Trẻ có 5 thay đổi này đồng nghĩa đang bị bạo hành hoặc gặp vấn đề tâm lý

Bạo hành trẻ em không còn là vấn đề mới trong gia đình và xã hội ngày nay. Tình trạng này giờ đang xuất hiện khắp nơi, từ miền quê cho tới thành phố đều có thể bắt gặp. Nếu không phát hiện sớm dấu hiệu trẻ bị bạo hành, việc này sẽ ảnh hưởng đến cả thể chất lẫn tinh thần của trẻ về sau.

Đáng tiếc rằng, nhiều khảo sát cho thấy có rất nhiều trường hợp trẻ bị bạo hành nhưng không được phát hiện sớm. Theo Tổ chức Y tế Thế giới WHO, trên toàn cầu ghi nhận hơn 1 tỷ trẻ em đã từng bị bạo lực về thể chất, tinh thần và cả tình dục trong những năm gần đây.

Những con số thống kê này đã dấy lên hồi chuông cảnh báo cho các bậc phụ huynh. Là người lớn, chúng ta cần trang bị kiến thức về vấn đề bạo hành thật vững vàng, nhằm phát hiện sớm con em mình hoặc những đứa trẻ xung quanh liệu có đang gặp phải tình trạng này hay không. 

Theo Mayo Clinic - Trung tâm y tế học thuật phi lợi nhuận của Mỹ, các bậc phụ huynh cần hiểu rõ những hình thức bạo hành phổ biến như sau:

- Bạo hành về thể chất

Những hành vi bạo hành thể chất thường được gói gọn trong những việc: Đánh đập trẻ em trong thời gian dài, trói hoặc bóp cổ trẻ em, cố tình gây bệnh tật, không cho ăn uống hoặc bỏ đói có chủ đích.

- Bạo hành về tình dục

Bạo hành, hay lạm dụng tình dục trẻ em là bất kỳ hành vi nào ép buộc hay lôi kéo trẻ tham gia vào các hoạt động tình dục. Thông thường, trẻ sẽ bị buộc giữ bí mật và bị đe dọa, khủng bố tinh thần khiến chúng không thể nói với người khác.

Một vài hành vi về bạo hành tình dục trẻ em cụ thể là: Hiếp dâm, thủ dâm trước mặt trẻ, cho trẻ xem những nội dung khiêu dâm, dùng vũ lực để bắt trẻ thực hiện hành vi tình dục…

- Bạo hành về tình cảm, tinh thần

Đây là vấn đề rất nhiều gia đình mắc phải nhưng không hề biết. Kiểu bạo hành này sẽ khiến trẻ cảm thấy tủi thân và trầm cảm, về lâu dài sẽ làm chúng mất tự tin và căng thẳng cực độ.

Những dấu hiệu bạo hành về tinh thần thường gặp nhất là: Đặt ra những kỳ vọng quá sức với con trẻ, đe dọa trẻ phải thực hiện mong muốn của mình, so sánh trẻ với người khác, không quan tâm đến cảm xúc và suy nghĩ của trẻ, áp đặt trẻ phải làm những gì mình thích…

- Bỏ mặc trẻ

Bỏ mặc trẻ trong thời gian dài cũng là kiểu bạo hành phổ biến bậc nhất. Cụ thể, người có trách nhiệm nuôi dưỡng trẻ không cung cấp đầy đủ thức ăn nước uống, nơi ở cho trẻ, không cho trẻ đi học hoặc không đưa đi viện khi ốm đau… đều được coi là bạo hành.

5 thay đổi khác lạ cho thấy trẻ gặp vấn đề tâm lý hoặc bị bạo hành

Theo dữ liệu của Tổ chức Cảnh sát Hình sự Quốc tế Interpol, chỉ riêng Ấn Độ đã có 24 nghìn vụ lạm dụng tình dục trẻ em từ năm 2017 đến năm 2020, với khoảng 80% tổng số vụ là trẻ em gái dưới 14 tuổi. Nếu tính cả tổng thế giới thì con số này còn cao hơn rất nhiều.

Các chuyên gia tại WHO chia sẻ, thông thường trẻ em sẽ không tự nói về việc mình bị bạo hành hay lạm dụng. Nguyên do là vì chúng thấy xấu hổ, hoặc lo lắng cha mẹ sẽ phạt lỗi vì không tự đứng dậy bảo vệ bản thân. Vậy nên, chúng ta cần phải chú ý đến 5 dấu hiệu trẻ bị bạo hành như sau để can thiệp kịp thời:

1. Cơ thể trẻ xuất hiện nhiều vết sưng, vết bầm tím

Đây chính là dấu hiệu dễ thấy nhất mà không một bậc phụ huynh nào được phép bỏ qua. Tuy cơ thể trẻ chưa phát triển toàn diện, xương khớp hay da dẻ còn non nớt… nhưng không thể tự dưng xuất hiện những vết bầm tím được.

Bỗng một hôm đi học về, cơ thể trẻ xuất hiện những vết sưng và bầm tím thì phải hỏi rõ ngay lý do. Các bậc phụ huynh có thể hỏi thêm giáo viên về tình trạng của con mình. Nếu là do trẻ ham chơi nên té ngã, va đập thì bạn cần bình tĩnh suy xét thêm các dấu hiệu khác.

2. Trẻ không chịu đi học, tự ý bỏ học

Trẻ không chịu đến trường, lười đi học là vấn đề hết sức bình thường. Tuy nhiên, nếu phản ứng của trẻ bỗng trở nên dữ dội, chẳng hạn như ôm chặt bố mẹ khi được đưa tới trường, giãy giụa gào khóc khi vào lớp hoặc chạy tới đòi về ngay khi vừa tan trường… thì phải cẩn thận bởi đây là dấu hiệu bất thường.

Nếu trẻ có những phản ứng trên, chắc chắn ở trường lớp đã phát sinh vấn đề gì đó khiến chúng sợ phải đi học. Lúc này hãy hỏi thăm cô giáo hoặc bảo mẫu để tìm ra nguyên nhân. Hoặc tâm sự mềm mỏng, nhẹ nhàng để trẻ chia sẻ vấn đề mà mình gặp phải.

3. Trẻ sợ sệt, không muốn tiếp xúc với ai

Theo nghiên cứu, những trẻ bị bạo hành thường có cảm giác sợ sệt và ngại giao tiếp với bất kỳ ai. Những đứa trẻ này giờ không còn vô tư, chạy nhảy nô đùa như trước mà giờ chỉ thu mình một chỗ, không muốn giao lưu với ai… Nếu con bạn có sự thay đổi như vậy thì hãy hỏi con hoặc tìm hiểu nguyên nhân xung quanh.

4. Tâm lý của trẻ thay đổi bất thường, có hành động quá khích

Những hành động như cắn móng tay, toát mồ hôi, nghiến răng… hay chống đối lại cha mẹ thường là dấu hiệu cho thấy trẻ đang gặp vấn đề về tâm lý. Việc trẻ bị bạo hành sẽ khiến chúng lo sợ và không thể làm chủ hành vi, gây nên những hành động bất thường mà trước đây trẻ chưa từng làm.

5. Trẻ bỗng trở nên bạo lực

Những đứa trẻ hay đập phá đồ vật, hành hạ động vật hoặc tự làm hại bản thân… thường đang mắc những vấn đề tâm lý nghiêm trọng. Các chuyên gia chia sẻ, trẻ làm như vậy là vì gặp áp lực về tinh thần, khiến chúng không thể làm chủ hành vi. Cha mẹ nếu phát hiện thì phải can thiệp ngay kẻo ảnh hưởng xấu tới tuổi trưởng thành.

Người lớn nên làm gì khi phát hiện?

Cho dù chỉ mới ở bước đầu nghi ngờ trẻ bị ngược đãi, người lớn nên có hành động tìm hiểu và can thiệp ngay chứ đừng đợi tới khi có dấu hiệu rõ ràng. Các chuyên gia tại Mayo Clinic cho biết, người thân của trẻ nên mềm mỏng, quan tâm, động viên trẻ nhiều hơn để trẻ sẵn sàng nói ra những vấn đề mà mình gặp phải.

Người lớn nên hạn chế để trẻ ở nhà hoặc ra ngoài một mình, nên hiểu rõ tính cách và thông tin của những ai thường xuyên tiếp xúc với trẻ. Khi nhận thấy trẻ bắt đầu thay đổi nặng nề về thể chất và tinh thần, bố mẹ cần mang trẻ đến viện để bác sĩ chẩn đoán chính xác nhất.

Theo Indiatimes, Mayoclinic