Sản phẩm tăng lực có tăng lực?
Tất cả các SP tăng lực không phải là thuốc chữa bệnh, do đó bạn cũng không thể sử dụng một cách tùy tiện.
Mới năm tuổi, nhưng mỗi ngày bé Lê Hùng Việt (Q.10, TP.HCM) đã uống ít nhất hai chai nước tăng lực (NTL). Gia đình bé mỗi người một ý. Chị Thảo Nguyên, mẹ bé, nhất quyết không cho bé uống NTL vì lo sợ sẽ có hại cho sức khỏe, nhưng ba và bà nội bé lại cho rằng, đó cũng chỉ là một loại nước giải khát, có thể không giúp bé tăng lực, nhưng vô hại.
Nhà nhà… tăng lực
Ở quầy tính tiền siêu thị Big C, một phụ nữ khệ nệ bê năm - sáu lốc NTL. Chị cho biết, mẹ chị năm nay 84 tuổi, gần một tháng nay, ngày nào cụ cũng uống hai - ba lon NTL. Cụ bảo cụ thấy khỏe và tỉnh táo sau khi uống loại nước này.
Nhà nhà… tăng lực
Ở quầy tính tiền siêu thị Big C, một phụ nữ khệ nệ bê năm - sáu lốc NTL. Chị cho biết, mẹ chị năm nay 84 tuổi, gần một tháng nay, ngày nào cụ cũng uống hai - ba lon NTL. Cụ bảo cụ thấy khỏe và tỉnh táo sau khi uống loại nước này.
Uống NTL để khỏe, hay đơn thuần chỉ uống để giải khát là thói quen của không ít người hiện nay, đặc biệt là giới trẻ. Có những người uống NTL như giải pháp bổ sung năng lượng, giúp tinh thần sảng khoái, hưng phấn và tỉnh táo hơn để làm việc.
Đáp ứng nhu cầu này, các sản phẩm (SP) NTL có mặt trên thị trường cũng vô cùng đa dạng. Mỗi thương hiệu có đến vài loại NTL khác nhau, với những thành phần bổ sung và hương vị khác biệt. Không chỉ đa dạng về SP, giá cả của những SP này cũng khá linh hoạt, thấp nhất khoảng 6.000đ/chai 750 ml và cao nhất khoảng 8.000đ/lon 250ml.
Không chỉ có các SP NTL, nhân sâm, hồng sâm... cũng là những SP được nhiều người ưa chuộng. Các nhà phân phối đang giới thiệu khá nhiều SP được chế biến từ sâm như trà sâm, kẹo sâm, hồng sâm tẩm mật ong, sâm tẩm đường, sâm cắt lát, cao hồng sâm…
Các SP này được những người bán hàng giới thiệu có công dụng chung là bồi bổ sức khỏe toàn diện, tăng cường sức đề kháng, tăng khả năng làm việc, chống mệt mỏi, kém ngủ, giảm stress, tăng khả năng ghi nhớ, tăng cường sinh lực.
Cũng là SP nhập, nấm linh chi được rất nhiều người, đặc biệt là phụ nữ, “rỉ tai” nhau về những công dụng đặc biệt như tăng cường khả năng miễn dịch giúp cơ thể luôn tươi trẻ, tăng cường sức khỏe, chống lão hóa, kéo dài tuổi thọ… Không chỉ vậy, nhiều người còn xem đây là loại thần dược, trước kia chỉ có... vua chúa mới được phép sử dụng!
Sau ba lần sinh mới được một cậu con trai, gia đình cũng thuộc thành phần kinh tế khá giả nên vợ chồng chị Khai Nguyên (Q.Tân Bình, TP.HCM) đặt hàng mua linh chi từ tận Hàn Quốc để pha trà cho con mỗi ngày với mong muốn con sẽ khỏe mạnh, mau lớn, tránh được bệnh tật...
“Yếu” vì nước tăng lực
Những chuyên gia về y tế cho rằng: Cảm giác nhanh nhẹn, linh hoạt hơn khi uống NTL là do tác dụng của chất caffein có trong NTL. Mặc dầu vậy, caffein vẫn được khuyến cáo là chất có hại cho người bị rối loạn thần kinh tim, đau dạ dày và đặc biệt không có lợi cho sự phát triển của trẻ em.
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh, việc nạp quá nhiều caffein sẽ là nguyên nhân của bệnh mất ngủ, cao huyết áp, tâm lý bất an, rối loạn trao đổi chất, kích thích thần kinh dẫn đến dễ nổi nóng, giận dữ… TS Nguyễn Thị Lâm, Phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng cũng từng lên tiếng bày tỏ lo ngại thành phần caffein trong NTL có thể gây nghiện cho người sử dụng.
BS Đỗ Thị Ngọc Diệp, PGĐ Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM, cho biết: “Trên thị trường đang có những SP được giới thiệu là giúp tăng cường sức khỏe dưới dạng cung cấp năng lượng, cung cấp thành phần dinh dưỡng, bổ sung vitamine hoặc các acid amin, men vi sinh giúp tăng cường sức khỏe, kích thích tiêu hóa. Bên cạnh đó cũng có nhóm SP tăng lực bằng cách bổ sung các chất kích thích mà phổ biến nhất là caffein”.
Vì trong NTL có chứa caffein, nên không được dùng như một loại nước giải khát thường xuyên, chỉ dùng vào những lúc mệt mỏi, căng thẳng vì công việc. Thận trọng khi dùng cho trẻ em, vì đường và caffein có thể gây ra những xáo trộn bất lợi cho cơ thể trẻ. Tốt nhất, nên xem kỹ thành phần có trong SP đã được đăng ký.
Nếu có các thảo dược như nhân sâm, bạch quả... thì cần tham khảo ý kiến của thầy thuốc về tình trạng sức khỏe người uống. Không lạm dụng NTL. Không pha NTL với một số loại rượu mạnh hoặc bia, nước có gas.
Cũng theo BS Diệp, NTL còn là nguyên nhân của hiện tượng thừa cân béo phì và có thể gây ra bệnh đái tháo đường do hàm lượng đường trong các loại nước này rất cao. Những SP bổ sung nhiều acid amin rất nguy hiểm với những người có bệnh thận hoặc yếu gan vì có thể gây biến chứng suy thận và ảnh hưởng đến các chức năng gan.
Lượng vitamine trong các SP tăng cường sức khỏe dù được bổ sung với hàm lượng cao nhưng cơ thể vẫn chỉ hấp thu được rất ít, do đây thường là các loại vitamine tổng hợp. Nhân sâm và linh chi cũng có thể gây những ảnh hưởng xấu với sức khỏe nếu bị lạm dụng hoặc sử dụng không đúng.
Theo Thầy thuốc ưu tú Nguyễn Xuân Hướng (Chủ tịch Hội Đông y Việt Nam): “Trong các bài thuốc Đông y, linh chi hiếm khi được sử dụng như một vị thuốc mà uống để thanh nhiệt, làm mát cơ thể. Không có tác dụng chữa bệnh, linh chi cũng không cung cấp dưỡng chất thay thế các thực phẩm dinh dưỡng mật ong, sữa bò, thịt, cá...”.
Với nhân sâm, việc sử dụng bừa bãi còn gây tác hại lớn hơn. Theo tài liệu của Viện Y Dược học dân tộc TP.HCM, nếu dùng không đúng, nhân sâm có thể gây ngộ độc, làm bệnh nặng thêm, thậm chí có thể gây chết người.
Hội Đông y Việt Nam nhấn mạnh, không nên sử dụng nhân sâm cho trẻ em dưới 14 tuổi vì có thể làm xáo trộn quá trình dậy thì. Tác dụng phụ do dùng nhân sâm khiến trẻ bị rối loạn đường tiêu hóa, ảnh hưởng đến thần kinh, lâu dài dẫn đến mất ngủ và dễ bị kích động.
“Tất cả các SP tăng lực không phải là thuốc chữa bệnh, cũng không thể sử dụng một cách tùy tiện. Khi muốn sử dụng lâu dài và thường xuyên bất kỳ một SP tăng cường sức khỏe nào, ngoài việc phải quan tâm đến uy tín của nhà sản xuất, chất lượng SP, người sử dụng còn cần phải tham khảo ý kiến bác sĩ để chọn SP thích hợp với sức khỏe và được tư vấn về liều lượng, cách dùng…” - BS Ngọc Diệp Diệp khuyến cáo.
Không chỉ có các SP NTL, nhân sâm, hồng sâm... cũng là những SP được nhiều người ưa chuộng. Các nhà phân phối đang giới thiệu khá nhiều SP được chế biến từ sâm như trà sâm, kẹo sâm, hồng sâm tẩm mật ong, sâm tẩm đường, sâm cắt lát, cao hồng sâm…
Các SP này được những người bán hàng giới thiệu có công dụng chung là bồi bổ sức khỏe toàn diện, tăng cường sức đề kháng, tăng khả năng làm việc, chống mệt mỏi, kém ngủ, giảm stress, tăng khả năng ghi nhớ, tăng cường sinh lực.
Cũng là SP nhập, nấm linh chi được rất nhiều người, đặc biệt là phụ nữ, “rỉ tai” nhau về những công dụng đặc biệt như tăng cường khả năng miễn dịch giúp cơ thể luôn tươi trẻ, tăng cường sức khỏe, chống lão hóa, kéo dài tuổi thọ… Không chỉ vậy, nhiều người còn xem đây là loại thần dược, trước kia chỉ có... vua chúa mới được phép sử dụng!
Sau ba lần sinh mới được một cậu con trai, gia đình cũng thuộc thành phần kinh tế khá giả nên vợ chồng chị Khai Nguyên (Q.Tân Bình, TP.HCM) đặt hàng mua linh chi từ tận Hàn Quốc để pha trà cho con mỗi ngày với mong muốn con sẽ khỏe mạnh, mau lớn, tránh được bệnh tật...
“Yếu” vì nước tăng lực
Những chuyên gia về y tế cho rằng: Cảm giác nhanh nhẹn, linh hoạt hơn khi uống NTL là do tác dụng của chất caffein có trong NTL. Mặc dầu vậy, caffein vẫn được khuyến cáo là chất có hại cho người bị rối loạn thần kinh tim, đau dạ dày và đặc biệt không có lợi cho sự phát triển của trẻ em.
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh, việc nạp quá nhiều caffein sẽ là nguyên nhân của bệnh mất ngủ, cao huyết áp, tâm lý bất an, rối loạn trao đổi chất, kích thích thần kinh dẫn đến dễ nổi nóng, giận dữ… TS Nguyễn Thị Lâm, Phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng cũng từng lên tiếng bày tỏ lo ngại thành phần caffein trong NTL có thể gây nghiện cho người sử dụng.
BS Đỗ Thị Ngọc Diệp, PGĐ Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM, cho biết: “Trên thị trường đang có những SP được giới thiệu là giúp tăng cường sức khỏe dưới dạng cung cấp năng lượng, cung cấp thành phần dinh dưỡng, bổ sung vitamine hoặc các acid amin, men vi sinh giúp tăng cường sức khỏe, kích thích tiêu hóa. Bên cạnh đó cũng có nhóm SP tăng lực bằng cách bổ sung các chất kích thích mà phổ biến nhất là caffein”.
Vì trong NTL có chứa caffein, nên không được dùng như một loại nước giải khát thường xuyên, chỉ dùng vào những lúc mệt mỏi, căng thẳng vì công việc. Thận trọng khi dùng cho trẻ em, vì đường và caffein có thể gây ra những xáo trộn bất lợi cho cơ thể trẻ. Tốt nhất, nên xem kỹ thành phần có trong SP đã được đăng ký.
Nếu có các thảo dược như nhân sâm, bạch quả... thì cần tham khảo ý kiến của thầy thuốc về tình trạng sức khỏe người uống. Không lạm dụng NTL. Không pha NTL với một số loại rượu mạnh hoặc bia, nước có gas.
Cũng theo BS Diệp, NTL còn là nguyên nhân của hiện tượng thừa cân béo phì và có thể gây ra bệnh đái tháo đường do hàm lượng đường trong các loại nước này rất cao. Những SP bổ sung nhiều acid amin rất nguy hiểm với những người có bệnh thận hoặc yếu gan vì có thể gây biến chứng suy thận và ảnh hưởng đến các chức năng gan.
Lượng vitamine trong các SP tăng cường sức khỏe dù được bổ sung với hàm lượng cao nhưng cơ thể vẫn chỉ hấp thu được rất ít, do đây thường là các loại vitamine tổng hợp. Nhân sâm và linh chi cũng có thể gây những ảnh hưởng xấu với sức khỏe nếu bị lạm dụng hoặc sử dụng không đúng.
Theo Thầy thuốc ưu tú Nguyễn Xuân Hướng (Chủ tịch Hội Đông y Việt Nam): “Trong các bài thuốc Đông y, linh chi hiếm khi được sử dụng như một vị thuốc mà uống để thanh nhiệt, làm mát cơ thể. Không có tác dụng chữa bệnh, linh chi cũng không cung cấp dưỡng chất thay thế các thực phẩm dinh dưỡng mật ong, sữa bò, thịt, cá...”.
Với nhân sâm, việc sử dụng bừa bãi còn gây tác hại lớn hơn. Theo tài liệu của Viện Y Dược học dân tộc TP.HCM, nếu dùng không đúng, nhân sâm có thể gây ngộ độc, làm bệnh nặng thêm, thậm chí có thể gây chết người.
Hội Đông y Việt Nam nhấn mạnh, không nên sử dụng nhân sâm cho trẻ em dưới 14 tuổi vì có thể làm xáo trộn quá trình dậy thì. Tác dụng phụ do dùng nhân sâm khiến trẻ bị rối loạn đường tiêu hóa, ảnh hưởng đến thần kinh, lâu dài dẫn đến mất ngủ và dễ bị kích động.
“Tất cả các SP tăng lực không phải là thuốc chữa bệnh, cũng không thể sử dụng một cách tùy tiện. Khi muốn sử dụng lâu dài và thường xuyên bất kỳ một SP tăng cường sức khỏe nào, ngoài việc phải quan tâm đến uy tín của nhà sản xuất, chất lượng SP, người sử dụng còn cần phải tham khảo ý kiến bác sĩ để chọn SP thích hợp với sức khỏe và được tư vấn về liều lượng, cách dùng…” - BS Ngọc Diệp Diệp khuyến cáo.
Theo PNCN