Thầy giáo nói thẳng: Cha mẹ có con thi đỗ CHUYÊN ANH hãy dẹp bỏ "hư vinh", xem con mình đang học gì ở các trường chuyên!

Các con học giỏi, vào chuyên Anh thực sự vẫn là niềm mong mỏi của nhiều bậc cha mẹ, và vào được rồi thì sẽ là niềm "tự hào" của nhiều bậc cha mẹ. 

Thế nhưng, theo thầy Giang Nguyễn (Giám đốc The Ivy-League Vietnam), người từng tốt nghiệp các đại học danh tiếng như Cornell, UPenn và Boston các cha mẹ hãy tạm thời dẹp bỏ "hư vinh" để thử ngẫm xem con mình đang học gì ở các trường chuyên, và đặc biệt là chuyên môn Anh văn. 

"Theo tôi quan sát thì lộ trình luyện tiếng Anh cho học sinh chuyên Anh thường bắt đầu khá sớm. Nếu "sớm nhất" thì từ lớp 2, khi cha mẹ thấy con yêu thích môn này và đã có định hướng thi chuyên Anh sau này. Nếu "sớm vừa" thì khoảng lớp 4, phụ huynh cho con theo các cô luyện chuyên Anh cấp 2 để chuẩn bị cho kỳ thi vào lớp 6 chuyên Anh. Lúc này, chưa hẳn gọi là "dân chuyên" mà mới chỉ là theo học các lớp chuyên Anh ở một số trường. Còn nếu "muộn" thì đến lớp 6, lớp 7, nhiều gia đình mới cho con tìm đến những giáo viên nổi tiếng ở Hà Nội để ôn.

Như vậy, tính ra hành trình học tiếng Anh của các con kéo dài tới 9 năm. Các em phải học cật lực với thứ tiếng Anh mà tôi buộc phải gọi là "quái dị". "Quái dị" ở đây là bởi những kiến thức mà các con được luyện tập vượt xa cách sử dụng tiếng Anh trong thực tế. Nếu đem cho một người bản ngữ xem, họ sẽ vừa ngạc nhiên vừa lắc đầu, thốt lên: "Sao tiếng Anh ở Việt Nam lại cao siêu đến thế này, trẻ con Việt Nam học đến mức độ này thật sao?". Quả thực, câu chuyện đó hoàn toàn có thật", thầy Giang nói.

Khi các con vào chuyên Anh rồi, thì sao?

Thầy Giang cho rằng, có nhiều học sinh đang học chuyên Anh chia sẻ với thầy rất nhiều điều. Tóm lại, phần lớn đều cho rằng những gì được dạy trên lớp là… quá dễ. Chương trình tiếng Anh trong trường gần như chỉ lặp đi lặp lại những kiến thức mà các em đã học từ trước khi thi vào chuyên, nên cảm giác ngồi lớp giống như "nhai lại cơm nguội", nhàm chán, lãng phí thời gian.

"Tôi biết có nơi các con được học cả Văn học Anh, lý luận ngôn ngữ hay lý luận văn học – những nội dung rất thú vị và mở rộng. Nhưng tiếc rằng, không phải trường nào cũng làm được. Một phần vì bản thân nhiều giáo viên chuyên Anh chưa đủ chuyên môn để giảng dạy các môn ở tầm đại học, như Ngữ dụng học (Pragmatics), Ngữ âm học (Phonetics), Ngữ nghĩa học (Semantics) hay Dịch thuật", thầy giáo này chia sẻ.

Theo thầy Giang, nếu thực sự muốn nâng tầm, các trường cần mời giảng viên từ Khoa tiếng Anh của ULIS hoặc HANU xuống dạy. Nhưng rõ ràng, các thầy cô ở bậc đại học cũng không có nhiều thời gian để thường xuyên đứng lớp cấp 3, nên mọi thứ chỉ dừng ở mức… buổi có buổi không.

Nhiều thầy cô dạy tiếng Anh ở trường chuyên hiện nay, ngoài giai đoạn luyện thi để học sinh đỗ vào chuyên có thể vẫn chưa thật sự đủ nền tảng để tiếp tục đồng hành cùng các em khi các em đã vào chuyên Anh và mong muốn được học ở mức cao hơn. 

Thực tế, những câu hỏi như: Liệu thầy cô có thể dạy được văn học Anh? Có thể giúp học sinh đọc hiểu một bài xã luận trên tạp chí quốc tế? Có thể hướng dẫn viết một extended essay theo chuẩn hàn lâm? là những điều rất đáng để suy nghĩ.

Để làm được điều đó, bản thân các thầy cô cũng cần không ngừng trau dồi thêm kiến thức ở nhiều chuyên ngành khác, vượt ra khỏi khuôn khổ những bài tập ngữ pháp hay kỹ năng quen thuộc. Bởi nếu vốn kiến thức bị giới hạn, dễ dẫn đến việc dạy học trở nên lặp lại, hoặc đôi khi rơi vào cách làm mang tính "chữa cháy" như đưa ra những dạng đề thật khó để thử thách học trò. Tất cả những điều đó vô tình khiến việc học tiếng Anh của các em trở nên nặng nề, trong khi điều các em cần là cảm hứng, chiều sâu và sự mở rộng tri thức.

Như vậy, không ít học sinh rơi vào vòng lặp: học tiếng Anh ở trường thì thiếu hứng thú, trong khi bên ngoài lại tăng tốc ôn luyện các chứng chỉ quốc tế như TOEFL, IELTS hay SAT. Nhiều em mới lớp 10, 11 đã đạt IELTS 8.5 hoặc 1500+ SAT, những thành tích mà bất kỳ thầy cô nào cũng sẽ vừa mừng vừa lo. Mừng vì học sinh của mình thật sự xuất sắc, lo vì chính mình đôi khi thấy "bị vượt qua" và không biết còn có thể bồi dưỡng thêm cho các em điều gì.

Học sinh cần làm gì?

Nếu tình trạng học chuyên Anh vẫn dậm chân tại chỗ như vậy, thì chính các em học sinh cần tự đặt cho mình một câu hỏi: Mình sẽ làm gì để không phí ba năm quý giá ở bậc phổ thông? Chỉ khi tự trả lời được câu hỏi này, các em mới thực sự sáng suốt và biết cách lo cho tương lai, vừa tiết kiệm được thời gian, công sức, vừa không phụ lòng kỳ vọng của cha mẹ.

Một gợi ý thiết thực của thầy Giang là: hãy biến tiếng Anh thành công cụ để khám phá những lĩnh vực mới. Các em có thể bắt đầu đọc tài liệu khoa học bằng tiếng Anh, tìm hiểu về vật lý, sinh học, hóa học, hay thậm chí đào sâu vào văn học Anh mà không cần chờ đợi ai dạy. Những bộ sách A-Level, IB, hay các khóa học mở (Open Course) từ Yale, Harvard, Columbia… đều sẵn có để các em tiếp cận. Thay vì mãi "quay cuồng" với những bài ngữ pháp hóc búa, hãy thử nghe giảng về kinh tế, chính trị, ngoại giao, hay đơn giản là theo dõi tin tức qua các kênh nước ngoài để luyện khả năng tư duy toàn cầu.

Nếu các em thực sự dám bước ra khỏi "vùng an toàn", mua một cuốn sách chuyên ngành bằng tiếng Anh để tự đọc, hoặc thử sức với SAT Subject về Biology, Physics, History, Literature… thì chỉ trong ba năm, các em sẽ đạt được một tầm cao khác. Lúc đó, tiếng Anh không chỉ là một môn học, nó trở thành cánh cửa mở ra cả thế giới.

Ba năm trung học chuyên là quãng thời gian đủ dài để làm nhiều việc lớn. Và nếu biết tận dụng lợi thế giỏi ngoại ngữ để học những lĩnh vực khác, các em sẽ vượt lên chính mình, vượt xa bạn bè và có lợi thế rất lớn khi bước vào hành trình du học. Bởi lẽ, các em không chỉ "giỏi tiếng Anh", mà còn dùng tiếng Anh để lĩnh hội tri thức quốc tế.

Hãy nhớ: tuổi trẻ là để ước mơ, để dấn thân, để thử và thậm chí để thất bại vì sau mỗi lần đứng dậy, các em lại tiến gần hơn đến đỉnh cao mình khao khát. Những suất học bổng danh giá, những cánh cửa đại học quốc tế, sẽ luôn rộng mở cho những bạn trẻ dám bay cao bằng chính đôi cánh của mình.

"Tôi đã từng nhiều năm dạy tại một trường chuyên Anh là cái nôi sư phạm của cả nước nên tôi cũng rất hiểu bản chất của học và dạy. Tôi cũng vô cùng cảm ơn các thầy cô đã dạy các con những điều bổ ích, nhưng giá như các thầy cô có thể biến 3 năm chuyên Anh của các con thành 3 năm học hành thực sự thì đó sẽ mới là điều tuyệt vời nhất. 

Để làm được điều này có lẽ chúng ta, người làm thầy làm cô cần thay đổi, cần đọc nhiều hơn, nghiên cứu về nhiều lĩnh vực khác để tiếng Anh của chúng ta thực sự là tiếng Anh "sống" "living language" có nghĩa là tiếng Anh phải gắn với khoa học, chính trị, kinh tế, xã hội, luật pháp, chứ không chỉ là tiếng Anh "chết' nghĩa là những cấu trúc vô hồn, những thành ngữ tục ngữ quá cổ kính mà đến người bản xứ cũng không mấy khi lôi ra để dùng. 

Chúng ta hãy hướng con cái chúng ta dùng tiếng Anh để đọc Sinh học, Hóa học, Kinh tế học, Toán học, Vật lý học, Thiên văn học; dùng tiếng Anh để học cao hơn trong 3 năm cấp 3. Và nhất quyết người làm thầy làm cô phải thay đổi, phải tự đọc, trau dồi nhiều hơn nữa để có khả năng gợi mở cho các con. Chỉ cần gợi mở thôi là tốt lắm rồi, việc còn lại là của các con", thầy Giang chia sẻ.