Trình độ tiếng Anh của học sinh Việt Nam đang ở đâu?

Theo báo cáo thường niên 2023 về “Dạy và học ngoại ngữ tại Việt Nam” vừa được công bố, học sinh Việt Nam chưa thực sự vượt trội trong các kỳ thi tiếng Anh quốc kỹ năng nói (speaking). Điểm trung bình môn nói cho kỳ thi TOEFL là 14/30 và cho kỳ thi IELTS là 5.8.

Độ tuổi thi IELTS ngày càng trẻ

Báo cáo “Dạy và học ngoại ngữ tại Việt Nam” năm 2023 nhận định độ tuổi thi IELTS của người Việt Nam ngày càng trẻ. Cụ thể, vào năm 2018, hơn 50% người thi IELTS có độ tuổi trên 23. Chỉ gần 1,5% người thi IELTS thuộc độ tuổi 16-18, hơn 13% trong nhóm 19-22 tuổi. Sau 5 năm, tỷ lệ học sinh, sinh viên 16-22 tuổi trong tổng số người thi IELTS tăng lên 62%. Nhóm 16-18 tuổi chiếm 30%, tăng 20 lần so với năm 2018; nhóm 19-22 tuổi tăng hơn hai lần; nhóm trên 23 tuổi giảm hơn một nửa, từ gần 52 xuống 20%.

Từ năm 2017, Bộ GDĐT xét miễn thi và tính điểm 10 tốt nghiệp THPT môn ngoại ngữ với thí sinh có chứng chỉ IELTS từ 4.0 trở lên hoặc tương đương. Năm 2021 có hơn 28.600 thí sinh thuộc diện này, năm 2022 tăng lên hơn 35.000 và năm 2023 là 47.000 em. Ngày càng nhiều trường đại học tuyển sinh bằng phương thức xét tuyển chứng chỉ IELTS và tương đương. Đây chính là những lý do khiến chứng chỉ ngoại ngữ nói chung và chứng chỉ IELTS ngày càng được ưa chuộng, nhóm học sinh ở độ tuổi THCS, THPT sở hữu chứng chỉ này ngày càng tăng.

Bà Nguyễn Thị Mai Hữu - Trưởng ban Quản lý Đề án ngoại ngữ quốc gia cho biết, theo dữ liệu từ tổ chức IELTS, điểm thi trung bình của người Việt năm 2022 là 6.2/9.0, xếp thứ 23 trên 40 quốc gia tổ chức kỳ thi IELTS, cùng hạng với Hàn Quốc, Pakistan và Ấn Độ.

Thực tế cũng cho thấy, điểm trung bình môn ngoại ngữ qua kỳ thi tốt nghiệp THPT hằng năm của học sinh Việt Nam còn thấp. Qua dữ liệu thống kê từ Bộ GDĐT về điểm thi môn tiếng Anh trong kỳ thi tốt nghiệp THPT tính từ năm 2020 đến 2023, điểm trung bình là 5,25. Gần 50% học sinh đạt điểm dưới 5.

84% giáo viên đạt yêu cầu

Ông Lê Anh Vinh - Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam (Bộ GDĐT) cho biết, trong 10 năm trở lại đây, việc triển khai dạy - học ngoại ngữ tại Việt Nam phát triển rất nhanh, đặc biệt ở các vùng, miền có điều kiện kinh tế - xã hội thuận lợi. Cùng với việc phát triển về quy mô, chất lượng dạy và học cũng tăng lên, thể hiện ở sự đa dạng, phong phú trong cách học, cách dạy.

Năm học 2023 - 2024 là năm thứ 4 triển khai Chương trình GDPT mới đối với cấp tiểu học, năm thứ 3 với THCS và năm thứ 2 với THPT. Chương trình môn tiếng Anh theo Chương trình GDPT 2018 được thiết kế nhằm tạo sự liên thông, liền mạch trong quá trình dạy - học tiếng Anh trong toàn bộ hệ thống, từ lớp 1 đến lớp 12. Việc triển khai theo lộ trình dần thay thế các chương trình dạy ngoại ngữ hiện có. Tính đến thời điểm hiện tại, Chương trình môn tiếng Anh theo Chương trình GDPT 2018 được triển khai ở các khối lớp 1, 2, 3, 6, 7 và 10 trên 63 tỉnh/thành.

Báo cáo của Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam cho thấy, môn ngoại ngữ theo Chương trình GDPT mới đã khơi gợi sự hứng thú với môn ngoại ngữ. Hầu hết học sinh cho rằng rất thích thú với giờ học tiếng Anh, đặc biệt là học sinh tiểu học.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, việc dạy - học ngoại ngữ tại Việt Nam vẫn còn gặp nhiều khó khăn như thiếu giáo viên, hạn chế tiếp cận do vùng miền, ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy và học… Để đáp ứng yêu cầu triển khai chương trình mới môn tiếng Anh, đến năm học 2022-2023, hầu hết các giáo viên tiếng Anh cả nước đã được tham gia các khóa bồi dưỡng năng lực sư phạm giảng dạy tiếng Anh.

Theo kết quả rà soát, đánh giá năng lực đội ngũ giáo viên tiếng Anh các cấp học phổ thông tại các địa phương, đến năm học 2022-2023, số giáo viên tiếng Anh các cấp học phổ thông đạt yêu cầu về năng lực ngoại ngữ để triển khai chương trình ngoại ngữ mới là 84%. Trong đó cấp tiểu học là 84%, cấp THCS là 87%, cấp THPT là 77%.