Bệnh cảm cúm lúc giao mùa và sự thật bất ngờ ít ai nghĩ tới

Tết là lúc mà người thân thường họp mặt, quây quần cùng nhau. Đây cũng là thời khắc giao mùa Đông xuân, thời tiết thay đổi, hay di chuyển đến nhiều vùng có nhiệt độ, khí hậu khác nhau làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh lây nhiễm qua đường hô hấp. Trong đó, thường gặp nhất là bệnh cảm, cúm.

Cảm, cúm dễ bùng phát lúc giao mùa.

Sự nhầm lẫn tai hại giữa cảm và cúm

Một số người dân cho rằng cảm và cúm là một nên thường gộp chung lại thành một tên gọi. Tuy nhiên BS CKI. Nguyễn Viết Hậu – Phó trưởng khoa Cấp cứu Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM (BV ĐHYD), cho biết suy nghĩ này hoàn toàn không đúng.

Cụ thể, cúm do các chủng virus cúm gây ra, không những tổn thương đường hô hấp trên mà có thể gây viêm phế quản cấp thậm chí viêm phổi nặng đe dọa tính mạng. Trong khi cảm cũng do các virus gây ra nhưng chỉ khu trú tổn thương đường hô hấp trên, rất hiếm gây các tình trạng nặng đe dọa tính mạng và thường tự khỏi trong một tuần. Theo BS. Hậu, có sự nhầm lẫn này là do các triệu chứng bệnh thường giống nhau.

Các triệu chứng của cảm thường bắt đầu bằng đau rát vùng cổ họng, chảy mũi nước, hắc xì hơi, chảy nước mắt, kèm ho, thường sốt rất nhẹ, không quá 38 độ C, ở trẻ nhỏ thường có khuynh hướng sốt cao. Các triệu chứng này thường mất đi sau 3 ngày, những trường hợp kéo dài hơn (trên 7 ngày) có thể bội nhiễm vi trùng hay một bệnh lý khác.

Việc nhầm lẫn 2 loại bệnh cũng như cho rằng bệnh không nguy hiểm khiến người bệnh dễ chủ quan.

Triệu chứng cúm tương tự như cảm nhưng trầm trọng hơn rất nhiều và diễn biến rất nhanh. Đi kèm sốt là tình trạng đau đầu, đau mỏi cơ toàn thân. Các virus cúm liên quan đến nguồn gốc gia cầm còn có triệu chứng nôn ói và tiêu chảy nhiều lần, đau đầu dữ dội… Đặc biệt, cúm có thể dẫn đến tử vong nếu điều trị không đúng cách.

Về tác nhân gây bệnh, đối với bệnh cảm là virus nên có thể tự khỏi không cần sử dụng kháng sinh, nhưng sau đó nếu bội nhiễm vi trùng sẽ gây tình trạng nhiễm trùng hô hấp, sốt cao đôi khi cần nhập viện điều trị. Còn virus cúm cũng có thể tự khỏi nhưng có thể gây suy hô hấp cấp do viêm phổi nặng, đe dọa tính mạng.

Ngoài ra, đôi lúc cảm còn bị nhầm lẫn với viêm xoang, viêm mũi dị ứng nếu chỉ nhìn vào triệu chứng ban đầu. Để phân biệt 2 loại bệnh này, BS Hậu hướng dẫn người dân nên chú ý kỹ tính chất của 2 loại bệnh, vì với bệnh cảm, triệu chứng thuyên giảm nhanh chóng trong khi viêm xoang và viêm mũi dị ứng là các bệnh mãn tính kéo dài, không dễ thuyên giảm hay dứt hẳn trong vài tuần.

Cảm, cúm – Thận trọng không thừa

Vì nghĩ cúm hay cảm đều là bệnh không nguy hiểm, nên thông thường người bệnh khá chủ quan, tự điều trị theo kinh nghiệm chứ ít khi đến bệnh viện. Hậu quả là có những trường hợp bệnh rất nặng.

Dip lễ Tết dương lịch vừa qua, BV ĐHYD đã tiếp nhận Q. (20 tuổi), một du học sinh Việt Nam về nước nghỉ lễ. Chị Q. vào cấp cứu trong tình trạng khó thở dữ dội, vả mồ hôi, tím tái… được cấp cứu thành công với chẩn đoán cơn hen phế quản nguy kịch.

Theo lời kể của bệnh nhân, Q. bị hen từ nhỏ, nhưng gần đây thấy khỏe nên cũng tự ngưng thuốc, không khám lại. Tuần trước, cô gái ho và hắc xì hơi trở lại. Nghĩ cảm nhẹ nên Q. tự điều trị bằng thuốc hạ sốt, thuốc ho tại nhà, đồng thời tiếp tục du lịch nhiều nơi. Hôm nhập viện, Q. ho rất nhiều nên uống tiếp một liều thuốc ho nữa, nhưng không ngờ đến thì bệnh trở nặng, không nói chuyện được nên phải đi cấp cứu.

Theo Bs. Hậu, vì chị Q chưa được kiểm soát bệnh hen tốt và quá chủ quan, lại không được dùng thuốc phù hợp (cụ thể là thuốc ho) làm ứ đọng đàm nhớt kích thích viêm, kích thích co thắt phế quản trầm trọng khiến cơn hen bùng phát dữ dội. Nếu không cấp cứu kịp thời, tính mạng người bệnh có thể bị đe doạ.

BS. Hậu đang thăm khám cho một bệnh nhân bị bệnh lý liên quan đến cảm, cúm.

Do đó, đối với người bệnh có bệnh lý mạn tính sẵn có (đặc biệt là bệnh lý về hô hấp), nếu có bất kỳ triệu chứng của cảm hay cúm nào cũng nên khám và tư vấn bác sĩ thật kỹ nhằm tránh các tình huống đáng tiếc xảy ra. Ngoài ra, người bệnh có thể chủ động tiêm ngừa cúm hằng năm tại các cơ sở y tế.

BS. Hậu cảnh báo người dân, dù thông thường bệnh cảm có thể tự hết nhưng vẫn phải đến các cơ sở y tế gần nhất nếu kéo dài hơn 1 tuần, sốt cao khó hạ hay sốt kéo dài quá 3 ngày liên tục, đau rát vùng hầu họng không thể nuốt thức ăn, ho kéo dài quá 2 tuần dù các triệu chứng khác đã dứt hẳn. Triệu chứng đau đầu, mỏi cơ rất trầm trọng của cảm cũng gây ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày.

Với bệnh cúm, khi thấy đau ngực trầm trọng, đau đầu dữ dội, khó thở, chóng mặt, lú lẫn hay nôn ói liên tục, phải đưa bệnh nhân đi cấp cứu kịp thời. Ở trẻ em ngoài các triệu chứng trên còn có thêm những dấu hiệu như thở nhanh hay khó thở, màu sắc da tím tái, không thể uống hay bú được, kích động hay ủ rũ hơn thường ngày. Các triệu chứng có cải thiện đột nhiên trầm trọng hơn nhanh chóng, có kèm phát ban.

Cách tốt nhất để bảo vệ sức khoẻ cho trẻ khi bị cảm, cúm là đến các cơ sở y tế điều trị.

"Cách tốt nhất để phòng ngừa cảm, cúm là nên vệ sinh tay thường xuyên bằng các dung dịch sát khuẩn hay xà phòng. Người bị cảm hay cúm nên cho nghỉ ngơi tại nhà để tránh lây lan qua đường hô hấp, dịch tiết từ mũi họng,… Bên cạnh đó, nên vệ sinh ở các vị trí ít được chú ý nhưng có khả năng lây bệnh như nắm tay cửa ra vào, cửa toilet, điện thoại bàn, bàn phím,…vì dịch tiết dính vào các vật dụng này cũng chứa virus" – BS Hậu nói.

BS Hậu khuyến cáo trong những ngày thời tiết giao mùa, người dân nên tăng cường tập thể dục, ăn uống điều độ, ăn nhiều rau xanh, trái cây để tăng cường sức đề kháng để chủ động phòng ngừa cảm, cúm khi dịp Tết nguyên đán đang cận kề.