Thái Lan tuyên chiến với hoạt động mua bán súng trái phép

Vụ xả súng ở Siam Paragon

Khẩu súng trong vụ xả súng khiến 2 người chết, 5 người bị thương tại Trung tâm thương mại Siam Paragon (Bangkok) vào hôm 3/10 là súng đạn cao su đã được cải tiến để có thể bắn đạn thật.

Cảnh sát trưởng quốc gia Thái Lan, Tướng Torsak Sukvimol cho biết tay súng 14 tuổi đã cải tiến khẩu súng ban đầu được thiết kế để bắn đạn cao su (blank gun), do đó không được phân loại là vũ khí sát thương và có thể dễ dàng mua trực tuyến. Nghi phạm 14 tuổi đang phải đối mặt với tội giết người cùng các cáo buộc khác, và hiện đã được đưa đến Trung tâm giam giữ trẻ vị thành niên để đánh giá tâm thần.

Khẩu súng thu giữ tại hiện trường vụ xả súng ở TTTM Siam Paragon hôm 3/10/2023 (Ảnh: The Nation).

Trong quá trình khám xét nhà nghi phạm, cảnh sát cũng phát hiện và thu giữ một khẩu súng hơi hạng nhẹ (BB), một số viên đạn thật như đạn M16 của súng trường, đạn của súng ngắn và đạn cỡ 9mm trong phòng ngủ của thiếu niên này.

Lỗ hổng trong quản lý súng

Tướng Torsak cho biết hơn 10.000 khẩu súng nhỏ cầm tay không bị phân loại là vũ khí sát thương đã được nhập khẩu hợp pháp và đang lưu hành tại Thái Lan. Để ngăn chặn việc nhập khẩu các loại súng này, cảnh sát Thái Lan sẽ phải làm việc với các cơ quan Chính phủ khác để phân loại lại và đưa chúng vào nhóm vũ khí giết người.

Việc cải tiến một khẩu súng bắn đạn cao su thành súng bắn đạn thật là bất hợp pháp tại Thái Lan nhưng vẫn có thể thực hiện dễ dàng nhờ các dịch vụ trái phép. Khẩu súng được sử dụng tại Siam Paragon được cho là đã được cải tiến nhờ sự trợ giúp từ một video hướng dẫn trên YouTube.

Một cuộc tìm kiếm trên các nền tảng thương mại điện tử cũng cho thấy một số loại súng bắn đạn cao su được rao bán với giá khởi điểm khoảng 5.000 baht (135 USD).

Nhiều loại súng được nhập lậu vào Thái Lan và các hoạt động mua bán súng đạn trực tuyến đã trở thành một vấn đề nhức nhối, trong khi lực lượng cảnh sát có khả năng và kinh nghiệm để theo dõi thị trường súng trực tuyến còn khá mỏng.

Thiếu tướng Amnat Traipot, Phó Cục trưởng Cục Điều tra Tội phạm mạng (CCIB), cho biết, cơ quan này đã thu giữ hơn 2.000 khẩu súng bắn đạn cao su cùng hàng nghìn viên đạn trong một đợt truy quét tội phạm lừa đảo trực tuyến vào năm ngoái.

Văn phòng Khoa học Pháp y Cảnh sát cũng xác nhận một khẩu súng bắn đạn cao su có thể được cải tiến để bắn một viên đạn có sức mạnh gần bằng súng thật. Trong khi đó, dữ liệu do Văn phòng Ủy ban Giáo dục Cơ bản (Obec) Thái Lan thu thập cũng cho thấy loại súng bắn đạn cao su khá phổ biến trong giới học sinh Thái Lan.

Bài học từ các vụ xả súng trong quá khứ

Thái Lan đã thắt chặt các quy định về sở hữu và sử dụng súng sau các vụ xả súng hàng loạt trong những năm gần đây ở nước này, bao gồm yêu cầu giám định y tế về sức khỏe tâm thần đối với những người muốn mua súng hoặc gia hạn giấy phép sử dụng súng.

Đạo luật về Súng, Đạn, Chất nổ, Pháo hoa và Súng tự chế của Thái Lan năm 1947, được sửa đổi lần cuối vào năm 2014, cấm sở hữu súng mà không có giấy phép. Những người vi phạm sẽ bị phạt tù từ 1 đến 10 năm hoặc phạt tiền lên đến 20.000 baht (540 USD). Trong hai năm qua, cảnh sát Thái Lan đã bắt giữ hơn 2.000 trường hợp phạm tội liên quan tới súng và thu giữ hơn 900 khẩu súng.

Sau vụ việc dùng dao và xả súng tấn công một nhà trẻ gây thương vong lớn ở tình Nong Bua Lam Phu, phía đông bắc Thái Lan, vào tháng 10/2022, nước này đã soạn thảo một dự luật ân xá khuyến khích những người sở hữu vũ khí trái phép nhanh chóng tiến hành đăng ký vũ khí hoặc giao nộp chúng trong thời hạn nhất định mà không phải chịu phạt. Tuy nhiên, dự luật đã không được Quốc hội thông qua trước cuộc Tổng tuyển cử 14/5.

Quyết tâm trấn áp hoạt động mua bán súng trái phép

Ngay sau thảm kịch hôm 3/10, Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin đã ra lệnh cho lực lượng cảnh sát thực thi nghiêm ngặt các điều luật liên quan đến mua bán vũ khí trực tuyến.

Phát biểu với báo giới vào hôm 4/10, Thủ tướng Srettha nhấn mạnh việc dễ dàng tiếp cận súng thực sự đã trở thành một vấn đề nghiêm trọng tại Thái Lan, đồng thời khẳng định Thái Lan sẽ triển khai các biện pháp kiểm soát chặt chẽ hơn để đảm bảo rằng những người trẻ tuổi không thể dễ dàng chạm tay vào những vũ khí nguy hiểm này. Theo Tướng Torsak, Cảnh sát Thái Lan sẽ nhanh chóng thành lập một lực lượng chuyên trách để truy quét các hoạt động buôn bán vũ khí bất hợp pháp trên mạng internet.

Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin trả lời báo giới tại Trung tâm mua sắm Siam Paragon hôm 4/10/2023 (Ảnh: AFP).

Trong khi đó, Bộ trưởng Nội vụ Anutin Charnvirakul cũng cho biết sẽ yêu cầu ngừng cấp giấy phép sử dụng súng nhằm giảm tỉ lệ sở hữu súng, đồng thời đề xuất thêm các quy định mới chặt chẽ hơn liên quan tới mua bán và sở hữu các loại súng hơi hạng nhẹ (BB gun) và súng bắn đạn cao su (blank gun).

Một nghiên cứu được thực hiện vào năm 2017 bởi Cơ quan Khảo sát vũ khí nhỏ có trụ sở tại Thụy Sĩ cho thấy Thái Lan đứng thứ 13 trên toàn thế giới về sở hữu súng cỡ nhỏ với tổng cộng hơn 10 triệu khẩu súng và chỉ hơn 6 triệu trong số này được đăng ký.

Dữ liệu từ Tạp chí Dân số Thế giới năm 2022 cho thấy Thái Lan đứng thứ 15 trên toàn cầu về số ca tử vong do súng với 2.804 người thiệt mạng, tỷ lệ 3,91 người trên 100.000 dân.