Thưởng Tết Dương lịch có phải khoản thưởng bắt buộc không?
Kỳ nghỉ Tết Dương lịch 2023 sắp đến gần, nhiều lao động thắc mắc, doanh nghiệp có bắt buộc phải thưởng Tết Dương lịch cho nhân viên hay không. Đặc biệt trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh.
Thời điểm cuối năm, vấn đề lương, thưởng Tết Dương lịch 2023 được người lao động đặc biệt quan tâm. Tết Dương lịch năm nay người lao động được nghỉ tối đa 3 ngày. Vì ngày 1/1/2023 trùng vào Chủ Nhật nên người lao động sẽ được nghỉ bù vào ngày thứ Hai (2/1/2023), cùng với ngày thứ Bảy (31/12/2022) là ngày hàng tuần, nên tổng cộng người lao động sẽ được nghỉ tối đa 3 ngày.
Tuy nhiên, năm 2022 vừa qua, hoạt động sản xuất, kinh doanh của nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn, ngoài giảm giờ làm, cắt giảm nhân sự, người lao động còn phải đối mặt với nguy cơ không có thưởng cuối năm, trong đó bao gồm cả Tết Dương lịch.
Vậy doanh nghiệp có bắt buộc phải thưởng Tết Dương lịch cho người lao động hay không?
Từ tháng 06/2022, nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh khiến người lao động lao đao. Ảnh minh hoạ.
Có bắt buộc thưởng Tết Dương lịch 2023 không?
Theo Điều 104 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định như sau:
"Điều 104. Thưởng
1. Thưởng là số tiền hoặc tài sản hoặc bằng các hình thức khác mà người sử dụng lao động thưởng cho người lao động căn cứ vào kết quả sản xuất, kinh doanh, mức độ hoàn thành công việc của người lao động.
2. Quy chế thưởng do người sử dụng lao động quyết định và công bố công khai tại nơi làm việc sau khi tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở đối với nơi có tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở."
Đối chiếu với quy định trên, việc thưởng cho người lao động không phải là yêu cầu bắt buộc đối với người sử dụng lao động. Tùy thuộc vào tình hình tài chính của doanh nghiệp và công sức đóng góp của người lao động mà doanh nghiệp có thể quyết định thưởng hoặc không thưởng cho nhân viên.
Nếu doanh nghiệp kinh doanh tốt thì có thể thưởng cho người lao động ở mức cao, giá trị lớn nhưng nếu tình hình kinh doanh không khả quan, doanh nghiệp có thể thưởng ít hoặc thậm chí không thưởng cho người lao động.
Pháp luật không quy định việc doanh nghiệp bắt buộc phải có thưởng Tết Dương lịch cho người lao động. Tuy nhiên, để khuyến khích người lao động làm việc hầu hết các doanh nghiệp sẽ đều có quy chế thưởng Tết Dương lịch.
Như vậy, nếu năm 2022 vừa qua mà doanh nghiệp kinh doanh thuận lợi, tình hình tài chính dồi dào thì có thể doanh nghiệp sẽ thực hiện chính sách thưởng Tết Dương lịch năm 2023 cho người lao động để cảm ơn những đóng góp của họ trong suốt năm qua.
Pháp luật cho phép doanh nghiệp được thưởng bằng tiền hoặc vật chất nhưng phải công khai quy chế thưởng để toàn bộ người lao động được biết.
Tuy rằng, pháp luật không quy định việc doanh nghiệp bắt buộc phải có thưởng Tết Dương lịch cho người lao động. Tuy nhiên, để khuyến khích người lao động làm việc hầu hết các doanh nghiệp sẽ đều có quy chế thưởng Tết Dương lịch.
Lương, thưởng Tết Dương lịch cũng như Âm lịch 2023 có thể sẽ không cao do nền kinh tế còn gặp nhiều khó khăn sau thời gian dài dịch bệnh Covid19. Người lao động cần có kế hoạch chi tiêu cho hợp lý nhất là giai đoạn cuối năm khi giá cả hàng hóa đang có xu hướng tăng.
Trong bối cảnh nền kinh tế còn gặp nhiều khó khăn, doanh nghiệp cũng như địa phương sẽ có những hỗ trợ đối với người lao động trong thời điểm Tết Nguyên đán đang cận kề.
Tiền lương ngày nghỉ
Căn cứ theo Khoản a, Điều 112, Bộ luật lao động năm 2019, người lao động được nghỉ làm việc mà được hưởng nguyên lương trong ngày sau:
“1. Người lao động được nghỉ làm việc, hưởng nguyên lương trong những ngày lễ, tết sau đây:
a) Tết Dương lịch: 01 ngày (ngày 01 tháng 01 dương lịch);”
Năm 2023, ngày 1/1 rơi vào ngày Chủ nhật trong tuần, đây thường được bố trí là ngày nghỉ sau cả tuần dài làm việc của người lao động. Do đó, người lao động sẽ được sắp xếp nghỉ bù theo quy định tại Khoản 3 Điều 111 Bộ luật Lao động 2019:
Nếu ngày nghỉ hằng tuần trùng với ngày nghỉ lễ, Tết quy định tại Khoản 1 Điều 112 của Bộ luật này thì người lao động được nghỉ bù ngày nghỉ hằng tuần vào ngày làm việc kế tiếp.
Theo đó, nếu ngày nghỉ mỗi tuần được bố trí vào Chủ nhật, dịp Tết Dương lịch 2023, người lao động sẽ được nghỉ bù vào ngày 2/1/2023 (thứ Hai).
Như vậy, nếu làm việc theo chế độ nghỉ thứ Bảy, Chủ nhật thì lịch nghỉ Tết Dương lịch 2023 sẽ kéo dài từ ngày 31/12/2022 (thứ Bảy) đến hết ngày 2/1/2023 (thứ Hai), tức nghỉ 3 ngày.
Trường hợp làm việc theo chế độ nghỉ 1 ngày/tuần là ngày Chủ nhật thì lịch nghỉ Tết Dương lịch 2023 của người lao động là từ 1/1/2023 (Chủ Nhật) đến hết ngày 2/12023 (thứ Hai), tức kéo dài 2 ngày.
Còn nếu ngày nghỉ hằng tuần được bố trí vào các ngày hành chính trong tuần thì dịp Tết Dương lịch 2023, người lao động chỉ được nghỉ 1 ngày là ngày 1/1/2023.
Tiền lương làm thêm giờ
Theo luật hiện hành người sử dụng lao động không được ép buộc người lao động đi làm vào ngày nghỉ lễ, tết. Trường hợp ép buộc bị phát hiện sẽ có thể bị xử phạt từ 20-35 triệu đồng.
Tuy nhiên, do đặc thù công việc mà tại nhiều doanh nghiệp sẽ chủ động đề nghị người lao động đi làm ngày Tết Dương lịch nhằm đảm bảo duy trì sản xuất kinh doanh. Trường hợp này sẽ được tính làm thêm giờ.
Tại Điều 98, Bộ luật lao động 2019 quy định về mức lương làm thêm giờ cụ thể: Người lao động làm thêm giờ được trả lương tính theo đơn giá tiền lương hoặc tiền lương thực trả theo công việc đang làm vào ngày nghỉ lễ, tết, ngày nghỉ có hưởng lương, ít nhất bằng 300% chưa kể tiền lương ngày lễ, tết, ngày nghỉ có hưởng lương đối với người lao động hưởng lương ngày. Cách tính như sau:
(1) Đối với người lao động hưởng lương theo thời gian:
Tiền lương làm thêm giờ = Tiền lương giờ thực trả của công việc đang làm vào ngày làm việc bình thường X Mức ít nhất 300% so với tiền lương giờ thực trả của công việc đang làm X Số giờ làm thêm
(2) Đối với người lao động hưởng lương theo sản phẩm:
Tiền lương làm thêm giờ = Đơn giá tiền lương SP của ngày làm việc bình thường X Mức ít nhất 300% so với đơn giá tiền lương SP X Số SP làm thêm
Ngoài ra, người lao động làm việc vào ban đêm thì được trả thêm ít nhất bằng 30% tiền lương tính theo đơn giá tiền lương hoặc tiền lương thực trả theo công việc của ngày làm việc bình thường.
Người lao động làm thêm giờ vào ban đêm thì còn được trả thêm 20% tiền lương tính theo đơn giá tiền lương hoặc tiền lương theo công việc làm vào ban ngày của ngày làm việc bình thường hoặc của ngày nghỉ hằng tuần hoặc của ngày nghỉ lễ, tết.
Trong bối cảnh thời gian giữa 2 kỳ nghỉ Tết Dương lịch và Tết Âm lịch cũng gần nhau và trong bối cảnh tìm kiếm việc làm gặp nhiều khó khăn, lựa chọn đi làm vào ngày Tết Dương lịch cũng có thể giúp gia tăng đáng kể thu nhập của người lao động, phần nào vượt qua khó khăn trước mắt.
Để hiểu hơn về pháp luật và các tình huống pháp lý phổ biến: Xem thêm các bài PHÁP LUẬT KHÔNG PHỨC TẠP.