Thông qua Luật Việc làm (sửa đổi): Nghiêm cấm phân biệt đối xử trong việc làm, khuyến khích doanh nghiệp tuyển người khuyết tật

1. Trợ cấp thất nghiệp: Rút ngắn thời gian chờ, giữ mức hưởng 60%

Theo quy định tại Điều 39 Luật Việc làm (sửa đổi), mức hưởng trợ cấp thất nghiệp được giữ ở mức 60% bình quân tiền lương tháng đóng BHTN trong 6 tháng liền kề trước khi thôi việc. Mức trợ cấp này không vượt quá 5 lần lương tối thiểu vùng.

Ví dụ: Anh Nam, người lao động làm tại doanh nghiệp sản xuất ở TP.HCM, nghỉ việc vào tháng 3/2026, mức lương đóng BHTN 6 tháng cuối trung bình là 10 triệu đồng. Vậy mức trợ cấp hàng tháng anh Nam nhận được sẽ là 6 triệu đồng.

Thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp vẫn được tính theo mốc:

- 12 đến 36 tháng đóng BHTN: hưởng 3 tháng trợ cấp

- Cứ thêm 12 tháng đóng, được hưởng thêm 1 tháng trợ cấp

- Tối đa 12 tháng

Điểm mới đáng chú ý: Thay vì phải chờ 16 ngày làm việc sau khi nộp hồ sơ như trước đây, nay người lao động chỉ cần chờ 11 ngày làm việc để bắt đầu nhận trợ cấp.

2. Mở rộng đối tượng tham gia BHTN

Luật mới quy định người lao động tham gia BHTN là người có hợp đồng lao động từ đủ 1 tháng trở lên, thay vì từ 3 tháng trở lên như quy định hiện hành. Điều này mở rộng đáng kể cơ hội được bảo vệ chính sách cho lực lượng làm việc tạm thời, linh hoạt, như: Nhân viên theo dự án; Tài xế công nghệ (xe ôm công nghệ); Người làm freelance, lao động tự do...

3. Doanh nghiệp tuyển người khuyết tật được giảm đóng BHTN

Luật Việc làm (sửa đổi) quy định doanh nghiệp tuyển dụng người lao động là người khuyết tật sẽ được xem xét giảm mức đóng BHTN trong tối đa 12 tháng, tính từ tháng tuyển dụng.

Chính sách này thể hiện sự nhân văn trong công tác quản trị nhân sự và mang tính khuyến khích doanh nghiệp trao thêm cơ hội cho nhóm người yếu thế trong xã hội.

So với trước đây: Trước khi có luật mới, các doanh nghiệp không được quy định cụ thể về mức hỗ trợ giảm đóng BHTN khi tuyển người khuyết tật, chủ yếu là chính sách khuyến khích tuyển dụng hoặc miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp. Nay, chính sách đã cụ thể hơn, trực tiếp hơn đối với nghĩa vụ đóng BHTN.

Ở Đức, nếu một doanh nghiệp có từ 20 lao động trở lên buộc phải tuyển ít nhất 5% là người khuyết tật, nếu không sẽ bị phạt. Ở Nhật Bản, doanh nghiệp đạt tỷ lệ tuyển dụng người khuyết tật nhất định sẽ được miễn giảm các khoản đóng góp xã hội, đồng thời được nhận tiền thưởng từ Chính phủ.

Ví dụ: Công ty ABC tuyển dụng 5 nhân sự là người khuyết tật, ký hợp đồng lao động chính thức. Nhờ chính sách mới, trong 12 tháng đầu tiên kể từ tháng ký hợp đồng, công ty ABC sẽ được giảm mức đóng bảo hiểm thất nghiệp đối với nhóm lao động này. Nhờ đó, doanh nghiệp vừa tiết kiệm được chi phí, vừa thực hiện trách nhiệm xã hội bằng cách tạo môi trường làm việc hòa nhập cho các đối tượng yếu thế.

4. Hỗ trợ từ nhiều phía: Người lao động, doanh nghiệp và Nhà nước

Luật quy định rõ trách nhiệm các bên trong việc đóng BHTN:

- Người lao động: tối đa 1% tiền lương tháng

- Doanh nghiệp: tối đa 1% quỹ lương tháng

- Nhà nước: hỗ trợ tối đa 1% quỹ lương, do ngân sách Nhà nước bảo đảm.

Sự tham gia đầy đủ từ 3 phía góp phần tăng quy mô quỹ BHTN và đảm bảo khả năng hỗ trợ khi xảy ra rủi ro nghề nghiệp.

5. Tinh thần nhân văn và hiện đại hóa chính sách việc làm

Nguyên tắc về việc làm là bảo đảm quyền làm việc, tự do lựa chọn việc làm và nơi làm việc; bình đẳng về cơ hội việc làm, tiền lương và thu nhập; bảo đảm làm việc trong điều kiện an toàn lao động, vệ sinh lao động.

Luật nghiêm cấm phân biệt đối xử trong việc làm; gian lận, giả mạo hồ sơ trong việc thực hiện chính sách về việc làm, dịch vụ việc làm, đánh giá, cấp chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia; lợi dụng hoạt động dịch vụ việc làm xâm phạm đến chủ quyền quốc gia, quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, dân tộc, trật tự, an toàn xã hội, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân; khai thác, chia sẻ, mua bán, trao đổi, chiếm đoạt, sử dụng trái phép thông tin, dữ liệu trong cơ sở dữ liệu về người lao động và thông tin về thị trường lao động.

Vì vậy, Luật Việc làm (sửa đổi) là một bước tiến lớn trong việc hoàn thiện chính sách an sinh xã hội. Các điểm mới về thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp, mở rộng đối tượng tham gia và chính sách đối với người khuyết tật cho thấy tinh thần đổi mới, tiếp cận thực tiễn và tính nhân văn sâu sắc trong việc luật hóa chính sách lao động hiện nay.