Quả mã thầy - món ngon miền biên giới
Trong những món củ của gánh hàng rong, mã thầy ít khi được chú ý tới. Hơn nữa, cũng ít chợ, ít gánh hàng rong bán loại củ này nên mọi người không quen.
Mã thầy bên ngoài có vẻ nâu nâu, xấu xấu nhưng bên trong thì lại trắng tinh, trắng đến nõn nà. Ăn củ mã thầy sống có đầy đủ vị ngọt, cảm giác mát, mềm, giống như đang ăn một loại chè được chế biến tinh tế.
Mã thầy lúc chưa rửa vỏ kỹ.
Một số gánh hàng rong ở Hà Nội thường để mã thầy gọt vỏ trong những chiếc túi bóng nhỏ nhỏ. Ở chợ ít bán mã thầy. Một số điểm du lịch ở Hải Dương, Hải Phòng, chùa Hương (Hà Nội) có bán củ mã thầy với số lượng nhiều, nhưng không phải ai cũng biết để mua thứ củ này.
Cây mã thầy được nhân dân những vùng núi cao gần biên giới Việt - Trung trồng để lấy củ ăn. Củ mã thầy to bằng củ hành, ngoài có lớp vỏ màu nâu đen. Khi dùng thì cạo lớp vỏ này rồi ăn sống hay nấu với thịt. Có khi được nấu chè ăn cho mát.
Mã thầy được trồng ở khu vực miền núi giáp gianh Việt - Trung.
Trong dân gian, củ mã thầy thường được dùng để ăn chơi hoặc tráng miệng sau bữa ăn. Củ mềm, giòn, nhiều nước, vị ngọt. Nhiều người sử dụng mã thầy để chế biến thức ăn như vị thuốc làm cho mát như: lấy củ thái nhỏ, nấu với bột đậu xanh làm chè lục tàu xá hoặc hầm với dạ dày lợn để thanh nhiệt, bổ dưỡng, tiêu tích, giải độc và dùng dạng bột với tác dụng mát gan, dạ dày và ruột.
Bên trong củ trắng muốt, mát lịm.
Chè củ năng của miền Nam.
Mã thầy là một đặc sản rất đặc biệt với tiêu chí: ngon, bổ, rẻ và tiện. Ở miền Nam, mã thầy còn được gọi là củ năng. Những quán chè sẽ có chè củ năng. Bạn trẻ có lẽ rất quen thuộc với loại chè này.