Cô giáo mầm non kể chuyện lương thấp nhưng đủ thứ áp lực không tên: Công việc nặng nhọc vì sao hệ số lương giáo viên mầm non thấp hơn cấp khác?
Câu chuyện một cô giáo ở TP.HCM mới đây tâm sự về lương và nghề mầm non đã mở ra những tranh cãi về vấn đề tưởng như đã cũ trên nhiều hội nhóm: Lương giáo viên mầm non.
Hệ số lương giáo viên mầm non thấp nhất các cấp
Lâu nay, thu nhập của giáo viên mầm non luôn được cho là còn thấp, chưa tương xứng với công sức giáo viên bỏ ra. Đặc biệt, với các giáo viên mới ra trường thì để có thể sống được bằng lương là điều vô cùng khó khăn.
Là giáo viên mầm non tại một trường tư thục, cô Đàm Thị Thu Hà (TP.HCM) nhận mức lương 5,5 triệu đồng. Lớp hai mươi bé có 2 cô phụ trách. Trong hoạt động hàng ngày, cô Hà cho rằng giáo viên mầm non không chỉ xoay quanh việc chăm sóc trẻ mà còn rất nhiều việc không tên như vệ sinh trường lớp, các việc sổ sách và làm đồ chơi. Quay vần nhiều khi không kịp thở, không kịp uống nước. Rồi áp lực phụ huynh, nhiều người phản ứng rất mạnh khi không may con bị trầy xước, cào cấu...
Nhiều áp lực là thế nhưng theo Thông tư 01/2021/TT-BGDĐT mới nhất của Bộ GD-ĐT thì hệ số lương của giáo viên mầm non vẫn thấp nhất trong tất cả các bậc. Cụ thể, giáo viên mầm non áp dụng hệ số lương từ 2,1 - 6,38 trong khi các cấp học khác hệ số lương giáo viên tiểu học áp dụng hệ số lương dao động từ 2,34 - 6,78. Như vậy, với hệ số này, mức lương của giáo viên mầm non thấp nhất, thấp hơn bậc tiểu học và THCS.
Một cô giáo dạy trường mầm non công lập nhiều năm chia sẻ, hệ số lương hiện tại là 2,72. Lương cơ bản 1,490 × bậc 2.72 -10.5% bảo hiểm + 35% phụ cấp + thâm niên 9%. Sau khi cộng trừ các khoản theo công thức này mỗi tháng cô chỉ nhận được khoảng 5,3 triệu đồng. Ngoài ra còn có thêm khoản tiền trực bán trú, tiền này tùy thuộc số học sinh, số cán bộ giáo viên nhân viên của trường để chia.
Mỗi ngày các cô phải đến trường lúc 6h sáng và về nhà lúc 6h tối. Áp lực công việc cộng thêm những vấn đề từ nhiều phụ huynh khiến nhiều cô giáo bỏ nghề.
Lương giáo viên mầm non thấp - Vì đâu?
Trên các diễn đàn của giáo viên mầm non trong những ngày gần đây câu chuyện lương của giáo viên được bàn luận rôm rả. Anh Đỗ Mạnh Cường, một ông bố 4 con, đồng thời là quản trị viên một hội nhóm lớn về trường mầm non và tiểu học trên địa bàn Hà Nội cho rằng, bản thân anh luôn cảm thấy có điều gì "sai sai ở đây" khi bàn về lương giáo viên mầm non.
Trong một mẩu tin quảng cáo chuyển nhượng cơ sở mầm non, thậm chí lương của giáo viên còn thấp hơn nhân viên làm bếp. "Tất nhiên mọi sự so sánh đều khập khiễng, mình không nên quy chụp rằng nghề giáo cao quý hơn nghề bếp, chỉ đơn giản là vận hành theo quy luật kinh tế thị trường. Nhưng rốt cuộc, thị trường đã dựa vào điều gì để quyết định mức lương cho giáo viên mầm non?", anh Cường đặt câu hỏi.
Anh Cường cho rằng, nếu nói thấp vì nhu cầu tuyển dụng không cao thì không đúng, vì các bài tuyển giáo viên xuất hiện liên tục. Thấp vì cung vượt quá cầu, thị trường dư thừa cũng sai luôn, rất nhiều trường mới, cơ sở mới được mở ra, dân số nước ta vẫn là dân số trẻ, tỉ lệ sinh con cao. Trong khi đó số cô giáo chuyển nghề không nhỏ.
"Thấp vì công việc nhàn hạ, ngồi mát ăn bát vàng? Càng sai nặng. Các cô giáo từ sáng sớm đến tối muộn luôn chân luôn tay, trên có quản lý, dưới có trẻ, hai vai là phụ huynh và gia đình. Nói vai trò xã hội thấp cũng không đúng, vì ai cũng hiểu giai đoạn 0-10 tuổi là rất quan trọng với trẻ, trong đó 0-6 tuổi giữ vai trò quyết định. Người giáo viên ở thời kỳ này ảnh hưởng rất lớn đến trẻ - nghĩa là tác động rất mạnh tới xã hội sau này".
Đóng góp ý kiến vào chủ đề này, nhiều phụ huynh cũng đưa ra các góc nhìn khác giải thích tại sao lương mầm non thấp. Trong đó có phụ huynh cho rằng, lương của một vị trí nào đó cao là khi ứng viên chứng minh được mình đáp ứng được yêu cầu cao, yêu cầu cốt lõi của vị trí đó. Với nghề mầm non thì yêu cầu cốt lõi là cái TÂM - một thứ rất khó sát hạch.
"Trình độ của giáo viên thì có thể đo đếm bằng bằng cấp, nhưng cái cốt lõi quan trọng nhất là "cái tâm" thì không sát hạch được. Ứng tuyển việc nọ việc kia thì đưa bằng cấp ra, phỏng vấn, làm bài test để chứng minh năng lực, chứ giáo viên mầm non thì sao mà chứng minh được rằng "tôi rất có tâm"? Cho nên vẫn xảy ra nhiều vụ cô giáo bạo hành trẻ. Năng lực không chứng minh được/khó chứng minh, "vàng thau lẫn lộn" thì lương khởi điểm khó mà cao được", một phụ huynh bình luận.
Bên cạnh đó, có ý kiến cho rằng, dù nói rằng các cô học hành bài bản nhưng công việc của giáo viên mầm non được coi là "lao động chân tay" mà mọi người cho là ai cũng có thể làm được kiểu cho trẻ con ăn, cho chơi, vệ sinh... Trông nhiều trẻ 1 lúc thì cũng chỉ là "cần cù bù thông minh".
Ngoài ra cũng có ý kiến nhận định, thị trường trường mầm non tư đa dạng, nhiều cấp. Tất nhiên là trường mầm non đầu tư cao thì thu nhập (gồm lương và các khoản khác) sẽ tốt hơn những trường đầu tư thấp. Tuy nhiên, trường đầu tư cao cũng liên tục tuyển sinh cô giáo, nghĩa là họ cũng tình trạng thiếu giáo viên, vậy sao các cô có thu nhập thấp không ứng tuyển vào các trường tốt hơn? Ở đây khác nhau ở năng lực, chứ không chỉ là kỹ năng đơn thuần đón trẻ, dạy hát vài bài, hay làm luôn chân luôn tay quản trẻ, vệ sinh...
"Mình nghĩ lương thấp hay cao phụ thuộc vào trình độ của giáo viên. Trình độ tốt vào trường tốt thì lương cao. Trình độ mới ra trường vào trường có mức học phí thấp thì lương chưa tốt. Các bạn giáo viên cần nâng cao năng lực bản thân để có cơ hội vào các trường tốt thôi", một phụ huynh nêu ý kiến.
Chia sẻ về cách tính lương, một tiến sĩ - giảng viên cho rằng, nếu theo Thông tư 01 thì hệ số lương khởi điểm của bậc giáo viên mầm non thấp nhất là viên chức hạng 3, áp dụng hệ số lương của viên chức loại A0, từ hệ số lương 2,10 đến hệ số lương 4,89.
“Có 3 hạng viên chức thì hạng 3 là thấp nhất, như vậy hệ số lương này thấp hơn 2,34 dành cho giáo viên mầm non hạng II hay giáo viên tiểu học hạng 3. Điều này là bình thường vì yêu cầu chuyên môn nghiệp vụ đặt ra đối với giáo viên mầm non hạng 3 theo quy định của khoản 3 điểm a Điều 3 Thông tư 01 chỉ cần "Có bằng tốt nghiệp cao đẳng sư phạm giáo dục mầm non trở lên.
Mặt khác, mức độ phức tạp của công việc đối với giáo viên tiểu học và giáo viên mầm non cũng khác nhau, do vậy việc lương của giáo viên tiểu học cao hơn bậc mầm non là điều bình thường.