Có thể đóng BHXH tự nguyện để hưởng chế độ thai sản không?

Điều kiện đóng BHXH tự nguyện để hưởng chế độ thai sản

Theo Điều 4 Luật BHXH năm 2014 thì bảo hiểm xã hội tự nguyện sẽ có 2 chế độ là hưu trí và tử tuất. Tuy nhiên, Luật BHXH sửa đổi mới được thông qua có hiệu lực vào ngày 01/7/2025 đã bổ sung thêm chế độ trợ cấp thai sản đối với bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Đây được xem là điểm khuyến khích người dân tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện bởi vì hiện nay số lượng người tham gia loại bảo hiểm này rất ít.

Vậy để hưởng chế độ thai sản, người tham gia BHXH cần đáp ứng điều kiện gì?

Cá nhân có thời gian đóng BHXH tự nguyện, hoặc vừa có thời gian đóng BHXH bắt buộc vừa có thời gian đóng BHXH tự nguyện từ đủ 6 tháng trở lên trong vòng 12 tháng trước khi sinh con sẽ được hưởng trợ cấp thai sản trong trường hợp bản thân sinh con (đối với nữ) hoặc có vợ sinh con (đối với nam).

- Nếu chỉ có mẹ tham gia BHXH tự nguyện mà mẹ mất sau khi sinh con thì cha hoặc người nuôi dưỡng trực tiếp được hưởng trợ cấp thai sản.

- Nếu cả cha và mẹ cùng tham gia BHXH đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản nêu trên thì chỉ có cha hoặc mẹ được hưởng trợ cấp thai sản.

- Nếu cá nhân vừa có đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản theo chế độ BHXH tự nguyện, vừa có đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản theo chế độ BHXH bắt buộc thì chỉ được hưởng trợ cấp thai sản theo chế độ BHXH bắt buộc.

- Nếu mẹ đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản theo chế độ BHXH bắt buộc và cha đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản theo chế độ BHXH tự nguyện thì mẹ được hưởng trợ cấp thai sản theo chế độ BHXH bắt buộc và cha được hưởng trợ cấp thai sản theo chế độ BHXH tự nguyện.

- Ngược lại, nếu cha đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản theo chế độ BHXH bắt buộc và mẹ đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản theo chế độ BHXH tự nguyện thì cha được hưởng trợ cấp thai sản theo chế độ BHXH bắt buộc và mẹ được hưởng trợ cấp thai sản theo chế độ BHXH tự nguyện.

Mức trợ cấp thai sản

Mức hưởng trợ cấp thai sản theo chế độ BHXH tự nguyện là 2 triệu đồng cho mỗi con được sinh ra. Mức hưởng trợ cấp này cũng được áp dụng trong trường hợp thai từ 22 tuần tuổi trở lên chết trong tử cung hoặc thai chết khi chuyển dạ.

Tùy thuộc vào điều kiện phát triển kinh tế xã hội và khả năng ngân sách nhà nước từng thời kỳ, Chính phủ sẽ điều chỉnh mức hưởng trợ cấp thai sản này cho phù hợp.

Lưu ý: Trường hợp mẹ là người dân tộc thiểu số hoặc mẹ là người dân tộc Kinh, nhưng cha là người dân tộc thiểu số thuộc hộ nghèo khi sinh con còn được hưởng chính sách hỗ trợ khác theo quy định của Chính phủ, ngoài mức trợ cấp thai sản vừa nêu trên.

Hồ sơ, thời gian giải quyết thủ tục hưởng trợ cấp thai sản

Để được hưởng trợ cấp thai sản khi sinh con, cá nhân đóng BHXH tự nguyện cần chuẩn bị bản sao giấy khai sinh hoặc trích lục khai sinh hoặc bản sao giấy chứng sinh của con (hoặc văn bản chứng minh trong trường hợp con chết trong tử cung hoặc chết khi chuyển dạ), sau đó nộp cho cơ quan bảo hiểm xã hội trong vòng 60 ngày kể từ ngày sinh con.

Sau khi nhận đầy đủ hồ sơ, cơ quan bảo hiểm xã hội giải quyết cho cá nhân đóng BHXH tự nguyện đủ điều kiện được hưởng trợ cấp thai sản trong vòng 5 ngày làm việc.

Cá nhân tự đóng BHXH tự nguyện ở đâu?

Căn cứ điểm 1.1 khoản 1 Điều 3 Quyết định 595/QĐ-BHXH quy định về phân cấp quản lý, cụ thể như sau:

BHXH huyện: Thu tiền đóng BHXH tự nguyện; thu tiền đóng BHYT của người tham gia BHYT cư trú trên địa bàn huyện.

Theo đó, cá nhân tự đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện… có thể đến địa điểm sau để tham gia BHXH tự nguyện:

- Cơ quan BHXH cấp huyện nơi mình cư trú (có thể nơi tạm trú hoặc thường trú);

- Điểm thu, đại lý thu BHXH trên địa bàn mình ở. Người tham gia BHXH tự nguyện có thể tra cứu các điểm thu, đại lý thu BHXH (UBND các xã, phường, thị trấn, Bưu điện).

Khi đến các địa điểm này, người dân sẽ được hỗ trợ, giúp đỡ kê khai thông tin cũng như thực hiện các thủ tục đăng ký tham gia BHXH tự nguyện.

Hoặc cá nhân có thể đăng ký tham gia BHXH tự nguyện trên Cổng Dịch vụ công (hướng dẫn chi tiết theo đường link https://baohiemxahoi.gov.vn/tintuc/Pages/linh-vuc-bao-hiem-xa-hoi.aspx?CateID=168&ItemID=20011).

Việc tuân thủ đúng quy trình đóng BHXH tự nguyện sẽ giúp người lao động đảm bảo quyền lợi và hưởng chế độ thai sản một cách đầy đủ và thuận lợi.

Lưu ý khi đóng BHXH tự nguyện để hưởng chế độ thai sản

Khi quyết định đóng Bảo hiểm xã hội tự nguyện để hưởng chế độ thai sản, người lao động cần lưu ý những điều sau:

Luôn kiểm tra và đảm bảo việc đóng BHXH tự nguyện theo đúng quy định của pháp luật. Việc này giúp tránh gặp phải vấn đề phức tạp hoặc mất quyền lợi khi cần hưởng chế độ thai sản.

Nếu cần, người lao động nên tham khảo ý kiến của chuyên gia hoặc cơ quan chức năng để được tư vấn và hướng dẫn cụ thể về quy trình và điều kiện đóng BHXH tự nguyện. Điều này giúp đảm bảo việc thực hiện đúng và hiệu quả, tránh sai sót đáng tiếc.

Việc tuân thủ đúng quy trình và lưu ý cần thiết khi đóng BHXH tự nguyện để hưởng chế độ thai sản sẽ giúp người lao động thuận lợi trong quá trình nộp hồ sơ và nhận được quyền lợi một cách nhanh chóng và chính xác.