Mayonnaise - Loại gia vị phổ biến trên thế giới với nguồn gốc có vô vàn tranh cãi
Đã có nhiều cuộc tranh luận về giá trị của sốt mayonnaise diễn ra nhiều thập kỷ trên thế giới, cho đến nay chúng vẫn có “địa vị" không nhỏ trong ẩm thực.
Mayonnaise, thường được gọi là mayo.
Xoay quanh chuyện nguồn gốc, nhiều thông tin cho rằng, sốt mayonnaise ra đời vào năm 1756 và được Công tước người Pháp de Richelieu thưởng thức phiên bản đầu tiên tại Minorca, Tây Ban Nha. Vào giữa những năm 1700, mayo được mang về Pháp và được gọi dưới cái tên "Mahonaise" theo tên Mahón - hòn đảo nơi vị Công tước này đã nếm thử chúng.
Việc sáng tạo ra loại gia vị này rất tình cờ, nhưng nó cũng gây nên nhiều tranh cãi. Hai đất nước Pháp và Tây Ban Nha đều "giành" lấy bản quyền của loại sốt kỳ diệu này.
Chuyện là đầu bếp của vị Công tước người Pháp kia không có kem để làm nước sốt, nên thay thế bằng dầu ô liu. Mayonnaise như chúng ta biết ngày nay không phải phiên bản gốc. Loại mayonnaise mà chúng ta thường sử dụng hiện nay được tạo ra đầu những năm 1800, khi Marie-Antoine Carême - đầu bếp nổi tiếng đầu tiên trên thế giới - trộn dầu và lòng đỏ trứng thành một loại nhũ tương.
Mặc dù nhiều nguồn thông tin cho rằng mayonnaise được phát minh bởi đầu bếp người Pháp của Công tước de Richelieu nhưng Tom Nealon - nhà văn chuyên viết về ẩm thực đã cho rằng điều này thật "lố bịch" và đưa ra giả thuyết "salsa mahonesa" đã có mặt trên bán đảo Mahón từ trước đó. Chúng là sự kết hợp giữa tỏi và dầu ô liu cổ đại ở Địa Trung Hải, được gọi là allioli, alholi và aioli.
Nói mayonnaise là loại gia vị kỳ diệu cũng không phải không có nguyên nhân. Mayonnaise gồm trứng, dầu thực vật (thường là dầu ô liu) và một chất lỏng có tính axit, thường là giấm hoặc nước cốt chanh. Các phiên bản sau này có thể thêm tiêu, mù tạt hoặc công thức sáng tạo riêng.
Lòng đỏ trứng hoạt động như một chất nhũ hóa giúp kéo dầu và nước trong nước cốt chanh hoặc giấm lại với nhau. Sự biến đổi kỳ diệu này được ứng dụng nhiều trong ẩm thực xưa, cụ thể là được áp dụng để tạo ra loại sốt mayonnaise "thần thánh".
Tại sao mayonnaise lại trở thành loại gia vị phổ biến?
Mayonnaise có thể để được lâu dài mà vẫn giữ được độ béo ngậy và an toàn trong nhiều tháng, thậm chí nhiều năm. Một trong những yếu tố làm nên điều đó là giấm hoặc nước cốt chanh có xu hướng tiêu diệt bất cứ vi khuẩn nào có thể phát triển.
Sau khi loại sốt kỳ diệu này chinh phục người Pháp, chúng "di cư" sang Anh, Đức và vượt Đại Tây Dương đến Mỹ.
Sự "xâm chiếm" của mayo ở Mỹ là không thể phủ nhận. Chúng là loại gia vị số 1 tại đây, vượt cả sốt cà chua và mức tiêu thụ cũng rất cao. Còn nhắc đến vị trí đầu bảng, không thể thiếu Nga (món salad Nga nổi tiếng trứ danh) hay Nhật Bản (mayo được phủ lên trên món bánh bạch tuộc takoyaki) và nhiều nơi khác trên thế giới.
Mayonnaise giúp các món salad tỏa hương vị.
Theo Slate, bắt đầu từ cuối thế kỷ 19, nhiều thực khách sành ăn đã mê mẩn món salad khoai tây ngâm sốt mayo, salad cà chua và salad waldorf - một sự kết hợp tao nhã giữa táo, cần tây, óc chó và sốt mayonnaise.
Salad waldorf.
Sốt mayonnaise được ưa thích vì chúng có tác dụng tuyệt vời trong việc "ngụy trang" những sai sót của rau củ và khả năng kết dính tuyệt vời cho phép chúng trở thành một thứ không thể thiếu đối với bánh mì sandwich, chính là món ăn trưa được ưa chuộng vào những năm 1920, khi máy cắt bánh mì ra đời.
Mayonnaise hiện nay sử dụng rất tiện lợi, có thể pha trộn, kết hợp với các nguyên liệu để làm nên nhiều món ăn ngon hoặc pha chế các công thức nước chấm. Từ công thức cơ bản, các nhà sản xuất đã sáng tạo ra nhiều thương hiệu của riêng mình, có sự tăng giảm của các thành phần, phù hợp với đa dạng khẩu vị của thực khách.
Một số loại sốt mayonnaise được yêu thích hiện nay
Mayonnaise Hellmann's
Mayonnaise Hellmann's là thương hiệu mayo nổi tiếng "làm mưa làm gió" trên thị trường Âu Mỹ nhiều năm qua. Loại sốt này được sản xuất theo quy trình công nghệ cao và theo từng khẩu vị người tiêu dùng của Mỹ. Mayo Hellmann's không chỉ thơm ngon, độ ngậy béo vừa phải, còn rất phù hợp để trộn salad, chấm món chiên rán, nướng hoặc trộn làm nhân nem,...
Sốt mayo của Hellmann's rất nổi tiếng tại Mỹ.
Mayonnaise Aji-Mayo
Sốt mayonnaise Aji-Mayo thuộc thương hiệu Ajimoto Việt Nam. Loại sốt này mang đến cho người dùng nhiều trải nghiệm mới về loại sốt mayo, giúp các món ăn thường ngày của người Việt có tính hiện đại, nhanh chóng hơn.
Được sản xuất theo công nghệ hiện đại từ Nhật Bản, thành phần chính là trứng gà tươi, được lựa theo khẩu vị của người Việt, phù hợp với cả người lớn lẫn trẻ em. Vị béo ngậy của sốt giúp trẻ em thích thú ăn được nhiều rau xanh hơn. Ngoài trộn sốt salad, làm mỳ Ý, trang trí món ăn, sốt mayo còn được sử dụng theo ý thích của người tiêu dùng.
Ảnh: Fanpage Ajimoto VN
Mayonnaise Miwon
Hiện tại, trên thị trường Việt Nam có nhiều loại sốt mayo, từ rẻ đến đắt và hương vị cũng có nhiều khác biệt, loại thì xu hướng nhiều hương trứng gà, loại làm bật được vị dầu thực vật,... Mayo Miwon hiện cũng được nhiều người yêu thích. Không chỉ vì giá cả phải chăng, mayo Miwon còn làm nổi bật được vị tự nhiên của trứng gà và giấm.
Sốt mayo của Miwon được dùng rất linh hoạt, chẳng hạn như làm salad rau củ, pha chế các loại nước chấm trong ẩm thực Việt,...
Fresh Mayonnaise của Miwon được sản xuất tại Hàn Quốc với công nghệ hiện đại, tiên tiến nhất. Sản phẩm được làm từ những nguồn nguyên liệu tươi ngon như: giấm lên men, trứng gà tươi và dầu đậu để đảm bảo cho hương vị béo ngọt, chua thanh đặc trưng. Ảnh: Fanpage Miwon
Mayonnaise Heinz
Các sản phẩm gia vị thuộc nhãn Heinz không còn xa lạ với người tiêu dùng Việt. Ngoài tương cà chua, tương ớt thì mayo của thương hiệu này cũng được đánh giá cao. Đây là thương hiệu uy tín cả thế kỷ tại Mỹ. Sốt mayo Heinz là sự hòa quyện tuyệt vời giữa vị thơm ngon của sữa cùng vị béo của trứng gà và chua của giấm. Với công thức riêng của mình, thương hiệu Heinz chinh phục được nhiều tệp khách hàng, từ những người dễ tính đến cả những ai khó tính nhất.
Cũng giống như các loại sốt mayo khác, mayo Heinz có thể dùng kèm với các món như bánh mì, khoai tây chiên, gà rán, salad,... Ngoài một vài thương hiệu trên, trải khắp các siêu thị và chợ lẫn tạp hóa, còn nhiều thương hiệu mayo khác như mayo Golden Farm, Remia, Ottogi, Kewpie,... đa dạng sự lựa chọn cho người dùng.
Mỗi một loại gia vị đều có xuất xứ khác nhau, có khi chúng được ưu ái ở vùng đất này hoặc "thất sủng" ở nơi khác. Tuy vậy, dù thăng trầm có biến đổi ra sao, sốt mayonnaise vẫn là một loại gia vị phổ biến. Mặc dù nguồn gốc còn nhiều bí ẩn khiến người ta tranh cãi, nhưng không ai phủ nhận được giá trị mà loại gia vị này mang lại cho món ăn.