Dấu hiệu hành lá 'ngậm' hoá chất được chuyên gia ĐH Bách khoa chỉ rõ

Góp phần làm dậy lên hương vị của món ăn, hành lá là loại rau gia vị quen thuộc, “người bạn đồng hành” trong bữa cơm gia đình Việt. Tuy nhiên, nỗi lo về hành lá bị tồn dư hóa chất bảo vệ thực vật ngày càng khiến người tiêu dùng băn khoăn, dè dặt, muốn biết cách phân biệt hành lá chứa hóa chất để đưa ra lựa chọn an toàn cho gia đình.

Dấu hiệu nhận biết hành lá chứa hoá chất

Để bảo vệ cây hành trước nấm bệnh và sâu hại, người trồng thường phải sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Vấn đề là nhiều hộ nông dân chưa tuân thủ đúng thời gian cách ly đã vội thu hoạch và mang bán. Lượng hóa chất còn tồn dư sẽ trực tiếp được đưa vào cơ thể người tiêu dùng.

Theo Tiến sỹ Vũ Thị Tần (Đại học Bách khoa Hà Nội), hành lá dễ bị các loại nấm, vi khuẩn và sâu xanh da láng tấn công. Loài sâu này thường đục thân hành để đẻ trứng, khiến nông dân buộc phải phun thuốc bảo vệ. Trong đó, phổ biến nhất là các loại thuốc chứa sulphate đồng hoặc Mancozeb, vốn có tác dụng chống thối nhũn.

Khi rửa hành, nếu thấy lớp bột hoặc giọt thuốc màu xanh da trời còn bám thì có thể hành vừa được phun, chưa kịp phân hủy.

Hành lá vốn không chịu được mưa ẩm nên vào mùa mưa, lượng thuốc càng được phun nhiều. Dư lượng này có thể bám ngoài vỏ, dễ rửa trôi bằng nước, baking soda hoặc dung dịch rửa rau củ. Nhưng nếu hóa chất đã ngấm sâu vào thân hành, việc làm sạch gần như bất khả thi.

Mẹo chọn hành lá an toàn khi đi chợ

Để giảm nguy cơ mua phải hành lá tồn dư hóa chất, các bà nội trợ có thể tham khảo một số mẹo nhỏ sau theo gợi ý của TS Vũ Thị Tần:

- Chọn hành còn tươi, xanh đậm: Hành lá chất lượng thường xanh đều từ gốc đến ngọn, phần củ trắng sáng. Nếu hành đã bị vàng lá, úa ngọn thì không còn giữ được độ tươi và dễ mất hương vị.

- Ưu tiên hành còn rễ: Rễ hành trắng, tươi chứng tỏ mới được nhổ. Nếu rễ đã thâm, ngả vàng hoặc rụng hết thì hành có thể đã cũ.

- Quan sát phần củ: Củ hành lá tốt thường căng đầy, không bị xây xát. Nếu củ ngả vàng hoặc có dấu hiệu thối, đó là hành đã để lâu ngày.

- Tránh mua hành bóng bất thường: Những bó hành có màu xanh bất thường, bóng loáng quá mức hoặc còn lưu lại hóa chất màu xanh da trời thì nên cân nhắc. 

Ngoài ra, nếu có điều kiện, người tiêu dùng nên chọn mua hành tại siêu thị, cửa hàng nông sản sạch hoặc các điểm bán có giấy chứng nhận an toàn thực phẩm để yên tâm hơn. Hành lá là loại rau dễ trồng tạo nhà, không cần diện tích lớn. Chỉ cần vài thùng xốp, ít đất sạch và vài củ hành giống, bạn hoàn toàn có thể thu hoạch hành tươi quanh năm.

Cách nhận biết rau nhiễm hóa chất

Một quan niệm phổ biến trong người tiêu dùng là rau có sâu, bị lỗ hoặc hơi úa vàng thì mới là rau sạch, còn rau xanh mướt, láng bóng thì chắc chắn có hóa chất. Tuy nhiên, theo TS Vũ Thanh Hải (Học viện Nông nghiệp Việt Nam), cách đánh giá này chưa hoàn toàn đúng.

Chuyên gia cho biết, nhờ công nghệ canh tác tiên tiến hoặc áp dụng mô hình hữu cơ, rau vẫn có thể xanh tươi, đẹp mắt mà không hề có tồn dư thuốc bảo vệ thực vật. Do đó, nhìn bằng cảm quan, người mua gần như không thể khẳng định chắc chắn loại rau nào an toàn.

Cách duy nhất để xác định là sử dụng bộ kit test chuyên dụng. Bằng cách chiết dịch từ rau rồi nhỏ thuốc thử, nếu dung dịch đổi màu thì chứng tỏ có tồn dư thuốc bảo vệ thực vật. Tuy nhiên, phương pháp này không phổ biến trong tiêu dùng hằng ngày, mà thường chỉ áp dụng tại các phòng kiểm nghiệm.

Nếu buộc phải mua rau tại chợ truyền thống, bạn có thể áp dụng một số gợi ý sau để giảm thiểu rủi ro:

- Nên chọn rau đúng mùa, tránh rau trái vụ vì người trồng thường phải can thiệp nhiều bằng hóa chất để cây sinh trưởng.

- Không chọn rau có màu sắc bất thường, quá bóng mướt hoặc có dấu hiệu bị phun phủ lớp lạ bên ngoài.

- Nên mua tại nơi uy tín hoặc nơi được chứng nhận nguồn gốc rõ ràng.

Một điểm quan trọng khác là khâu sơ chế tại nhà. Hãy rửa kỹ dưới vòi nước chảy, ngâm rau với nước muối loãng hoặc dung dịch baking soda từ 10 – 15 phút để giảm dư lượng thuốc bám ngoài. Tuy không loại bỏ được hoàn toàn, nhưng đây là bước thiết yếu giúp bảo vệ sức khỏe gia đình.

Trong bối cảnh khó phân biệt rau sạch – rau bẩn, phương án an toàn nhất vẫn là tự trồng tại nhà. Không chỉ đảm bảo an toàn thực phẩm, việc tự trồng còn mang lại niềm vui chăm sóc cây xanh và nguồn thực phẩm sạch. Với những gia đình sống ở thành phố, việc tận dụng ban công, sân thượng hay thậm chí góc bếp để trồng hành trong chậu nhỏ cũng là lựa chọn thiết thực.