Ung thư đại tràng thường ‘rình rập’ những người có đặc điểm này trên cơ thể
Đặc điểm hình thể cũng có thể phản ánh nguy cơ mắc ung thư đại tràng của một người.
Một nghiên cứu đăng trên tạp chí Science Advances cho thấy, người béo phì hoặc người có vóc dáng cao kèm mỡ tập trung ở vùng bụng có nguy cơ mắc ung thư đại tràng cao hơn đáng kể so với người bình thường.
Mỡ vùng bụng và nguy cơ ung thư đại tràng
Ung thư đại tràng hiện là loại ung thư phổ biến thứ ba trên toàn cầu và là nguyên nhân tử vong do ung thư đứng thứ hai, theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (ACS). Mỗi năm, khoảng 150.000 người Mỹ được chẩn đoán mắc bệnh, trong đó tỷ lệ ở người dưới 55 tuổi đang tăng nhanh – từ 11% năm 1995 lên tới 20% vào năm 2019.
Mô phỏng sự phát triển của ung thư đại tràng (Ảnh: Booking Health).
Tiến sĩ Heinz Freisling, nhà dịch tễ học tại Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) là người dẫn đầu nghiên cứu trên. Vị tiến sĩ này cùng các cộng sự của mình cho rằng, không chỉ cân nặng mà hình dáng cơ thể cũng có thể là yếu tố dự báo nguy cơ ung thư đại tràng.
Nghiên cứu phân tích dữ liệu từ hơn 329.000 người trong cơ sở dữ liệu Ngân hàng sinh học Vương Quốc Anh. Những người tham gia được chia làm 4 nhóm theo hình thể:
Nhóm 1: Béo phì toàn thân. Nhóm 2: Cao và phân bố mỡ đều. Nhóm 3: Cao và tập trung mỡ ở vùng bụng (còn gọi là “béo trung tâm”). Nhóm 4: Thấp, hông nhỏ nhưng cân nặng và BMI cao.
Kết quả cho thấy, những người thuộc nhóm “cao và tập trung mỡ ở vùng bụng” có nguy cơ mắc ung thư đại tràng cao hơn khoảng 12% so với người có hình thể bình thường. Ở nhóm phụ nữ có đặc điểm này, nguy cơ mắc ung thư đại tràng cao hơn khoảng 18%. Trong khi đó, nhóm “béo phì toàn thân” cũng có nguy cơ mắc ung thư đại tràng cao hơn khoảng 10%.
Người béo phì hoặc người có vóc dáng cao kèm mỡ tập trung ở vùng bụng có nguy cơ mắc ung thư đại tràng cao hơn đáng kể (Ảnh: Getty).
Theo bác sĩ Anam Khan, chuyên gia tiêu hóa tại Trung tâm Ung thư MD Anderson (Mỹ), người cao thường có chiều dài đại tràng lớn hơn, đồng nghĩa với diện tích niêm mạc đại tràng rộng hơn. Yếu tố này tạo thêm “cơ hội” cho tế bào bất thường phát triển thành khối u.
Mặt khác, mỡ bụng được xem là loại mỡ nguy hiểm nhất vì bao quanh các cơ quan nội tạng và liên quan đến tình trạng viêm mạn tính. Viêm kéo dài có thể làm tổn thương DNA tế bào ruột và kích hoạt quá trình ung thư hóa.
Một số nghiên cứu cũng phát hiện hormone leptin và insulin tăng cao ở người béo bụng. Đây là hai yếu tố kích thích sự phát triển của tế bào ung thư đại tràng.
“BMI chỉ phản ánh cân nặng trên chiều cao mà không cho biết mỡ tập trung ở đâu. Một người có BMI bình thường nhưng vòng eo lớn vẫn có nguy cơ mắc ung thư đại tràng cao hơn”, tiến sĩ Freisling nhấn mạnh.
Làm gì để giảm nguy cơ mắc ung thư đại tràng?
Những thực phẩm thân thiện với đại tràng (Ảnh: Shutterstock).
Tin vui là phần lớn yếu tố nguy cơ của ung thư đại tràng có thể kiểm soát được. Bác sĩ Hina Saeed, Phó giám đốc Trung tâm Xạ trị Lynn (Mỹ), khuyến cáo để giảm nguy cơ mắc ung thư đại tràng, mọi người nên:
Duy trì cân nặng hợp lý, hạn chế để mỡ tập trung ở vùng bụng.
Ăn nhiều ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, rau xanh, đồng thời giảm thịt đỏ và thịt chế biến sẵn.
Tập thể dục đều đặn, tránh hút thuốc, hạn chế rượu bia. Ngủ đủ giấc.
Vị chuyên gia này cũng khuyến nghị tất cả người trưởng thành nên tầm soát ung thư đại tràng từ tuổi 45, hoặc sớm hơn nếu có yếu tố nguy cơ.
Bác sĩ Khan nhấn mạnh: “Khoảng 55% số ca ung thư đại tràng có thể phòng ngừa được nếu con người điều chỉnh lối sống. Gen có thể khiến bạn dễ bị tổn thương, nhưng chính thói quen hằng ngày mới là thứ quyết định bạn có phát bệnh hay không”.