Chồng thất nghiệp còn soi xét tôi chuyện chi tiêu: "Em lo được hết thì lo đi" khiến tôi không hiền nổi

Bạn có bao giờ nghĩ, chênh lệch thu nhập cũng có thể là vết nứt âm thầm trong hôn nhân?

Chồng thất nghiệp nhưng vợ là người có lỗi?

Chị Lan (32 tuổi, nhân viên hành chính) đang đảm đương toàn bộ chi tiêu gia đình sau khi chồng – anh Minh (35 tuổi) nghỉ việc vì cắt giảm nhân sự. Từ ngày một mình "cân" tài chính, chị càng căng thẳng khi người bạn đời không những không chia sẻ mà còn thường xuyên "nhắc khéo".

"Tiền em làm ra thì em cứ tiêu. Nhưng lần sau nhớ bàn với anh, đừng vung tay quá trán nhé", anh Minh nói trong bữa cơm, khi chị vừa đặt mua thêm bộ bàn học cho con.

Câu nói tưởng nhẹ nhàng nhưng như một đòn đánh vào cảm xúc, chị Lan cảm thấy mọi quyết định tài chính đều bị giám sát, dù chị là người duy nhất đang kiếm ra tiền. Không còn là những cuộc tranh luận trực diện, mối quan hệ rạn vỡ dần trong im lặng.

Đây không phải là tình huống cá biệt. Một khảo sát từ Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ (APA, 2023) cho thấy:

77% người trưởng thành trong độ tuổi 35–44 cho rằng tiền bạc là nguyên nhân hàng đầu gây căng thẳng trong quan hệ vợ chồng.

36% người ly hôn thừa nhận tài chính là lý do chính khiến hôn nhân tan vỡ.

Không chỉ ở Mỹ, tại nhiều quốc gia, thất nghiệp hoặc thu nhập thấp hơn người bạn đời có thể tạo ra cảm giác mất vai trò, thiếu giá trị, dẫn tới xung đột và đổ vỡ âm thầm.

Tạp chí Time (2016) từng đăng tải một nghiên cứu chỉ ra: "Nam giới không có việc làm toàn thời gian có nguy cơ ly hôn cao hơn 33% so với người có việc ổn định".

Lý do không nằm ở số tiền mang về, mà ở sự mất kiểm soát vai trò "trụ cột", cảm giác hụt hẫng, tự ti, hoặc bị xem thường đặc biệt trong các mối quan hệ thiếu nền tảng chia sẻ.

Chị Hương (TP.HCM) cũng từng rơi vào tình huống tương tự: "Anh ấy nghỉ việc 3 tháng nhưng không lên kế hoạch gì cụ thể. Khi tôi chủ động quản lý tài chính, anh im lặng rồi buông một câu: 'Em lo được hết thì lo luôn đi'. Tôi thấy mình đơn độc, không phải vì thiếu tiền, mà vì thiếu sự đồng hành".

4 cách ứng xử khéo léo để giữ sự tự tôn và gắn kết

Chênh lệch thu nhập không phải là lý do khiến hôn nhân tan vỡ, trừ khi nó bị đẩy lên thành thước đo giá trị giữa hai người. Điều cần thiết là sự khéo léo trong hành xử và thiết lập lại vai trò một cách công bằng, phù hợp với hoàn cảnh mới.

1. Trò chuyện không phán xét, đặt sự đồng cảm lên trên

Theo chuyên gia trị liệu hôn nhân của trang Marriage.com (2024): "Người thu nhập thấp dễ cảm thấy kém cỏi. Đối thoại cần được xây dựng trên nền tảng đồng cảm và tôn trọng, tránh ngôn từ khiến đối phương cảm thấy mình 'ăn bám' hay 'vô dụng'".

Hãy bắt đầu bằng sự chia sẻ, không trách móc: "Em hiểu thời gian này anh áp lực. Em tin mình cùng vượt qua, nhưng em cũng cần cảm giác được đồng hành".

2. Xác lập lại vai trò tiền không phải tất cả

Tiến sĩ tâm lý John Gottman (ĐH Washington, Mỹ) khuyên: "Trong các giai đoạn chuyển tiếp (như mất việc), hãy tái thiết lập hệ thống trách nhiệm. Người tạm không đóng góp tài chính vẫn có thể đóng góp bằng thời gian, công việc nhà, chăm sóc con cái".

Việc phân công công việc và ghi nhận nỗ lực từ cả hai phía giúp giảm bớt mặc cảm, tăng cường sự gắn bó.

3. Quản lý tài chính theo tỉ lệ không chia đôi

Không nên chia đều chi phí nếu thu nhập không đều. Các cặp đôi nên xây dựng ngân sách dựa trên tỉ lệ đóng góp, tránh so sánh chi ly để không tạo cảm giác thua thiệt.

Việc thiết lập một tài khoản chung cho các khoản chi tiêu cố định, cùng với hai tài khoản cá nhân riêng lẻ cũng là cách giúp duy trì sự công bằng và riêng tư tài chính.

4. Cùng nhau định hướng tương lai nâng giá trị cả hai

Thất nghiệp là cơ hội để học hỏi và làm mới. Một số gợi ý thực tế:

Học kỹ năng mới qua Coursera, edX, Udemy, Kyna.vn.

Tìm việc qua các nền tảng như TopCV, VietnamWorks, MyWork.

Làm việc tự do: viết lách, thiết kế, dạy online…

Tham gia tư vấn tâm lý hôn nhân – hoặc các chương trình hỗ trợ tái hòa nhập như Building Strong Families (Hoa Kỳ).

Giá trị của một người không chỉ nằm ở số tiền họ mang về, mà còn ở tinh thần chủ động và cách họ đồng hành cùng gia đình.

Hôn nhân không phải là cuộc thi ai giỏi kiếm tiền hơn.

Khi một người thất nghiệp hay thu nhập thấp, điều họ cần nhất không phải là tiền mà là cảm giác vẫn được tôn trọng và có vai trò trong gia đình. Nếu mỗi người đều bước về phía nhau một chút, thì chênh lệch tài chính sẽ không còn là hố sâu mà trở thành bước đệm cho một mối quan hệ vững bền hơn.

Tiền bạc có thể thay đổi, nhưng sự tôn trọng và tự trọng nếu mất đi sẽ khó lấy lại.