Nhiều người vẫn nghĩ học Cao đẳng là "phèn" nhưng xem báo cáo tỷ lệ thất nghiệp và lương này mà "giật cả mình"!

Dù giáo dục nghề nghiệp ngày càng được chú trọng, nhiều học sinh vẫn mang tâm lý e dè khi nhắc đến việc học cao đẳng. Trong suy nghĩ của không ít người, cao đẳng là lựa chọn của những học sinh "học kém", "trượt đại học", là con đường vòng, thiếu danh giá, khó xin việc và lương thấp. Chính định kiến này đã khiến nhiều học sinh bỏ qua những cơ hội học tập và việc làm thực tế, phù hợp hơn với năng lực và xu hướng của thị trường lao động.

Tuy nhiên, những số liệu thực tế đang dần làm lung lay quan niệm cũ. Theo Báo cáo điều tra lao động việc làm năm 2021 của Tổng cục Thống kê, tỷ lệ thất nghiệp của người có bằng đại học trở lên là 13,4% - một con số được đánh giá là "khá cao" trong bối cảnh thị trường lao động đang thiếu nhân lực thực hành. Trong khi đó, tỷ lệ thất nghiệp của nhóm có trình độ cao đẳng chỉ ở mức 5,3% - thấp hơn rất nhiều.

Không chỉ vậy, mức thu nhập của người học cao đẳng, trung cấp cũng không quá chênh lệch so với đại học. Vẫn theo báo cáo trên, lao động có trình độ trung cấp, cao đẳng có thể kiếm được khoảng 7 triệu đồng/tháng, trong khi nhóm đại học trở lên có thu nhập trung bình là 9,2 triệu đồng/tháng. Khoảng cách này thực tế còn nhỏ hơn nếu loại trừ nhóm có bằng thạc sĩ, tiến sĩ - những người kéo mức trung bình lên cao.

Những con số này đặt ra câu hỏi: có nên tiếp tục giữ định kiến về việc học cao đẳng? Và liệu học cao đẳng có phải là lựa chọn "thấp kém" như nhiều người vẫn nghĩ?

Học cao đẳng - lựa chọn phù hợp cho thực tiễn

So với đại học, hệ cao đẳng có thời gian đào tạo ngắn hơn (thường 2-3 năm), chi phí học tập thấp hơn, và đặc biệt chú trọng kỹ năng thực hành. Trong nhiều ngành nghề kỹ thuật như cơ khí, điện - điện tử, công nghệ ô tô, điều dưỡng, công nghệ thông tin…, sinh viên cao đẳng ra trường có thể đi làm ngay, ít mất thời gian thích nghi.

Một lợi thế khác là các trường cao đẳng hiện nay ngày càng đẩy mạnh liên kết với doanh nghiệp. Nhiều trường có chương trình đào tạo gắn liền với thực tế sản xuất, thậm chí cam kết việc làm sau khi tốt nghiệp. Nhờ đó, sinh viên có cơ hội tiếp cận sớm với môi trường làm việc, tăng khả năng có việc làm ngay và có thu nhập ổn định.

Trong khi đó, không ít sinh viên đại học - nhất là ở các ngành không sát với thực tiễn - sau khi tốt nghiệp vẫn gặp khó khăn khi tìm việc, thiếu kỹ năng, phải làm trái ngành hoặc chấp nhận mức lương thấp, không đúng mong đợi.

Học cao đẳng có nhược điểm gì?

Dù có nhiều ưu điểm, học cao đẳng cũng tồn tại một số hạn chế cần nhìn nhận rõ ràng.

Trước hết là sự phân biệt xã hội đối với bằng cao đẳng vẫn chưa được xóa bỏ hoàn toàn. Nhiều phụ huynh, học sinh vẫn coi cao đẳng là "kém sang" hơn đại học, dẫn đến việc ít lựa chọn dù chương trình phù hợp hơn.

Thứ hai, hệ thống tuyển sinh và truyền thông của các trường cao đẳng chưa đồng bộ, chưa tiếp cận hiệu quả tới học sinh trung học phổ thông. Do không nằm trong hệ thống xét tuyển chung của Bộ Giáo dục và Đào tạo, các trường cao đẳng phải tự tổ chức tuyển sinh, gây khó khăn trong quảng bá, tư vấn hướng nghiệp.

Ngoài ra, cơ hội học tiếp lên đại học hiện vẫn còn rào cản về chỉ tiêu và quy trình liên thông. Tuy nhiên, điểm tích cực là xu hướng mở rộng học liên thông và linh hoạt học tập đang dần được cải thiện.

Kết luận: Có nên học cao đẳng?

Học cao đẳng không phải là lựa chọn kém cỏi, mà là một hướng đi thực tế, phù hợp với những học sinh muốn đi làm sớm, yêu thích thực hành, và định hướng nghề nghiệp rõ ràng.

Trong một xã hội đang cần người "làm được việc" hơn là chỉ có "bằng cấp đẹp", học cao đẳng chính là cách để tiết kiệm thời gian, chi phí, rút ngắn con đường vào đời, đồng thời vẫn có thể học tiếp lên đại học nếu có nhu cầu. Quan trọng hơn hết, người học cần hiểu rõ năng lực và mục tiêu của mình, thay vì chạy theo danh nghĩa đại học mà không có định hướng cụ thể.

Hãy nhìn cao đẳng như một con đường song song với đại học, chứ không phải một ngã rẽ hẹp. Trong nhiều trường hợp, đó chính là con đường thẳng hơn - để đến với thành công.