Ăn ngọt và lười vận động, coi chừng bị mù lòa: Cảnh báo biến chứng của căn bệnh rất nhiều người mắc

Biến chứng mắt do đái tháo đường (ĐTĐ) là một trong những nguyên nhân gây mù lòa hàng đầu thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Đáng lo ngại là hầu hết bệnh nhân được phát hiện ở giai đoạn muộn, khi đã có tổn thương thị lực.

Ông P.T.M. (52 tuổi, sống tại TP.HCM) là người có thói quen ăn uống ngọt, lười vận động. Cộng với việc lơ là trong việc kiểm soát đường huyết cũng như không quan tâm đến các triệu chứng bệnh, ông được phát hiện mắc đái tháo đường và đang điều trị 3 tháng nay.

Với kinh nghiệm chuyên môn, các BS đề nghị ông M. khám mắt tầm soát biến chứng dù bệnh nhân cho biết mắt không có dấu hiệu giảm thị lực.

Kết quả thăm khám cho thấy võng mạc của ông M có dấu hiệu xuất huyết, xuất tiết ở giai đoạn trung bình của bệnh võng mạc do ĐTĐ.

Nếu phát hiện trễ hơn nguy cơ mù lòa sẽ không tránh khỏi. Nhờ can thiệp kịp thời và điều chỉnh đường huyết cũng như các thương tổn chưa sâu, tình trạng của ông đã dần ổn định.

Biến chứng mắt ở người bị ĐTĐ.

Đái tháo đường gây nguy cơ đục thủy tinh thể gấp 5 lần bình thường

Cụ thể những biến chứng mắt phổ biến ở bệnh nhân ĐTĐ là tăng nhãn áp, đục thủy tinh thể và bệnh võng mạc, gây giảm thị lực thậm chí mù lòa nếu không được điều trị đúng.

Các biến chứng này diễn tiến âm thầm, không có dấu hiệu rõ ràng khiến người bệnh khó nhận biết và chủ quan, nên khi phát hiện thường ở giai đoạn trễ.

BS Nguyễn Thành Luân, Khoa Mắt Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM (BV ĐHYD) cho biết, ở người bệnh ĐTĐ, khả năng đục thủy tinh thể cao gấp 2-5 lần người bình thường.

Ở người bệnh ĐTĐ, khả năng đục thủy tinh thể cao gấp 2-5 lần người bình thường và mạch máu cũng lan ra nhiều hơn.

Khi bị đục thủy tinh thể, mắt sẽ mờ như có màn sương mù phía trước khiến người bệnh nhìn không rõ. Nguy cơ bị tăng nhãn áp ở người bệnh ĐTĐ cao hơn người bình thường khoảng 40%. Người bệnh càng lâu năm thì khả năng biến chứng xảy ra càng cao.

"Nguyên nhân là do thủy dịch trong mắt dẫn lưu kém làm tăng áp lực lên mắt. Áp lực này làm tổn thương các tế bào võng mạc và thần kinh thị giác khiến tầm nhìn của người bệnh ĐTĐ giảm dần.

Các triệu chứng của tăng nhãn áp bao gồm: Nhức đầu, đau mắt, chảy nước mắt, mờ mắt, nhìn thấy quầng sáng trước mắt… Đáng chú ý, bệnh võng mạc do ĐTĐ hầu như người bệnh không có triệu chứng gì trước đó, đến khi mắt mờ thì võng mạc mắt đã bị tổn thương" - BS Luân phân tích.

Các biến chứng mắt ở người bị ĐTĐ thường diễn tiến âm thầm.

Biến chứng võng mạc ĐTĐ, nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa

BS Nguyễn Đỗ Nguyên, Trưởng khoa Tổng hợp BV Mắt TP.HCM chia sẻ, với người bị đục thủy tinh thể vì ĐTĐ, mạch máu sẽ lan ra nhiều hơn, che tầm nhìn và nguy cơ xuất huyết của bệnh nhân cao hơn người không bị tiểu đường.

BS sẽ phải theo dõi, thăm khám xem đã ảnh hưởng đến đáy mắt chưa. Nếu ảnh hưởng sẽ có những cách điều trị như chích thuốc, bắn laze dự phòng bể mạch máu, xuất huyết võng mạc.

Bệnh nhân bị đục thủy tinh thể được khám xem đã ảnh hưởng đáy mắt chưa.

Những trường hợp đã đục và xuất huyết, phải mổ cắt toàn bộ dịch kính và bắn laze cho mạch máu co lại. Tỉ lệ thành công tùy theo mức độ tổn thương thần kinh nhưng thường cho kết quả tốt.

"Ngoài biến chứng gây mù, đục thủy tinh thể còn gây bong võng mạc, cườm nước (glaucoma), tắt mạch máu trung tâm võng mạc, tạo khối u chèn ép thần kinh…" – BS Nguyên nói.

Hiện nay, phẫu thuật phaco có thể giải quyết triệt để biến chứng đục thủy tinh thể với độ an toàn cao, chi phí vừa phải, không đau, không cần nằm viện.

Với bệnh tăng nhãn áp, bệnh nhân sẽ được điều trị bằng thuốc nhỏ mắt tại chỗ giúp bảo vệ thần kinh thị giác khỏi tác động của việc dao động nhãn áp,

Tuy nhiên, với biến chứng võng mạc ĐTĐ đến nay vẫn còn là một thách thức bởi tính chất phức tạp cũng như mức độ đáp ứng điều trị kém nếu phát hiện muộn.

Tiêm nội nhãn thuốc ức chế tân mạch.

Các phương pháp điều trị hiện nay bao gồm laser quang đông võng mạc, tiêm nội nhãn thuốc ức chế tân mạch hoặc chống phù hoàng điểm, phẫu thuật cắt dịch kính và bong võng mạc.

Theo thống kê ở Mỹ, biến chứng võng mạc ĐTĐ là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa trong độ tuổi từ 20-74 tại nước này, xảy ra đối với 90% các trường hợp ĐTĐ tiến triển sau 10-15 năm.

BS Nguyễn Thành Luân cho biết thêm, một điều may mắn là đa số các biến chứng mắt do ĐTĐ đều có thể phòng ngừa và điều trị đạt kết quả tốt, tránh nguy cơ mù lòa nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm.

Phẫu thuật phaco là cứu cánh cho người đục thủy tinh thể.

Do vậy, người bệnh cần tuân thủ nghiêm ngặt chế độ điều trị, kiểm soát tốt đường huyết, huyết áp, mỡ máu và có cuộc sống lành mạnh, hạn chế thức uống có cồn hoặc hút thuốc.

Đồng thời, mỗi người bệnh ĐTĐ cần có một lịch trình theo dõi và điều trị chuyên biệt, quyết định bởi bác sĩ chuyên khoa Mắt để được chăm sóc tốt nhất.