Bí mật tạo nên sự khác biệt kì diệu trong những cuốn sách đọc trước giờ đi ngủ cho trẻ từ 0-6 tuổi

Năm 2017, ông Ko Shichida, con trai của cha đẻ phương pháp Shichida, tác giả bộ sách ehon "Nuôi dưỡng tâm hồn" nổi tiếng chia sẻ trong một chương trình giao lưu với bạn đọc ở Việt Nam rằng, món quà tuyệt vời nhất mà ông nội và cha ông là ông Makoto Shichida đã dành cho ông đó chính là tình yêu đọc sách.

Bản thân ông cũng dành nhiều thời gian đọc cho con mình nghe các cuốn sách tranh nhiều đề tài khác nhau từ khi con 1 tuổi. Khi còn nhỏ, ông và hai anh chị em của mình mỗi tối đều được cha là ông Makoto đọc cho mỗi người ba cuốn sách. Như vậy, hầu như tối nào cũng vậy, ba anh chị em ông Ko đều được nghe tới 9 cuốn sách mà cha lần lượt đọc theo yêu cầu của các con.

Thời gian cùng bố đọc sách là khoảng thời gian vô cùng quý báu và quan trọng, bởi vì ông cảm nhận được tình yêu thương của cha dành cho mình cũng như biết rằng mình quan trọng và có ý nghĩa với cha mẹ như thế nào. Đọc sách trở thành một niềm vui và thói quen theo ông suốt chặng đường trưởng thành.

Chia sẻ của ông Ko Shichida giản dị, ấm áp nhưng cũng là một ví dụ sinh động và có sức thuyết phục lớn lao về những giá trị tuyệt vời mà thói quen đọc sách trước giờ đi ngủ mang lại.

Nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, khi trẻ cuộn mình trong chăm ấm, đệm êm với bố mẹ nằm sát kế bên và một cuốn sách hay tuyệt đang mở ra, giọng đọc của bố mẹ, tiếng cười, những cử chỉ ấm áp, những va chạm vật lý của cơ thể… là những chất xúc tác kì diệu tạo ra sự liên kết và đồng bộ hóa các miền trong bộ não của trẻ. Đó là tiểu não với vai trò hỗ trợ kĩ năng sàng lọc; mạng chế độ mặc định (DMN), nơi thực hiện những quá trình định hướng nội bộ như hướng nội, sáng tạo và nhận thức; mạng lưới hình ảnh trực quan, bao gồm các khu vực về phần nhìn ở bậc cao và trí nhớ, đồng thời là công cụ của não bộ giúp con người nhìn các bức tranh; mạng lưới của ngữ nghĩa, nơi não bộ rút ra được ý nghĩa của ngôn ngữ; và và mạng lưới nhận thức trực quan, hỗ trợ xử lý các kích thích thị giác.

Các yếu tố này ảnh hưởng và tạo nên những nét đặc trưng rất riêng của các cuốn sách để trẻ rủ rỉ đọc trước giờ đi ngủ cùng cha mẹ. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu ba trong số nhiều đặc điểm thường có ở các cuốn sách đọc trước giờ đi ngủ hay nhất và lý giải tại sao chúng lại tạo nên sự khác biệt cho các cuốn sách này.

Chủ đề

Đây là đặc điểm rõ ràng và dễ thấy nhất. Các cuốn sách này thường có chủ đề về việc chuẩn bị cho giờ đi ngủ hoặc các hoạt động xảy ra trước giờ đi ngủ. Các cuốn sách kể câu chuyện về thế giới bên ngoài đang chuẩn bị cho màn đêm buông xuống, khi mọi hoạt động dần chậm lại hay câu chuyện về những giấc mơ ngọt ngào, hoặc các câu chuyện ngụ ngôn và cổ tích vốn đã quen thuộc với trẻ.

Dù là theo hướng nào, thì những cuốn sách này giống như một lời nhắc nhở trẻ rằng giờ đi ngủ đã đến và giúp trẻ chuẩn bị tinh thần cho việc đó. Điều này rất có ích với trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ mới biết đi, đọc sách về các thói quen trước giờ đi ngủ như đánh răng, đọc sách và những nụ hôn chúc ngủ ngon sẽ giúp trẻ hiểu về trình tự và xây dựng nề nếp đi ngủ một cách hiệu quả. Những cuốn sách có chủ đề ấm áp, ngọt ngào cũng hoàn toàn có thể trở thành một cuốn sách đọc trước giờ đi ngủ hoàn hảo.

Bảng màu

Những cuốn sách đọc trước giờ đi ngủ thường dễ nhận ra bởi các gam màu lạnh như xanh lam, xanh dương đậm và đen, đây là những màu sắc tạo ra bầu không khí dịu êm để chuẩn bị cho giấc ngủ của trẻ. 

Tuy nhiên, không phải tất cả các cuốn sách đọc trước giờ đi ngủ hay nhất đều sử dụng gam màu tối và lạnh. Những bảng màu nhẹ nhàng, ngọt ngào được phối hợp một cách tinh tế trong cuốn sách "Tít tắp mãi tận trên cao" và "Mệt rũ mà vẫn không muốn ngủ" của tác giả Susanne Straßer là một ví dụ.   

Vần điệu

Tính vần điệu là một đặc điểm tạo nên đặc trưng thú vị của những cuốn sách đọc giờ đi ngủ. Các tác giả tài năng thường xây dựng phần lời theo cách khiến họ có thể kiểm soát được tốc độ và cảm xúc của người đọc với cuốn sách. Có rất nhiều yếu tố có thể sử dụng để tạo ra tính vần điệu để cuốn sách có một nhịp điệu lôi cuốn và hấp dẫn như các câu ngắn và "mạnh mẽ" được sử dụng liên tục, những câu miêu tả dài, sự xuất hiện của các dấu chấm, phẩy để nhấn mạnh các khoảng dừng hay cấu trúc của tranh minh hoạ.   

"Mệt rũ mà vẫn không muốn ngủ" là một cuốn sách có nhịp điệu rất tuyệt vời trong cả phần lời và phần tranh minh hoạ. Cuốn sách như vẽ lại khung cảnh ở mọi gia đình khi đến giờ đi ngủ rồi, các bạn đều đã êm ấm chỉnh tề trên giường, nhắm mắt lại nào thì… Hải Cẩu phải đi vệ sinh, Cá Sấu vẫn chưa đánh răng, Bồ Nông thì khát nước, còn Lừa lại ngứa tai! Từng bạn lần lượt rời giường, cánh cửa hé mở rồi đóng lại ngay. Hình ảnh liên tục lặp lại nhưng theo một nhịp điệu thật nhịp nhàng, khiến cho cuốn sách trở nên êm ái hơn, thư thái hơn, dần dần đưa em bé vào giấc ngủ.