Coi thường kinh nguyệt không đều ở giai đoạn tiền mãn kinh, người phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung nghiêm trọng

Cô Trương (45 tuổi, Quảng Châu, Trung Quốc) gần đây gặp tình trạng rối loạn kinh nguyệt, có tháng hành kinh 2 lần, có khi lại 2-3 tháng mới có kinh 1 lần. Mỗi kỳ kinh kéo dài hơn 10 ngày, lượng máu kinh ra nhiều, thường phải thay băng vệ sinh mỗi giờ một lần và kèm theo nhiều cục máu đông. 

Ban đầu, cô Trương không mấy quan tâm, cho rằng rối loạn kinh nguyệt ở tuổi mãn kinh là chuyện bình thường. Mãi cho đến gần đây, khi kỳ kinh kéo dài gần 20 ngày vẫn chưa dứt, kèm theo chóng mặt, mệt mỏi, tim đập nhanh, thậm chí không thể xuống giường, cô mới chịu đi khám theo sự thúc giục của gia đình.

Kết quả xét nghiệm cho thấy, nồng độ huyết sắc tố (Hb) của cô Trương chỉ ở mức 55g/L, trong khi chỉ số bình thường ở phụ nữ trưởng thành là 110-150g/L. Cô Trương đã bị thiếu máu nặng, có nguy cơ suy giảm chức năng các cơ quan do thiếu oxy. 

Bệnh viện Phụ sản Nhi Thuận Nghĩa đã tiến hành cầm máu và truyền máu cho cô Trương. Sau khi tình trạng thiếu máu được cải thiện và bệnh tình ổn định, cô được chỉ định nội soi buồng tử cung. 

Qua nội soi, bác sĩ phát hiện nội mạc tử cung dày bất thường kèm theo nhiều polyp và đã tiến hành phẫu thuật cắt bỏ polyp. Kết quả giải phẫu bệnh sau phẫu thuật loại trừ khả năng ác tính. Tình trạng thiếu máu của cô Trương dần được cải thiện và chu kỳ kinh nguyệt cũng trở lại bình thường.

Cũng giống như cô Trương, nhiều phụ nữ ở độ tuổi mãn kinh thường cho rằng rối loạn kinh nguyệt là hiện tượng sinh lý bình thường. BS Thạch Giai Kỳ (khoa Phụ sản Bệnh viện Phụ sản Nhi Thuận Nghĩa) nhấn mạnh, chảy máu tử cung bất thường không phải là chuyện nhỏ, đặc biệt đối với phụ nữ tiền mãn kinh. Việc chủ quan, lơ là tình trạng này trong thời gian dài có thể dẫn đến thiếu máu, thậm chí làm chậm trễ việc chẩn đoán và điều trị các bệnh lý nội mạc tử cung.

Chảy máu tử cung bất thường là gì?

Chảy máu tử cung bất thường (AUB) là tình trạng chảy máu tử cung không phù hợp với chu kỳ kinh nguyệt, tần suất, tính đều đặn, thời gian hành kinh hoặc lượng máu kinh bình thường. Đây là một trong những triệu chứng phổ biến nhất trong phụ khoa. Theo tiêu chuẩn phân loại của Liên đoàn Sản phụ khoa Quốc tế (FIGO), chảy máu tử cung bất thường được chia thành hai loại chính:

- Nguyên nhân thực thể: Tồn tại tổn thương thực thể ở buồng tử cung hoặc lớp cơ tử cung, chẳng hạn như polyp nội mạc tử cung, bệnh lý cơ tuyến tử cung, u xơ tử cung (đặc biệt là u xơ dưới niêm mạc), ung thư nội mạc tử cung hoặc các tổn thương tiền ung thư.

- Nguyên nhân không thực thể: Không có tổn thương thực thể rõ ràng, chủ yếu do rối loạn nội tiết hoặc rối loạn chức năng đông máu, chẳng hạn như rối loạn rụng trứng (như hội chứng buồng trứng đa nang, vô kinh ở giai đoạn tiền mãn kinh), rối loạn chức năng đông máu (như giảm tiểu cầu), các yếu tố y tế (như sử dụng thuốc tránh thai không đúng cách).

- Phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh (40-55 tuổi) là nhóm có nguy cơ cao bị chảy máu tử cung bất thường, trong đó chảy máu do vô kinh và bệnh lý nội mạc tử cung là phổ biến nhất.

Tại sao phụ nữ tiền mãn kinh dễ bị chảy máu tử cung bất thường?

Giai đoạn tiền mãn kinh là giai đoạn chức năng buồng trứng suy giảm dần cho đến khi mãn kinh. Lúc này, nồng độ estrogen và progesterone trong cơ thể phụ nữ biến động mạnh, dẫn đến các vấn đề sau:

- Tăng chu kỳ vô kinh: Buồng trứng không thể rụng trứng đều đặn, thiếu progesterone để đối kháng với estrogen, nội mạc tử cung bị kích thích quá mức bởi estrogen đơn độc và tăng sinh quá mức, cuối cùng bong ra không đều, gây chảy máu nhiều.

- Tăng nguy cơ bệnh lý nội mạc tử cung: Việc tiếp xúc lâu dài với estrogen mà không có progesterone đối kháng có thể gây ra polyp nội mạc tử cung, tăng sinh bất thường, thậm chí là ung thư.

- Thay đổi chức năng đông máu: Sự biến động của estrogen có thể ảnh hưởng đến sự kết tập tiểu cầu và hoạt động của các yếu tố đông máu.

Các dấu hiệu cảnh báo của chảy máu tử cung bất thường là gì?

Chu kỳ kinh nguyệt ngắn hơn 21 ngày hoặc dài hơn 35 ngày, thời gian hành kinh kéo dài hơn 7 ngày hoặc lượng máu kinh vượt quá 80ml (thấm ướt băng vệ sinh mỗi giờ 1 miếng trở lên).

Chảy máu giữa hai kỳ kinh nguyệt hoặc chảy máu sau khi quan hệ tình dục.

Kèm theo các triệu chứng thiếu máu (chóng mặt, mệt mỏi, tim đập nhanh).

Hậu quả của việc bỏ qua chảy máu tử cung bất thường nghiêm trọng đến mức nào?

Dữ liệu lâm sàng cho thấy, khoảng 30% phụ nữ tiền mãn kinh đi khám do chảy máu tử cung bất thường, trong đó khoảng 5-10% bị thiếu máu mức độ trung bình đến nặng, thậm chí một số bệnh nhân khi đến khám lần đầu đã bị sốc mất máu. Việc chủ quan, lơ là tình trạng chảy máu tử cung bất thường trong thời gian dài có thể dẫn đến:

Tổn thương liên quan đến thiếu máu: Khi nồng độ huyết sắc tố dưới 70g/L, tim phải làm việc gấp đôi để bù trừ, có thể dẫn đến suy tim. Thiếu oxy lên não có thể gây suy giảm nhận thức, ngất xỉu; suy giảm chức năng miễn dịch, tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Làm chậm trễ chẩn đoán bệnh ác tính: Triệu chứng sớm của ung thư nội mạc tử cung thường là chảy máu bất thường, việc bỏ qua có thể làm chậm trễ chẩn đoán.

Giảm nghiêm trọng chất lượng cuộc sống: Chảy máu kéo dài khiến người bệnh hạn chế vận động, lo lắng, trầm cảm.

Làm thế nào để chẩn đoán chảy máu tử cung bất thường?

Chẩn đoán hình ảnh: Siêu âm qua ngả âm đạo để đánh giá độ dày nội mạc tử cung, có polyp hoặc u xơ hay không; Nội soi buồng tử cung: quan sát trực tiếp buồng tử cung và lấy mẫu sinh thiết.

Xét nghiệm giải phẫu bệnh: Chẩn đoán hoặc loại trừ các tổn thương tiền ung thư và ung thư nội mạc tử cung.

Cần nhấn mạnh rằng, nếu siêu âm cho thấy độ dày nội mạc tử cung của phụ nữ tiền mãn kinh vượt quá 5mm, cần phải làm xét nghiệm giải phẫu bệnh. Nội soi buồng tử cung không chỉ giúp chẩn đoán chính xác mà còn có thể điều trị đồng thời (như cắt bỏ polyp).

Chiến lược điều trị chảy máu tử cung bất thường là gì?

Xử lý cấp cứu chảy máu ồ ạt: Khi nồng độ huyết sắc tố dưới 70g/L hoặc xuất hiện các triệu chứng sốc, cần phải: (1) Truyền máu để điều chỉnh tình trạng thiếu máu. (2) Sử dụng thuốc cầm máu, như estrogen liều cao (ví dụ như Norethisterone), Tranexamic acid (thuốc chống tiêu sợi huyết).

Lưu ý đối với các trường hợp đặc biệt:

- Đối với những người đã sinh đủ con và điều trị bằng thuốc không hiệu quả, có thể xem xét phương pháp đốt nội mạc tử cung hoặc cắt bỏ tử cung.

- Bệnh nhân mắc kèm cao huyết áp, tiểu đường, có nguy cơ cao bị huyết khối cần thận trọng khi sử dụng liệu pháp hormone.

Làm thế nào để phòng ngừa chảy máu tử cung bất thường?

Theo dõi kinh nguyệt: Ghi lại chu kỳ kinh nguyệt, sự thay đổi lượng máu kinh, sử dụng biểu đồ đánh giá lượng máu kinh mất đi (Pictorial Blood Loss Assessment Chart) để định lượng lượng máu mất đi.

Khám sức khỏe định kỳ: Khám siêu âm phụ khoa hàng năm, những người thuộc nhóm nguy cơ cao (béo phì, tiểu đường, sau phẫu thuật ung thư vú) nên tăng tần suất khám.

Hỗ trợ dinh dưỡng: Ăn nhiều thực phẩm giàu chất sắt (thịt đỏ, gan động vật, rau bina); bổ sung vitamin C để thúc đẩy hấp thu sắt, tránh uống trà đặc vì có thể ảnh hưởng đến sự hấp thu sắt.

Phụ nữ tiền mãn kinh nên quản lý sức khỏe như thế nào?

- Thiết lập "hồ sơ sức khỏe kinh nguyệt" để kịp thời phát hiện những bất thường.

- Thiết lập chế độ sinh hoạt điều độ, hình thành thói quen sống lành mạnh.

- Khám phụ khoa và siêu âm ít nhất 1 lần mỗi năm.

- Khi xuất hiện chảy máu ngoài kỳ kinh, kỳ kinh kéo dài hơn 7 ngày hoặc lượng máu kinh tăng đột biến, hoặc nồng độ huyết sắc tố dưới 90g/L, cần đi khám ngay.

- Trao đổi kỹ lưỡng với bác sĩ, tránh điều trị quá mức cũng như tránh làm chậm trễ bệnh tình.

(Ảnh minh họa: Internet)

(Nguồn: Sohu)