Hé lộ bí mật của việc "không ăn gì trước khi lấy máu" và những gì xảy ra nếu chúng ta "trót ăn"

Khi đi khám sức khỏe định kỳ, hẳn không ít lần bạn đã được bác sĩ yêu cầu "nhịn ăn" trước khi xét nghiệm máu. 

Vậy vì sao lại có quy định này? Liệu việc ăn uống có thể làm thay đổi kết quả xét nghiệm đến mức phát hiện sai tình trạng sức khỏe của bạn hay không? 

Hãy cùng giải mã bí mật này để hiểu rõ hơn về các yêu cầu mà bác sĩ đưa ra!

Tại sao phải nhịn ăn trước khi xét nghiệm máu?

Theo thông tin từ Webmd: Khi bạn ăn hoặc uống, các chất dinh dưỡng từ thực phẩm nhanh chóng đi vào máu, làm thay đổi các chỉ số xét nghiệm. 

Việc nhịn ăn đảm bảo rằng các kết quả xét nghiệm phản ánh chính xác tình trạng sức khỏe của bạn, mà không bị ảnh hưởng bởi những biến đổi tạm thời từ bữa ăn gần nhất.

Một số xét nghiệm yêu cầu phải nhịn ăn trước bao gồm:

- Xét nghiệm đường huyết lúc đói (Fasting Blood Glucose Test): Để đo lượng đường trong máu chính xác, đặc biệt đối với các bệnh nhân có nguy cơ hoặc đang mắc bệnh tiểu đường.

- Hồ sơ lipid (Lipid Profile): Đo mức cholesterol và triglyceride trong máu, nhằm đánh giá nguy cơ mắc bệnh tim mạch. 

Việc ăn uống trước xét nghiệm có thể khiến mức triglyceride tăng cao đột ngột, dẫn đến kết quả không chính xác. 

- Bảng chuyển hóa toàn diện (Comprehensive Metabolic Panel): Xét nghiệm này đo lường chức năng gan, thận, lượng đường và chất điện giải trong cơ thể. Việc nhịn ăn giúp loại bỏ sự biến động tạm thời của các chỉ số này. 

- Xét nghiệm vitamin và khoáng chất như sắt, vitamin B12: Đánh giá mức độ thiếu hụt hoặc dư thừa có thể bị ảnh hưởng nếu bạn vừa ăn uống trước khi lấy mẫu máu.

- Gamma-glutamyl transferase (GGT): Cho biết mức độ của enzyme GGT trong cơ thể của bạn. Nếu chỉ số này vượt mức quy định có thể chỉ ra bệnh gan, vấn đề về ống mật hoặc lạm dụng rượu.

- Bảng chức năng thận đánh giá sức khỏe thận của bạn: Bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm này như một phần của quá trình kiểm tra sức khỏe tổng quát hoặc nếu thận của bạn có vấn đề.

Nhịn ăn bao lâu trước khi xét nghiệm máu là đủ?

Thời gian nhịn ăn cần thiết thường dao động từ 8 đến 12 giờ, tùy thuộc vào loại xét nghiệm mà bạn thực hiện. 

Ví dụ: Đối với xét nghiệm đường huyết lúc đói và hồ sơ lipid, thời gian nhịn ăn thông thường là 8-12 giờ. Các xét nghiệm khác như đo chức năng gan hoặc thận cũng yêu cầu nhịn ăn trong khoảng thời gian tương tự.

Lưu ý rằng bạn chỉ nên uống nước lọc trong thời gian nhịn ăn. Các loại đồ uống có chứa caffeine, như cà phê và trà, có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm. 

Tránh hút thuốc, nhai kẹo cao su hoặc vận động mạnh trước khi xét nghiệm, vì những hoạt động này cũng có thể làm thay đổi chỉ số máu.

Chuyện gì xảy ra nếu bạn “trót ăn” trước khi xét nghiệm?

Nếu bạn vô tình ăn hoặc uống trước khi làm xét nghiệm, điều quan trọng là hãy báo ngay với kỹ thuật viên lấy máu hoặc bác sĩ. Thức ăn có thể ảnh hưởng đến độ chính xác của các chỉ số, đặc biệt là đường huyết và cholesterol. Trong trường hợp này, bác sĩ có thể yêu cầu bạn đặt lịch khám ngày khác để đảm bảo kết quả chính xác nhất.

Ví dụ: Nếu bạn ăn một bữa giàu carbohydrate trước khi xét nghiệm đường huyết, mức đường máu có thể tăng vọt và đưa ra kết quả chẩn đoán sai lầm về bệnh tiểu đường hoặc tiền tiểu đường.

Những lưu ý quan trọng khi nhịn ăn trước xét nghiệm máu

1. Uống đủ nước: Việc uống nước lọc giúp giữ cho cơ thể đủ nước, giúp tĩnh mạch dễ nhìn thấy hơn khi lấy máu. 

2. Không nên uống cà phê, trà, nước ngọt: Các loại đồ uống này chứa caffeine và đường có thể làm biến đổi kết quả xét nghiệm.

3. Hạn chế sử dụng các thực phẩm bổ sung và thuốc (nếu không có chỉ định từ bác sĩ) trước khi xét nghiệm.