Ngày Trẻ em Thế giới 2023: Chung tay vì mục tiêu nâng cao sức khỏe tâm thần cho trẻ em, thanh thiếu niên Việt Nam

Kết quả của Điều tra Sức khỏe Tâm thần Vị thành niên Việt Nam mới nhất nêu bật một thực tế đáng lo ngại: nhiều trẻ em, vị thành niên và thanh niên đang phải vật lộn với những khó khăn về sức khỏe tâm thần, và các em còn thiếu các kỹ năng ứng phó, các hỗ trợ cần thiết và các dịch vụ quan trọng liên quan đến phúc lợi tổng thể của mình. Báo cáo Điều tra còn cho thấy một phần năm trẻ vị thành niên có vấn đề về sức khỏe tâm thần, và chỉ 8,4% các em đã tiếp cận các dịch vụ hỗ trợ hoặc tư vấn cho những vấn đề về cảm xúc và hành vi. Hơn nữa, chỉ có 5,1% cha mẹ có con vị thành niên nhận thấy con của mình cần sự giúp đỡ đối với các vấn đề về cảm xúc và hành vi. 

"Chúc mừng Chính phủ Việt Nam về những nỗ lực hiện tại trong việc xây dựng một chiến lược toàn diện về sức khỏe tâm thần, UNICEF khuyến khích tập trung cụ thể vào những can thiệp sớm, đưa ra các chiến lược và can thiệp phù hợp được thiết kế riêng cho trẻ em và vị thành niên nhằm xây dựng kỹ năng và nâng cao khả năng phục hồi cũng như tăng cường sức khỏe tâm thần. Cha mẹ và giáo viên cần được trang bị các kỹ năng, kiến thức và nguồn lực để tận hưởng và tăng cường sức khỏe tâm thần", bà Rana Flowers, Trưởng Đại diện UNICEF tại Việt Nam cho biết. "Điều cần thiết là tất cả chúng ta, những người làm cha mẹ, giáo viên, nhân viên xã hội, nhân viên y tế, chính phủ và các doanh nghiệp tư nhân cùng hành động để xóa bỏ sự kỳ thị về sức khỏe tâm thần, cần hiểu được sự khác biệt giữa trẻ em trai và trẻ em gái trong việc trải nghiệm và ứng phó liên quan đến sức khỏe tâm thần, tích cực và kiên trì thúc đẩy các phương pháp tiếp cận và chiến lược nhằm tăng cường phòng ngừa nguy cơ nghiêm trọng trong lĩnh vực này".

Sức khỏe tâm thần cũng là vấn đề mà những người trẻ tuổi quan tâm. Đầu năm nay, UNICEF Việt Nam đã tham khảo ý kiến mạng lưới thanh thiếu niên cộng tác với UNICEF (U-report) về những vấn đề mà trẻ em, vị thành niên và thanh niên quan tâm nhiều nhất.  Đa số người tham gia chọn vấn đề "sức khỏe tâm thần", kêu gọi sự quan tâm và hỗ trợ mạnh mẽ hơn và đề nghị UNICEF dành Ngày Trẻ em 2023 để tăng cường và bảo vệ sức khỏe tâm thần.  

Bắt đầu từ ngày mai, 20/11, kỷ niệm ngày Công ước về Quyền Trẻ em (CRC) có hiệu lực, một chiến dịch truyền thông sẽ được phát động để truyền tải các thông tin liên quan đến sức khỏe tâm thần và các phương pháp tiếp cận tích cực. Với chủ đề "Mở lòng & kết nối", chiến dịch này sẽ kéo dài đến ngày 11 tháng 12, là ngày kỷ niệm 77 năm thành lập UNICEF và sẽ đưa ra những biện pháp hỗ trợ, nguồn tài liệu và ý tưởng sáng tạo giúp công chúng học cách nhận biết tốt hơn khi một người bạn, con gái, con trai, học sinh hoặc chính bản thân mình đang gặp khó khăn. Các biện pháp và hoạt động trong chiến dịch sẽ đưa ra các chiến lược ứng phó cũng như khuyến khích tất cả mọi người mở lòng và kết nối với nhau, với bạn bè, cha mẹ, giáo viên là những người có thể hỗ trợ về sức khỏe tâm thần.

"Sức khỏe tâm thần là điều bình thường và cũng quan trọng như sức khỏe thể chất của chúng ta", bà Flowers nói. "Điều quan trọng là vấn đề này cần được chính phủ giải quyết ở tất cả các cấp - ở nhà, ở trường, tại cộng đồng để đảm bảo rằng Chiến lược Sức khỏe Tâm thần Quốc gia mà Chính phủ Việt Nam đang xây dựng đặt trọng tâm cụ thể vào trẻ em và thanh thiếu niên", bà kết luận.

Để tăng cường sức khỏe tâm thần, UNICEF Việt Nam đã tổ chức một sự kiện vào ngày 28 tháng 11 tại Hà Nội. Tại sự kiện, các chuyên gia từ các bộ, ban, ngành và các viện nghiên cứu sẽ phân tích tình hình sức khỏe tâm thần của trẻ em và vị thành niên cũng như chia sẻ những ý tưởng và bài học kinh nghiệm, qua đó hỗ trợ một chiến lược quốc gia năng động và nhạy cảm với trẻ em/vị thành niên. Điều quan trọng là các đại biểu sẽ được tìm hiểu về những mối quan tâm và ý tưởng để thúc đẩy sức khỏe tâm thần trực tiếp từ các bạn trẻ, cũng như từ kết quả của  'Cuộc thi Hackathon 2023' hiện đang diễn ra tại thành phố Đà Nẵng cho đến ngày 26/11.

Sự tham gia của trẻ em và thanh thiếu niên là nguyên tắc cốt lõi của CRC và UNICEF cam kết tăng cường sự tham gia của trẻ em và thanh thiếu niên trong các hoạt động và thảo luận về các lĩnh vực quan trọng có ảnh hưởng đến cuộc sống của các em. Do đó, trong Ngày Trẻ em Thế giới,  UNICEF Việt Nam tiến hành các hoạt động nhằm tăng cường sự tham gia  của trẻ em, như trẻ em đảm nhận vai trò của người lớn làm việc tại các cơ quan, công sở trong vài giờ, lên tiếng về những vấn đề mình quan tâm, chia sẻ ý tưởng và hiểu rõ hơn về các cơ hội việc làm và những kỹ năng cần thiết cho các em trong tương lai. Sáng kiến mạng lưới doanh nhân trẻ NexGen của UNICEF Việt Nam cũng hợp tác với các doanh nghiệp tại Thành phố Hồ Chí Minh để chào đón các nhóm trẻ em và thanh thiếu niên nhằm hưởng ứng Ngày Trẻ em Thế giới, và các công trình mang tính biểu tượng ở Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng sẽ chuyển sang thắp sáng màu xanh để tôn vinh quyền của mọi trẻ em.