Gen Z "gia trưởng" kiểu chồng gói nem - vợ chỉ đợi ăn: Ưng!

Một ngày nọ, Yến, sinh viên tiến sĩ của chồng tôi, ngập ngừng hỏi: "Thưa thầy, thầy có thể giới thiệu giúp chúng em một hội trường rộng để thuê được không ạ? Chúng em muốn tổ chức gói bánh chưng ngày Tết."

Nhóm nghiên cứu sinh này là những bạn trẻ Việt Nam vừa đến Pháp học tiến sĩ, mang theo sự nhiệt huyết khám phá thế giới của tuổi trẻ nhưng cũng không giấu được nỗi nhớ nhà mỗi dịp Tết đến. Tôi nghe thế liền gợi ý: "Các em có thể đến nhà thầy cô, thuê hội trường vừa tốn kém mà lại không được đun nấu." Vậy là sự kiện “gói bánh chưng ngày Tết” được tổ chức tại nhà chúng tôi.

Tôi chợt nhớ lại hơn chục năm trước, khi chúng tôi cũng như các em bây giờ, bỡ ngỡ những ngày đầu trên đất Pháp. Dịp Tết, chúng tôi đều cố gắng mang chút “vị nhà” vào không gian nhỏ của mình. Nhưng ngày đó, mọi thứ khó khăn hơn rất nhiều, từ việc tìm lá dong, lạt buộc, đến việc luộc bánh bằng những chiếc nồi bé xíu.

Đến gần ngày tổ chức, tôi nhắn hỏi tình hình chuẩn bị. Đáp lại, các em chỉ nhắn gọn: "Thầy cô mua hộ bọn em một bì nếp là được, còn lại tụi em lo." Tôi thoáng băn khoăn, không biết liệu các em – đặc biệt là các bạn nữ – có đủ sức lo chu toàn cho gần 20 người tham gia không. Nhưng câu trả lời khiến tôi chưng hửng một chút: "Bọn em ăn trưa bằng bánh mì kẹp thịt, tối ăn pizza nướng cô nhé, nhanh, gọn, không ai mệt cả." Tôi chỉ biết thốt lên: "Ơ kìa..."

Trong đầu “chị già thế hệ Y” là tôi, hiện lên hình ảnh những buổi tụ họp ngày xưa, nơi các chị em phụ nữ luôn là người chuẩn bị phần lớn mọi việc, còn các anh thì chủ yếu lo vài khâu phụ trợ hoặc đơn giản ngồi... bàn chuyện thế giới. Tôi lầm bầm: "Cái bọn Gen Z bây giờ, chắc cũng không khác đâu. Có khi con gái cũng không thích nấu nướng luôn chứ đừng nói gì bọn con trai."

Nhưng tôi đã sai.

Gói bánh chưng, bánh tét, gói nem: Các bạn nam Gen Z cân hết

10 giờ sáng, các em kéo đến với xe đẩy chở đầy nguyên liệu. Đội ngũ tham gia đa dạng: các nghiên cứu sinh ngành công nghệ thông tin, sinh học, kiến trúc, du lịch, có cả kỹ sư AI. Không cần chỉ đạo, các bạn tự phân chia công việc một cách nhịp nhàng. Các bạn nam nhanh chóng ôm hơn 300 chiếc lá dong đi rửa, trong khi các bạn nữ chuẩn bị rửa rau, ướp thịt. Khi đến phần gói bánh, tôi nghĩ, với kinh nghiệm hơn 10 năm xa quê, chắc chồng tôi và đồng nghiệp của anh - đồng thời là hai giáo sư hướng dẫn các NCS ngành Công nghệ, sẽ có cơ hội "thể hiện". Nhưng không, các bạn nam Gen Z gói khéo đến mức không cần khuôn, thậm chí còn biết gói cả bánh tét.

Cánh đàn ông không chỉ dừng lại ở việc gói bánh. Khi bánh đã được xếp vào nồi để luộc, họ lại bắt tay vào bếp chuẩn bị bữa tối. Tôi tròn mắt khi nhìn Vinh, một chàng nghiên cứu sinh ngành giao thông thoăn thoắt hết gói bánh lại trông nom lò nướng cho món thịt quay giòn bì, rồi lại tay năm tay mười gói nem. Tôi nghĩ thầm trong bụng, đàn ông xứ Nghệ quê tôi nổi tiếng “gia trưởng”, mà gia trưởng kiểu này chắc Dương, vợ của Vinh, cũng là một nghiên cứu sinh khác ở đây, hài lòng lắm.

Không chỉ đơn giản là nấu ăn, các anh chàng còn trình bày món ăn thật đẹp mắt. Đĩa salad "có sao xếp vậy" của tôi bị Đạo, một cậu nghiên cứu sinh sinh năm 2000, trả về bếp để chỉnh lại. Còn Tú Anh, chàng kĩ sư AI hiện làm việc cho Meta Group, nhận phụ trách món rau chua, để chiếc bánh mì kẹp thêm chuẩn vị Việt Nam.

Tôi không thể kể hết ra đây ngày hôm đó ai đã làm những gì. Nhưng những chàng trai cô gái ấy đã cho tôi thấy, họ không chỉ giỏi nghiên cứu, mà còn nấu nướng thành thục, chăm chút từng chi tiết trong gian bếp, khiến tôi khâm phục vô cùng.

Vào bếp là việc chung, ai cũng hoan hỉ

Kết thúc ngày hôm ấy, tôi nhận ra mình đã mang định kiến không công bằng về thế hệ Gen Z. Trong mắt tôi, họ từng là những "bông tuyết" mong manh, ích kỷ, chỉ biết sống cho bản thân, vàsẵn sàng xù lông trước ý kiến trái chiều. Liệu có phải thế hệ chúng ta đã đánh giá không công bằng về thế hệ Z không? Một khảo sát của Pew Research Center cho thấy rằng Gen Z ưu tiên cân bằng giữa công việc và cuộc sống cá nhân hơn các thế hệ trước, nên thường bị đánh giá là không "chịu khó" hay "hết mình".

Nhưng những nghiên cứu sinh gen Z mà tôi gặp hôm nay lại hoàn toàn khác, họ giỏi giang, hoà đồng và cởi mở, họ biết quan tâm tới cộng đồng và giá trị văn hoá nói chung, họ khéo léo và tháo vát. Họ vẫn có thể là những người mẹ đảm, nhưng vẫn mang ý chí vươn lên trong sự nghiệp. Họ có thể là những chàng trai còn độc thân, nhưng không hề kém việc bếp núc.

Nghiên cứu từ McKinsey năm 2022 lại chỉ ra rằng Gen Z là thế hệ có ý thức về cộng đồng và trách nhiệm xã hội cao hơn bất kỳ thế hệ nào trước đó. Họ không lười biếng, mà họ thông minh trong việc phân bổ thời gian; không thiếu kiên nhẫn, mà họ biết cách tận dụng công nghệ để tối ưu hóa mọi thứ.

Đặc biệt, các chàng trai Gen Z đã phá bỏ hoàn toàn hình ảnh "đàn ông Việt Nam truyền thống" trong suy nghĩ của tôi. Họ không né tránh việc bếp núc, không xem đó là “sứ mệnh” của phụ nữ. Trái lại, họ chủ động, khéo léo và nhiệt tình. So với thế hệ trước, họ hơn đứt cả về kỹ năng lẫn thái độ chia sẻ công việc gia đình.

Tối hôm đó, kế hoạch “bữa tối pizza” được thay bằng một bữa tiệc Tất niên giống hệt ở quê nhà. Có lẽ các em đã phần nào cảm nhận được sự hụt hẫng của tôi khi nghe 2 tiếng pizza nên đã thay đổi chiến lược. Vậy là chúng tôi, những anh chị thế hệ Y đã cùng các nghiên cứu sinh gen Z chuẩn bị một bữa tất niên sớm đầm ấm với bánh chưng, dưa chua, nem rán, giò xào, canh măng. Không khí càng ấm cúng và dễ chịu hơn khi mọi người cùng góp công, cùng làm, không ai xỏ tay túi quần lững thững đứng bên ngoài.

Tôi cũng mừng khi con gái tôi, 17 tuổi, được chứng kiến cảnh tượng này. Có lẽ, từ đây, cháu sẽ không còn mang định kiến rằng đàn ông Việt Nam thiếu kỹ năng nội trợ hay không biết chia sẻ việc nhà nữa.

Thế hệ Gen Z – họ không chỉ là những người giỏi công nghệ, hiện đại, mà còn mang trong mình sự thay đổi tích cực, phá vỡ những rào cản định kiến đã tồn tại bao lâu nay. Những gì họ làm, dù chỉ là trong một góc bếp ngày Tết, đã chứng minh điều đó một cách rõ ràng hơn bất kỳ số liệu nào.