Những hàng sấu cổ thụ trên các phố Phan Đình Phùng, Trần Phú, Bà Triệu như bừng sáng, lộng lẫy hơn, lãng mạn hơn.
Hoa sấu nhẹ nhàng, e ấp ẩn mình sau vòm lá, tỏa hương thơm thoang thoảng, dịu dàng. Nếu như hoa sữa đã trở thành biểu tượng nổi tiếng cho mùa thu Hà Nội thì rất nhiều người thủ đô cũng sẵn sàng công nhận những bông sấu hình chuông bình dị này là biểu tượng của mùa hè.
Khi những cơn mưa đầu hạ xuất hiện thì cũng là lúc trên đôi quang gánh của cô bán hàng rong xuất hiện những trái sấu nhỏ xanh xanh. Quả sấu không đẹp mã, khi xanh vẫn sần chấm đen, đến khi chín vàng cũng không có màu tươi sáng.
Mùa sấu về, các cửa hàng giải khát vỉa hè thường có một lọ sấu dầm thật to. Song các bà, các cô vẫn thường thích tự tay làm một lọ riêng cho gia đình mình. Trước hết phải chọn những quả sấu già, vỏ đã chuyển sang màu xanh sẫm, trái to vừa phải, cùi dày và độ chua cao. Tiếp đến là rửa sạch rồi cạo hết lớp vỏ xanh xỉn, xấu xí bên ngoài.
Để sấu giòn, không mất vị chua thanh mà lại ngọt thì trước hết phải tiện sấu thành hình trôn ốc, ngâm sơ vào nước vôi khoảng 1 giờ, rửa lại bằng nước lã rồi chần nhanh qua nước sôi. Bước cuối cùng quan trọng nhất là ngâm sấu. Thời tiết nóng làm cho sấu ngấm rất nhanh, chỉ khoảng vài tiếng sau đã bắt đầu có nước cốt.
Sấu dầm là thức uống bổ dưỡng, rẻ tiền và dễ làm nhưng lại không để được lâu, nên người ta đã nghĩ ra ô mai sấu. Những quả sấu già màu xanh thẫm được cạo sạch vỏ, sơ chế, tẩm ướp gia vị, rồi được sấy tới một độ khô vừa phải, thành những quả ô mai chua chua, ngòn ngọt bảo quản được cho tới vụ sấu năm sau.
Ai đã từng chịu cái nắng hè gay gắt, oi bức ở Hà thành chắc chắn sẽ cảm nhận được nỗi thèm một bát nước canh rau muống dầm sấu xanh. Cầu kỳ hơn thì có canh sấu nấu sườn non hay thịt nạc, hoặc canh chua với đầu cá ăn kèm rau sống, rau thơm.
Món canh sấu với thịt nạc hay sườn non đơn giản dễ làm. Chỉ cần 2-3 lạng thịt nạc xay hay vài dẻ sườn non là đã có bát canh thơm ngọt, đủ chất. Thịt ướp gia vị cho ngấm, đổ nước vào đun sôi rồi vớt sạch bọt. Ướm đến khi thịt chín mềm thì gọt sấu, khía thành từng khoanh, dầm lấy nước chua đổ vào nồi canh.
Bát canh sấu Hà thành mang hương vị rất riêng và làm cái nóng dịu đi mau. Trong các vị chua của nhiều loại quả dùng chế biến món ăn, vị chua của sấu là thanh thoát nhẹ nhàng nhất. Vậy nên người ta thường ví cái hương vị này với tính cách của người Hà Nội. Như nhà văn Băng Sơn cũng đã từng viết "Máu người Hà Nội có vị sấu chua"…
Theo Phong Lan
Thanh niên
