Sắp diễn ra cực đại mưa sao băng Geminids lộng lẫy nhất bầu trời, ở Việt Nam quan sát được?

Mưa sao băng đẹp nhất trong năm

Nếu những vệt sao băng ít ỏi trong trận mưa sao băng Leonid vào tháng trước chưa làm người yêu bầu trời thỏa mãn thì đêm 13/12, rạng sáng ngày 14/12, mưa sao băng Geminids chắc chắn sẽ làm được điều đó.

Với tần suất có thể đạt 100-120 vệt sao băng một giờ, mưa sao băng Geminids được xem là "vua" của các trận sao băng, thậm chí còn được đánh giá là vượt qua một trận mưa sao băng nổi tiếng Perseid tháng 8. Với vô vàn màu sắc được tạo ra từ nhiều yếu tố vào thời điểm cực đại, Geminids trở thành trận mưa sao băng lộng lẫy nhất trên bầu trời.

Mưa sao băng Geminids được tạo ra bởi các mảnh vụn do tiểu hành tinh 3200 Phaethon để lại, được phát hiện vào năm 1982. Trận mưa diễn ra hàng năm từ ngày 7 đến ngày 17 tháng 12. Cực đại của năm nay là vào đêm 13 rạng sáng ngày 14. Năm nay, trăng mới sẽ để lại một bầu trời tối hoàn hảo. Người xem quan sát tốt nhất từ một vị trí tối sau nửa đêm. Các sao băng sẽ tỏa ra từ chòm sao Gemini (Song Tử) nhưng có thể xuất hiện ở bất cứ đâu trên bầu trời.

Trăng non vào hai ngày ở đỉnh điểm của trận mưa sao băng Geminids khiến sự kiện năm nay trở nên rất thuận lợi, bầu trời tối suốt đêm do không bị ảnh hưởng bởi ánh sáng của Mặt Trăng.

Chưa dừng lại đó, mưa sao băng Geminids còn là một trận mưa sao băng đặc biệt bởi màu của các ngôi sao. Theo nhà nghiên cứu Đặng Vũ Tuấn Sơn, Chủ tịch Hội Thiên văn và Vũ trụ học Việt Nam (VACA), nếu trời đủ trong, bạn sẽ thấy rằng các sao băng thực ra không phải đều có màu như nhau, mà có khác biệt đôi chút. Sự khác biệt này tới từ thành phần hóa học chính ở bề mặt của nó, tức là thứ bốc cháy khi va chạm với khí quyển.

Theo đó, vì mỗi nguyên tố phát xạ bước sóng khác nhau khi bị làm nóng, chúng phát ra ánh sáng có màu khác nhau.

Ngoài ra, vì nhiều nguyên tố thay đổi màu theo nhiệt độ, nên màu của sao băng còn phụ thuộc vào vận tốc của sao băng. Ở vận tốc cao, sao băng phát ra tỷ lệ bức xạ ở bước sóng xanh nhiều hơn so với khi vận tốc thấp.

Vì những lý do trên, mặc dù ở nhiều nơi bạn cũng có thể thấy hình minh họa gần giống thế này, nhưng hầu hết sao băng bạn nhìn thấy thường có màu xanh - trắng hoặc đỏ - trắng, phụ thuộc vào vận tốc và cũng bởi thiên thạch sắt (hoặc sắt đã bị ô xy hóa) chiếm tỷ lệ cao nhất. Những màu sắc khác thường ít gặp hơn trong thực tế.

Việt Nam có quan sát được không?

Việc quan sát mưa sao băng phụ thuộc rất nhiều vào điều kiện thời tiết.

Theo Space.vn, các sao băng Geminids bắt đầu xuất hiện nhiều hơn vào sau 10 giờ tối (giờ GMT). Tuy nhiên, khung cảnh đẹp nhất sẽ đến vào khoảng 2 giờ sáng.

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, tại các tỉnh miền Bắc và Bắc Trung Bộ vào đêm 13/12, thời tiết đã giảm mưa, tuy nhiên trời vẫn nhiều mây và sương mù nên cơ hội quan sát mưa sao băng Geminids không quá thuận lợi.

Thủ đô Hà Nội đêm 13/12 trời lạnh, không mưa nhưng khả năng có mây nên việc quan sát gặp nhiều khó khăn.

Tại TPHCM, thời điểm hiện tại đã bước vào mùa khô với hình thái thời tiết điển hình là ngày nắng, đêm không mưa, trời quang mây, khá thuận lợi cho việc quan sát và chiêm ngưỡng trận sao băng đẹp nhất năm.

Để quan sát mưa sao băng, người dân không cần bất kỳ thiết bị đặc biệt nào để xem mưa sao băng, chúng ta có thể chiêm ngưỡng hiện tượng này bằng mắt thường trong điều kiện thời tiết tốt như bầu trời quang đãng, không mưa vào thời gian nó xuất hiện. Bạn nên chọn nơi ít ánh sáng đèn và ô nhiễm không khí.

Đặc biệt, để có thể nhìn thấy những ngôi sao băng nhanh nhất, chúng ta có thể quan sát từ chòm sao Song Tử, vì đây là trung tâm của trận mưa sao băng này. Tuy nhiên, các sao băng cũng có thể xuất hiện ở bất cứ đâu trên bầu trời.

Bên cạnh đó, người xem cũng nên tìm một địa điểm cách xa ánh đèn từ thành phố, hay khu vực cao và ngước mắt nhìn lên bầu trời trước 20 phút để mắt thích nghi với bóng tối.

Sau mưa sao băng Geminids, người yêu thiên văn còn có cơ hội chiêm ngưỡng mưa sao băng Ursids vào đêm ngày 21, rạng sáng ngày 22/12. Tuy nhiên, đây là trận mưa sao băng nhỏ, chỉ đạt khoảng 5-10 vệt sao băng mỗi giờ, cùng với đó, năm nay Mặt Trăng gần tròn sẽ làm lu mờ hầu hết các sao băng nên việc quan sát không quá thuận lợi. 

Trước khi mưa sao băng Geminids, bầu trời tháng 12 cũng ghi nhận nhiều hiện tượng thiên văn tuyệt đẹp như: Sao Mộc đẹp nhất trong năm, sao Kim chói lóa trước bình minh,...