Những chân trời đẹp của “Phương Đông lướt ngoài cửa sổ”

Cuốn sách ghi lại hành trình gần 5 tháng rong ruổi khắp các chuyến tàu trên hành trình xuyên châu Á này là đứa con tinh thần của nhà văn Paul Theroux. Được nhật báo Telegraph đánh giá là “Một trong 20 cuốn du ký hay nhất mọi thời đại”, quả thực chỉ bằng những con chữ nhưng “Phương Đông lướt ngoài cửa sổ” đủ sức khiến độc giả phải khát khao được tự mình đi khám phá mảnh đất còn nhiều huyền bí nhưng cũng rất năng động này.

“Phương Đông lướt ngoài cửa sổ” là bức tranh toàn cảnh về Phương Đông đầy bí ẩn, lạ lùng qua cái nhìn của một con người luôn muốn bước đi và khám phá; là hiện thực cuộc sống được mô tả qua ngòi bút sinh sộng, sắc nét và tràn đầy xúc cảm. Cuộc hành trình kéo dài nửa vòng trái đất của nhà văn người Mỹ dần dần hiện ra trên từng trang sách, như một đoàn tàu đủ lớn và thoải mái cùng với tiếng còi hối thúc đến mê mẩn lòng người...

Thả hồn vào cuốn du ký của Paul Theroux, ta cảm giác như mình chính là một trong những hành khách trên toa tàu ấy, luôn chuyển động, luôn lướt đi trên đường ray. Mỗi tuyến xe lửa tựa hồ một phiên chợ lôi cuốn, háo hức và nôn nao đến khó cưỡng. “Từ ga Victoria ở London tới nhà ga trung tâm Tokyo, rẽ qua Simla, lượn đèo Khyber và đi qua đoạn nối giữa đường ray Ấn Độ và Ceylon”... Những tiếng cười nói, những bữa ăn ngon, những đêm tiệc say sưa hay vài cuộc chuyện trò không bố cục từ người dưng xa lạ bỗng khiến chúng ta hứng thú lạ kỳ!

 

Bằng ngòi bút điêu luyện, Paul Theroux đã vẽ nên một cuộc viễn du đầy cung bậc khiến người ta bước vào rồi lại chẳng muốn kết thúc. Qua từng trang sách, ta sẽ thấy một châu Á rộng lớn với đủ màu sắc, hương vị. Và cũng qua những trang sách, ta chợt phát hiện ra Phương Đông đâu chỉ có sự huyền bí, thiên nhiên xinh đẹp, con đường xa hút tầm mắt, bề dày lịch sử, con người thân thiện cùng nền văn hóa vật thể, phi vật thể đặc sắc. Cánh cửa dẫn lối vào bên trong thế giới ấy còn mơ hồ chỉ ra những mảnh ghép đối lập, những mảng màu sáng tối mà chẳng ai can đảm chối bỏ.

Ta chứng kiến một Afghanistan bất ổn, giá cả đắt đỏ, một góc Bangkok ồn ào, náo nhiệt nhưng lại rất phổ biến những cuộc tình có thể đổi trao bằng tiền; một Nhật Bản, Singapore khoa học, sạch sẽ, tiện nghi nhưng lại gợi lên sự nhàm chán cô độc với những con người hoạt động chẳng khác nào mẫu robot được lập trình. Hay đằng sau cánh đồng lúa khô nẻ mọc đầy cỏ dại phía Tây Bắc Ceylon là những kẻ mộng du lơ đễnh uể oải, đằng sau Ấn Độ long lanh đền đài là những con người đói nghèo… Vâng, những uẩn ức trong cuộc đời là có thật, và nhờ chúng mà mảnh ghép về Phương Đông trở nên hoàn thiện và gần gũi hơn bao giờ hết.

Văn phong nhẹ nhàng, uyển chuyển, khi trầm lắng cô đọng khi dữ dội say mê, khi điềm tĩnh nhìn nhận lúc nồng nhiệt hóm hỉnh… Paul Theroux thực sự đã được chạm đến sâu thẳm tâm tư con người. Ở nơi ấy, nơi khát vọng muốn chinh phục những miền đất xa xôi mới lạ, nơi trái tim muốn mở rộng đón lấy những dư vị, lắng nghe những thanh âm trầm bổng của cuộc đời. Với cuốn du ký sống động, nhà văn như cầm tay độc giả đi qua từng toa tàu chậm cho đến những chuyến tàu tốc hành, đưa tầm mắt vượt ra ngoài ô cửa nhỏ hẹp để hướng đến chân trời bí ẩn. Để rồi, bạn chỉ muốn lập tức “xách ba lô lên và đi”. Đi để trải nghiệm, đi để khám phá, và hơn cả là đi để cảm nhận. 

“Phương Đông lướt ngoài cửa sổ” là tác phẩm kinh điển trong thể loại du ký hiện đại. Bằng tài năng của mình, tác giả đã gói ghém 40 nghìn cây số để ghi lại trong vài trăm trang sách. Thể loại du ký vốn được xem là thiếu sinh khí “bỗng thoát ra khỏi chốn ẩn mình cô độc”, khiến người thưởng thức có thể khóa cửa ngôi nhà, viễn du vào cuộc đời thường nhật. Càng đi sâu vào tác phẩm, ta càng nhận ra rằng, chặng đường dài mà mình đang trải nghiệm có thể không bao giờ tới đích và điều đó cũng chẳng còn quan trọng. Bởi lẽ, theo cách nói của nhà văn người Anh - Michael Frayn - thì bản thân cuộc hành trình cũng đã là một đích đến!