Từng bế tắc vì cả đời sống tiết kiệm từng đồng nhưng vẫn chưa từng giàu có, tôi nhận ra 3 nguyên tắc ‘bất di bất dịch’ khiến tiết kiệm trở thành ‘ngõ cụt’

Khi quan sát kỹ những người xung quanh, chúng ta sẽ thấy rằng có những người dù sống tiết kiệm cả đời nhưng vẫn không thể tích lũy được của cải. Điều này khiến mọi người nghi ngờ lý thuyết "tiết kiệm dẫn đến giàu có". Thật ra, thói quen tiết kiệm là tốt, nhưng có 3 nguyên tắc sau, nếu bạn không thấu hiểu, việc tiết kiệm dường như trở thành một hành động vô nghĩa.

1. Nếu thu nhập quá thấp, tác dụng của tính tiết kiệm sẽ không rõ ràng

Tôi là hậu duệ của những năm 1970. Bố mẹ và ông bà tôi đều xuất thân từ nông thôn, và ngôi nhà của chúng tôi nằm khuất trong một góc giữa những ngọn núi. Có một ngôi nhà nằm ở lưng chừng núi, và những cánh đồng cũng vậy. Theo quan điểm ngày nay, những ruộng bậc thang này có thể được coi là những bức tranh phong cảnh đẹp nhất. Tuy nhiên, "cảnh đẹp" không thể lấp đầy cái bụng, cuộc sống vẫn đòi hỏi sự lao động và mồ hôi.

Khi tổ tiên chúng ta già đi, họ chia đất đai cho cha mẹ và chú bác của mình. Từ đó, cha mẹ tôi bám rễ trên vùng đất cằn cỗi này. Họ làm việc bất kể trời lạnh hay nóng, gió hay mưa. Sau khi làm việc chăm chỉ suốt mùa xuân, mùa hè và mùa thu, cha tôi đã cất gạo vào kho. Tuy nhiên, người mẹ lại rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan: có thức ăn thì gia đình có thể đủ ăn, nhưng lấy đâu ra tiền đóng học phí cho các con?

Ở vùng núi sâu này, giao thông không thuận lợi và có rất ít cách để kiếm tiền. Mẹ tôi nhận thấy một số người trong làng đang chăn nuôi gia súc nên bà bắt đầu làm theo, chuyển một số ngũ cốc thành thức ăn chăn nuôi và dẫn chúng tôi đi kiếm cỏ cho lợn. Mỗi khi bán được một con lợn với giá hơn một trăm tệ, mẹ tôi lại mỉm cười mãn nguyện và cố gắng hết sức để tiết kiệm tiền.

Mẹ tôi có nhiều cách để tiết kiệm tiền: một bộ quần áo, sau khi các anh chị tôi mặc, sẽ trở thành trang phục mới của tôi chỉ bằng một vài sửa đổi nhỏ; vào mùa đông, bà sẽ dùng quần áo cũ để làm đế giày rồi vá lại giày vải; bà cũng sẽ mang phân lợn ra vườn rau và trồng rau xanh để tiếp tục cho lợn ăn; bà cũng hạn chế nghiêm ngặt thói quen uống rượu của cha tôi và không cho ông mua rượu ngoại, bắt ông phải tự nấu rượu ở nhà.

Mặc dù người mẹ đã cố gắng hết sức để tiết kiệm tiền nhưng tình hình tài chính của gia đình vẫn không được cải thiện đáng kể. Vì thu nhập hàng năm của bố mẹ tôi chỉ có ba hoặc bốn ngàn nhân dân tệ nên số tiền tiết kiệm của mẹ tôi dường như chỉ là giọt máu và mồ hôi bà vắt ra. Nói thẳng thắn thì ngay cả khi mẹ tôi không tiêu một xu nào quanh năm thì bà cũng không thể nằm trong số những người giàu có.

2. Trong một gia đình, nếu một người tiết kiệm tiền, một người tiêu tiền thì gia đình "nghèo vẫn hoàn nghèo"

Lão Trương, người làm việc chăm chỉ, sống trong cùng một cộng đồng yên bình như tôi. Ông ấy nổi tiếng với lối sống giản dị. Khoảng cách giữa nơi ông ở và chỗ làm việc là khoảng 2km và chỉ mất vài phút lái xe để đến đó. Tuy nhiên, ông Trương lại cực kỳ keo kiệt khi lái xe vì chi phí nhiên liệu hàng tháng lên tới hàng trăm nhân dân tệ. Ngay cả đi xe buýt cũng có vẻ quá xa xỉ với ông ta. Chi phí cho nhiều chuyến đi khứ hồi mỗi ngày cũng là một khoản tiền đáng kể.

Bởi vậy, ông Trương thường đạp xe đi làm, bất chấp mưa nắng. Sau một tháng làm việc chăm chỉ và tiết kiệm, ông đã tiết kiệm được một khoản tiền đáng kể cho chi phí đi lại. Tuy nhiên, ông Trương có một cô con gái có thành tích học tập xuất sắc nhưng lại sống quá xa hoa và tốn kém.

Vào kỳ nghỉ hè, con gái ông thường ra ngoài ăn tối với bạn cùng lớp, trong những nhà hàng sang trọng; khi mua quần áo, con bé không bao giờ ngần ngại và không bao giờ cân nhắc giá cả. So với mức chi tiêu xa hoa của con gái mình, tính tiết kiệm của ông Trương dường như chẳng có ích lợi gì.

Trong nhiều gia đình, các mối quan hệ giữa các cá nhân thường biểu hiện những đặc điểm bổ sung. Thói quen kinh tế cũng không ngoại lệ. Cha mẹ sống tiết kiệm, nhưng lại thấy con cái phung phí tiền bạc không kiềm chế, dường như để lại một hố đen không đáy không bao giờ lấp đầy được; con cái làm việc chăm chỉ ở bên ngoài và gửi tiền về nhà, trong khi cha mẹ họ đắm chìm trong hưởng thụ và sống một cuộc sống lười biếng.

Một người không biết tiết kiệm và không quan tâm đến sự nỗ lực của các thành viên khác, cũng đủ sức làm cạn kiệt tiền tiết kiệm của cả gia đình. Mọi cố gắng tiết kiệm tiền dường như đều vô ích và ngược lại còn góp phần gây ra một dạng nghèo đói và ỉ lại khác.

3. Tiết kiệm ở mức độ thấp sẽ không mang lại sự giàu có mà chỉ mang lại tai họa

Trong sự cân bằng mong manh của cuộc sống, việc tiết kiệm quá mức thường phản tác dụng. Khi tính tiết kiệm phát triển thành một dạng keo kiệt hoang tưởng thì đó không phải là tin tốt cho cả gia đình và cá nhân.

Ví dụ, vào mùa hè oi bức, do tiết kiệm chi tiêu cho các sản phẩm làm mát, cuối cùng bạn sẽ bị say nắng. Hậu quả này thường đòi hỏi nhiều tiền hơn để bù đắp. Tình huống này thường gặp ở nhiều gia đình và xuất hiện dưới nhiều hình thức.

Có một ông già cảm thấy hơi không khỏe, nhưng ông chọn cách chịu đựng và không đi khám bệnh. Người cao tuổi cho rằng chi phí nằm viện là gánh nặng không cần thiết. Chỉ đến khi người già không thể chịu đựng được nữa thì mới buộc phải đi khám bệnh. Tuy nhiên, do sự chậm trễ này, tình trạng bệnh đã trở nên tồi tệ hơn và chi phí điều trị tăng vọt.

Ngoài ra, quá keo kiệt thường dẫn đến bỏ lỡ cơ hội phát triển. Tôi nhớ vào những năm 1990, làng tôi đã khuyến khích người dân trồng đào vàng và mở rộng kênh bán hàng. Người hàng xóm của tôi, ông Lý, có khoảng tiền tiết kiệm khá lớn, nhưng ông ấy chưa mở vườn cây ăn quả vì ông ấy không muốn đầu tư. Sau đó, đào vàng được thu mua với giá cao, trở thành loại cây đặc sản của vùng, nhiều gia đình đã làm giàu từ đó, nhưng gia đình họ Lý vẫn chẳng hề khá hơn.

Số tiền tiết kiệm được nên dùng để đầu tư hay tiếp tục tiết kiệm? Nếu bạn cứ tiết kiệm thì rất có thể nó sẽ phải đối mặt với tình trạng khấu hao.

Làm sao để thoát khỏi tình trạng khó khăn khi phải tiết kiệm nhưng vẫn không giàu? Sau đây là ba gợi ý:

Hãy lập kế hoạch tiết kiệm có tầm nhìn xa, quản lý chi phí sinh hoạt một cách hợp lý và đảm bảo gia đình bạn có đủ tiền mỗi năm và tích lũy của cải từng ngày.

Sử dụng nguồn tiền hạn chế một cách khôn ngoan. Sau khi tích lũy được một số tiền nhất định, bạn nên cân nhắc đầu tư một phần, chuyển từ lao động chân tay sang lao động trí óc và theo đuổi mục tiêu tạo ra của cải ở mức độ cao hơn. Đầu tư vào trí tuệ là một bước đi khôn ngoan.

Gia đình hòa thuận là nền tảng của mọi thứ, mọi người trong gia đình không nên gây gánh nặng cho nhau, mọi người đều phải rèn luyện đức tính tiết kiệm.

Tiền có thể tiết kiệm được và kiếm được thông qua sự làm việc chăm chỉ. Nếu bạn kiên trì tăng thu nhập và giảm chi tiêu, con đường đi đến sự giàu có của bạn sẽ tự nhiên trở nên rộng mở hơn.