Tu sửa đình Chèm cổ 2.000 năm tuổi ở Hà Nội: Bên trong đoàn công tác "họp kín", bên ngoài người dân tiếc nuối chứng kiến cảnh đào xới "hơi mạnh tay"

Chiều ngày 25/3, ngay sau khi tiếp nhận thông tin tháo dỡ nền đá, bậc thềm, chặt hạ cây đa nhiều năm tuổi phía trước đình Chèm (Bắc Từ Liêm, Hà Nội) một đoàn công tác của Sở Văn hóa Thể thao Hà Nội gồm Thanh tra, Ban Quản lý di tích Danh thắng đã có buổi làm việc cùng đại diện UBND quận Bắc Từ Liêm xung quanh việc tu bổ gây ồn ào trong dư luận.

Nhiều người bày tỏ sự lo lắng trước hình ảnh làm mới một số hạng mục của công trình kiến trúc cổ từng được khởi dựng từ cách đây gần 2.000 năm và đã được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt. 

Có mặt tại đình Chèm vào chiều cùng ngày, đoàn công tác của Sở VHTT Hà Nội do Thanh tra Sở chủ trì có cuộc làm việc với UBND quận Bắc Từ Liêm cũng như Ban quản lý di tích đình Chèm. Tuy nhiên, cuộc họp diễn ra theo hình thức "họp kín" nên phóng viên không được tham dự.

Cũng tại đây, nhiều người cao niên sống tại làng Chèm đã ra theo dõi. Không ít người bàn tán về việc tu sửa các hạng mục tại đình Chèm.

Nhà văn Nguyễn Hiếu (75 tuổi, sinh sống gần đình Chèm) cho hay, khi nghe thông tin nhiều người nhắn tin về việc chặt cây đa, thay bậc thềm… tại đình ông đã trực tiếp ra theo dõi. 

Ông Hiếu kể, từng nghe cha mẹ và dân làng kể những câu chuyện gắn liền với đình Chèm. Đình nằm sát cạnh sông Hồng, năm 1902 đình được kiệu lên cao thêm 2,4m chỉ bằng các dụng cụ của nhà nông như đinh bừa, quang gánh cùng sức lực của dân làng ôm cột nâng lên. Công việc diễn ra trong vòng một năm trời và kết quả cực kỳ mỹ mãn.

Cả một ngôi đình nặng hàng trăm tấn toàn bằng gỗ quý với những cột kèo phức tạp được "kiệu" lên cao ngang với mặt đê sông Hồng. Cuộc kiệu đình này tốn hết 500 đồng tiền Đông Dương mà công xá ngày ấy chỉ có 7 xu một ngày. Hiệp thợ kiệu đình do ông Vương Văn Địch ở làng Văn Trì chủ trì.

"Đình Chèm đến nay đã 2.000 năm, theo tôi việc trùng tu là đúng và hợp lý. Về cây đa có khả năng nghiêng về phía đình là chính xác bởi cây rễ chùm lại sát đường nước, về tương lai nên bỏ đi nhưng việc chặt bỏ sẽ có người bức xúc bởi hàng chục năm đã gắn liền với cách nhìn trong ca dao 'cây đa, bến nước, sân đình'. 

Giờ cây đa bị chặt đi trở tạo nên sự trống trải. Theo tôi cách làm tốt nhất đó là trước khi cưa chặt bỏ ban quản lý nên hỏi ý kiến người dân để những người từng mến mộ đình Chèm họ biết rằng có việc sửa đổi như vậy", ông Hiếu chia sẻ.

Bên cạnh việc chặt hạ cây đa, ông Hiếu cho rằng việc đào xới, tháo dỡ nền đá, bậc thềm tại đình Chèm là "hơi mạnh tay".

"Đình Chèm được nhận bằng công nhận Di tích quốc gia đặc biệt của Chính phủ do vậy theo tôi nên trùng tu chính xác như hiện trạng cũ. Theo tôi, đáng ra nên làm thận trọng hơn tí nữa sẽ tốt hơn.

Trùng tu với di tích lịch sử không thể đào bới một cách quá mạnh mẽ thế này, cần phải gỡ từng đoạn một, làm từng chi tiết nhưng hiện trạng trước đình bị đào xới nhiều quá", ông Hiếu nói.

Là người con gốc làng Chèm, nhà văn Nguyễn Hiếu cảm thấy tiếc nuối khi di tích bị cải tạo "quá mạnh mẽ".

"Tuổi thơ của tôi cùng người dân trong làng đã gắn liền với đình Chèm. Cuộc đời tôi may mắn được đi nhiều nơi trên khắp đất nước cũng như nước ngoài nhưng có lẽ đình Chèm trong ký ức tôi là đẹp nhất, cổ nhất Việt Nam. 

Tôi từng mang sách vở cùng bạn bè ra đây học tập, đùa nghịch", nhà văn Nguyễn Hiếu chia sẻ.

Nhà văn cũng chia sẻ, ông đã viết 3 cuốn tiểu thuyết riêng về đình Chèm gồm: "Dòng sông mầu máu"; "Người đàn bà quỉ ám"; "Chuyện tình người điên". Ngoài ra trong số 30 cuốn tiểu thuyết do ông viết thì hơn 20 cuốn có gắn liền với đình Chèm bởi đây là một trong những đình đẹp nhất, ký ức lớn lớn nhất của một tâm hồn, của một con người vừa là dân làng Chèm vừa là nhà văn như ông.

Liên quan đến vấn đề trên, một lãnh đạo Cục Di sản Văn hóa cho biết, ngay sau khi nắm được thông tin về việc tại di tích đình Chèm đang diễn ra quá trình tu sửa, theo đó toàn bộ bậc thềm, nền đá được tháo dỡ, một cây đa trong đình bị chặt.

Về việc này, Cục Di sản đề nghị Sở Văn hoá và Thể thao TP Hà Nội phối hợp với các cơ quan chức năng kiểm tra thực tế di tích, đề xuất biện pháp xử lý, báo cáo UBND TP Hà Nội và Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch trong ngày 25/3.

Được biết, việc tu bổ đình Chèm đã được thực hiện trong nhiều tháng qua, các hạng mục chỉnh trang tu bổ bao gồm: hệ thống tường rào, cây xanh bao quanh sân đình, hạ cốt sân trước và sân sau đình, chỉnh sửa lại ngói…Tổng kinh phí tu bổ khoảng 10 tỷ đồng do quận Bắc Từ Liêm làm chủ đầu tư kết hợp với nguồn xã hội hóa. Dự kiến, việc trùng tu sẽ hoàn tất vào tháng 4/2022.