Đi biển mùa hè: cẩn trọng để tránh bị sứa cắn
Một điều quan trọng mà người dân cần nhớ khi đi du lịch biển là cẩn trọng để tránh bị sứa cắn.
Sứa cắn rất nguy hiểm
Vừa qua, tại khoa Nhi, BV Bạch Mai vừa tiếp nhận một trường hợp bị sưng "vùng kín" do dị ứng với sứa biển. Bệnh nhân là bé Bảo, 28 tháng tuổi, ở quận Thanh Xuân, Hà Nội.
Theo Bác sĩ Nguyễn Hồng Phong, khoa Nhi, BV Bạch Mai cho biết, khi được đưa tới BV, vùng nhạy cảm của bé sưng to mọng, đi tiểu buốt, dù bé không hề bị sốt hay có dấu hiệu toàn thân nào khác. Bé được chẩn đoán dị ứng, viêm dương vật do tiếp xúc với sứa biển.
Trước đó cháu bé cùng gia đình đi biển Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hóa. Sau khi tắm xong lên bờ được một lúc thì bố mẹ cháu thấy con cứ ngằn ngặt khóc. Khi kiểm tra, bố mẹ giật mình khi thấy vùng kín của con sưng to mọng và đưa bé đến BV Thanh Hóa điều trị nhưng không đỡ, tình trạng ngứa, sưng mọng vẫn còn nên bé đã được đưa thẳng tới khoa Nhi, BV Bạch Mai.
Theo bác sĩ Phong bình thường những trường hợp chẳng may tiếp xúc với sứa biển trong lúc tắm khá phổ biến trong ngày hè. Tuy nhiên phần lớn mọi người chỉ bị dị ứng, mẩn đỏ ngoài da là chính, sau khi bôi các thuốc chống dị ứng thì thường tự khỏi mà không phải nhập viện. Riêng với trường hợp này khá hi hữu, vì bị tại vùng nhạy cảm nên tình trạng dị ứng nặng nề hơn bình thường. Sau vài ngày điều trị tình trạng của cháu bé đã dần ổn định.
Vì thế, các bậc phụ huynh không nên cho trẻ ở trần khi tắm nhằm hạn chế nguy cơ sứa biển tiếp xúc với các vùng da trên cơ thể, gây dị ứng, viêm da nặng, dẫn đến phải nhập viện điều trị. Ngoài ra, cha mẹ cũng cần theo sát con mình khi đi biển để tránh trường hợp trẻ nghịch hoặc dẫm lên khi thấy con sữa biển. Đối với trẻ nhỏ nhận thức được thì cha mẹ cần hướng dẫn, giúp con phân biệt và tránh tiếp xúc khi gặp sứa biển.
Hình ảnh một trường hợp bị sứa cắn. Ảnh minh họa
Theo đại diện phòng Giám sát ngộ độc thực phẩm, Cục ATTP sứa là động vật không có xương sống, sống ở biển hay những nơi nước mặn. Sứa còn sống chứa nhiều độc tố và khi chạm phải, con người sẽ bị dị ứng.
Độc tố của sứa biển, thường tập trung ở các xúc tu, chúng sử dụng các tế bào châm được gọi là nematocyst. Các tế bào này đều rất nhỏ và có độc. Một số loài sứa có đến hàng triệu nematocyst trong xúc tu, được sử dụng khi sứa bắt mồi và tự bảo vệ. Khi bị sứa cắn, các độc tố này sẽ ngấm qua da người xâm nhập vào cơ thể, nếu nhẹ, nạn nhân chỉ có phản ứng ngoài da, tại chỗ nổi rát, mẩn đỏ và ngứa nhiều. Toàn thân chỉ cảm thấy khó chịu, không nên quá lo lắng.
Ở thể nặng có thể gây đau đầu, tức ngực, tím tái, vã mồ hôi, khó thở, buồn nôn, nôn khan, đau bụng và tiêu lỏng nhiều lần, mạch nhanh, nhỏ, huyết áp tụt... cần đưa ngay vào bệnh viện để chống sốc phản vệ.
Ở thể cấp hay bán cấp, sau chừng 15 phút chạm phải sứa, nạn nhân ngứa ở bàn tay, bàn chân, trên da nổi ban đỏ từng vùng, nổi mày đay toàn thân, tim đập nhanh đều, huyết áp hạ thấp, ho khan, khó thở khò khè. Thanh quản phù gây khó thở. Nạn nhân buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy, chảy nước mắt, chảy nước mũi, vã mồ hôi thì phải đến viện ngay để được hồi sức và chống sốc.
Xử lý khi bị sứa cắn
Người sơ cứu ban đầu cho nạn nhân bị sứa cắn cần đeo găng hay quấn khăn hoặc túi nilon (để tránh bị thương nếu chạm vào ngòi đốt của sứa) lấy ra khỏi nạn nhân các xúc tu hay tay sứa nếu còn bám trên người.
Cần nhanh chóng rửa vết thương bằng nước biển để làm sạch các tế bào phóng độc chưa bị kích hoạt (không rửa bằng nước ngọt hoặc nước nóng vì sẽ làm tổn thương nặng hơn). Tiếp đến loại bỏ các xúc tu hay phần cơ thể của vật cắn còn bám lại trên da.
Pha dung dịch gồm 10 phần nước với một phần a-mo-ni-ac, dấm, sôđa hoặc mì chính sau đó bôi vào vùng bị thương (nếu không có sẵn những hóa chất trên có thể dùng chanh chà vào vết thương), dùng dao hoặc các vật có cạnh (thìa, que kem,…) để cạo nhẹ nhàng quanh vùng bị đốt, tránh làm mạnh tay kẻo gây ra những tổn thương.
Vết thương do sứa đốt thường mẩn đỏ, có dạng thẳng hoặc xoắn, gây đau rát dữ dội. Khi gặp phải vết thương này, cần hạn chế cử động, tránh chạm vào vùng bị thương, chườm lạnh lên vết thương trong vòng 1 tiếng đầu sẽ giảm được đau.Tại chỗ bị chích có thể dùng một loại histamin bôi hoặc kem hydrocortison nhằm làm giảm ngứa, giảm sưng. Khi nạn nhân bị sứa đốt tình hình trở nên trầm trọng đưa ngay đến cơ sở y tế gần nhất.
Du khách khi đi du lịch biển, bạn cũng nên mang theo một số loại thuốc giảm ngứa, thuốc kháng sinh, thuốc trợ tim, thuốc chữa tiêu chảy và một chai dấm để khi bị sứa đốt thì chủ động xử lý để bảo vệ mình và người thân khi tắm biển.
Khi xuống tắm nếu thấy cơ thể bị ngứa cần lên bờ ngay kiểm tra xem có phải bị sứa cắn hay không để còn điều trị kịp thời.