Loại hạt thế giới “quý như vàng”, được Liên Hợp Quốc tôn vinh: Việt Nam có nhiều nhưng bị lãng quên

Kê là cây trồng nhỏ bé, thuộc họ cỏ. Hạt kê là một trong những thực phẩm đã nuôi sống con người suốt 4000 năm qua. Thư viện Y khoa Quốc gia Mỹ (NLM) ca ngợi kê là "siêu thực phẩm" nhờ giá trị dinh dưỡng vượt trội và khả năng thích nghi với điều kiện khắc nghiệt.

Liên Hợp Quốc tôn vinh hạt kê bằng cách chọn năm 2023 là Năm Quốc tế về Hạt Kê. Loại ngũ cốc này cũng đã góp mặt trong thực đơn bữa tối chay của Nhà Trắng dành cho Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi trong chuyến thăm Mỹ của ông hồi tháng 6 năm 2023 - Theo thông tin đăng tải trên Báo Tin tức.

Tại Việt Nam, hạt kê còn được gọi là tiểu mễ, cốc tử, bạch lương túc. Hạt kê được xem là loại lương thực phụ, ngày xưa thường được người dân sử dụng để nấu cháo kê hoặc dùng để ăn với bánh đa, gọi là bánh đa kê - món quà quê được nhiều người ưa thích.

Sau một thời gian bị quên lãng, hiện nay, hạt kê đã được nước ta phát triển trở lại với mục đích xuất khẩu.

Theo BSCKI. Dương Ngọc Vân, Bệnh viện Đa khoa Medlatec, thành phần dinh dưỡng của hạt kê rất đa dạng. Trong đó, tinh bột chiếm tỷ lệ 73%. Ngoài ra, hạt kê còn chứa chất xơ, chất đạm, chất béo, phốt pho, magie, folate, sắt, canxi… Hạt kê còn có nhiều axit amin thiết yếu cho cơ thể và hơn hẳn các loại ngũ cốc khác.

So với các loại ngũ cốc khác, hạt kê có hàm lượng canxi khá cao, tốt cho hệ xương phát triển. Dùng hạt kê có thể giúp phòng chống loãng xương, có lợi cho việc cải thiện trí nhớ, cải thiện tình trạng suy nhược thần kinh. 

Bác sĩ Vân cho hay, hạt kê rất giàu chất xơ cùng với hợp chất polysaccharide. Hai loại carbohydrate trong hạt kê có tác dụng tốt trong việc kiểm soát lượng đường trong máu. Hạt kê cũng được biết tới là thực phẩm tốt cho người mắc các bệnh đường tiêu hoá do không có chứa gluten.

Đặc biệt, các loại kê có màu như: kê trắng, kê ngón tay, kê đuôi chồn có chứa hàm lượng chất chống oxy hóa cao, là các hợp chất phenolic, catechin và axit ferulic. Những chất này có tác dụng bảo vệ tế bào trong cơ thể khỏi các gốc tự do, giúp phòng ngừa ung thư.

Ăn hạt kê có thể giúp kích thích quá trình oxy hóa axit béo, từ đó có thể cải thiện đáng kể tình trạng tăng cholesterol, ngăn ngừa béo phì, bác sĩ Vân nói. 

Là loại hạt giàu dược tính nên hạt kê không chỉ được sử dụng làm thực phẩm mà còn được dùng trong trị liệu nhiều bệnh.

Theo Đông y, hạt kê có vị ngọt, tính hơi hàn, có tác dụng bổ trung ích khí, trừ được những chứng phiền khát. Cháo kê thông được tiểu tiện, chữa được chứng phiền khát vì dạ dày nóng. Hạt kê có tác dụng hòa trung, bổ thận, khỏe tì vị trừ nhiệt, giải độc, giải khát, lợi tiểu tiện. Chủ yếu dùng cho tì vị hư nhiệt, đau bụng nôn mửa, chống thiếu nước khi tiêu chảy.

Với những giá trị dinh dưỡng cùng lợi ích sức khỏe mà kê mang tới, loại hạt này được thế giới ví là “quý như vàng”.

Một số món ăn dinh dưỡng, bài thuốc từ kê

- Cháo hạt kê thịt gà tốt cho người mới ốm dậy, phụ nữ sau sinh cần nhiều sữa cho em bé bú,…
- Cháo hạt kê, khoai lang: Đây được coi là món ăn sáng nhanh gọn, giàu dinh dưỡng mà ít calo, tốt cho những người muốn duy trì cân nặng bình thường, tránh béo phì. 
- Cháo hạt kê, trúc diệp: Món ăn rất tốt cho những ai bị say sóng, say nắng, bị hồi hộp hay đánh trống ngực,…