Theo chân người K'ho tìm rau Beáp làm món chả rừng nướng ống tre

Lá Beáp là một loại rau không thể thiếu trong cuộc sống của người  K'ho Tây Nguyên. Với người K’ho, đây không chỉ là thực phẩm đem lại sinh lực mà còn là sợi dây gắn họ với núi rừng. Thế nên, mỗi năm người K'ho ở Tây Nguyên phải ăn ít nhất một bữa rau Beáp để giữ cơ thể luôn mạnh khỏe. Thậm chí những người K'ho định cư ở nước ngoài, mỗi lần về thăm quê hương không bao giờ quên đem theo một ít lá Beáp sấy khô để ăn với cháo khi trở về trời Tây.

Chả rừng nướng ống tre làm từ rau Beáp và thịt lợn là món ăn không thể thiếu được trong những dịp lễ lớn của người K'ho Tây Nguyên nhưng hiện nay không dễ gì được thưởng thức. Lý do bởi rau Beáp đã bị khai thác đến mức kiệt quệ trong tự nhiên vì nhiều người cho rằng đây là một thực phẩm quý, có dược tính tương tự sừng tê giác. Thêm nữa, do văn hóa mai một, chỉ còn vài người K'ho biết chế biến món này thuần thục và đúng hương vị truyền thống.

Thuyết phục mãi, anh K'Bềm – một trong số ít người có thể làm món chả rừng nướng ống tre theo hương vị truyền thống của người K'ho mới chịu dành thời gian đưa tôi đi kiếm rau Beáp. Và dĩ nhiên, hành trình tìm nguyên liệu cho món chả rừng nướng không hề dễ dàng.

Chúng tôi xuất phát từ sáng sớm, vượt qua hơn 40 km đường xấu mới đến đến được vùng núi Da Ambin, Bảo Lộc - nơi có rau Beáp. Sau một hồi tìm kiếm, chúng tôi đã tìm được cây rau Beáp đầu tiên. Nhờ kinh nghiệm của anh K'Bềm, sau một buổi sáng, chúng tôi cũng thu được kha khá thành quả.

Để chế biến món chả rừng này không thể thiếu được ống tre. Mà phải là tre lồ ô với đốt thưa, vỏ mỏng và còn non, bởi tre già sẽ dễ cháy, món chả sẽ không ngon. Để giữ được hương vị truyền thống, ống tre nhất thiết phải được rửa qua nước sông Da Yàm trước khi đem về.

Món chả rừng đúng vị sẽ gồm 2 phần rau Beáp và 1 phần thịt lợn rừng, nhưng do lợn rừng không dễ kiếm nên anh K’Bềm tạm thay bằng thịt ba chỉ của lợn nhà. Thịt lợn được băm nhuyễn với muốt hạt. Rau Beáp được nhặt sạch, chỉ dùng đọt non. Sau khi sơ chế nguyên xong nguyên liệu, anh K’Bềm khéo léo bọc lá Beap quanh thịt lợn băm rồi nhồi hỗn hợp trên vào ống tre.

 

Khi đã đầy ống, anh K’Bềm cắm vào đầu ống tre một que tre giúp thoát hơi và nướng bằng lửa ngọn theo hướng từ trên xuống dưới. Anh bảo nếu nướng hướng ngược lại, thức ăn sẽ trào ra ngoài hoặc nổ ống. Khi nướng món chả rừng, anh K’Bềm xoay ống liên tục để chả được chín đều. Một lát sau, mùi chả tỏa ra thơm nức báo hiệu món chả đã chín.

Sau khi nướng xong, anh K’Bềm khéo léo chẻ ống tre để lấy chả. Vì nướng trên lửa ngọn, nhiệt độ cao nên toàn bộ mỡ trong thịt tan hết và ngấm đều vào rau. Tóp mỡ chỉ còn là những hạt nhỏ lẫn trong rau Beáp. Lúc này gắp một miếng chả đưa lên miệng, bạn sẽ cảm nhận vị béo, thơm, ngọt, bùi của thịt lẫn trong loại rau đặc trưng của đất trời Tây Nguyên. Món chả rừng thường được bày ra đĩa, ăn chung với thịt trâu nướng lửa ngọn, rau sống và rượu cần.

Rau Beáp được coi như một thứ rau điều vị tự nhiên, có thể chế biến được nhiều món ăn nấu canh, ăn lẩu, nướng và tùy món, loại rau này sẽ có hương vị khác nhau. Ví dụ nấu rau Beáp với thịt, thậm chí bạn sẽ không cần thêm mì chính, nhưng nếu ăn với lẩu bò, nó sẽ cho ra vị chua. Nghe qua thì có vẻ đơn giản, nhưng nếu chế biến không đúng cách rau Beáp có thể khiến người ăn bị tiêu chảy giống như bạn bị trúng độc nếu ăn cháo ấu tẩu nấu chưa chín vậy.