Người Việt tiêu gần 4 tỷ USD tiền bia một năm: Bộ Y tế đưa ra luật bia rượu

Ngày 22/4, Bộ Y tế phối hợp với Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam tiếp tục tổ chức hội thảo xây dựng chính sách về phòng, chống tác hại của rượu bia.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn cho biết, nhu cầu tiêu thụ bia rượu và các loại đồ uống có cồn tại Việt Nam tăng đáng báo động qua từng năm.

Năm 2015, Việt Nam sản xuất 3.4 tỷ lít bia, 70 triệu lít rượu công nghiệp và khoảng 250 triệu lít rượu thủ công. Đến năm 2017, chỉ tính riêng lượng tiêu thụ bia đã vượt qua con số 4 tỷ lít bia (tăng gần 6% so với 2016), đứng thứ 10 thế giới, thứ 3 trong châu Á (sau Trung Quốc và Nhật Bản), trong khi cách đây 10 năm, Việt Nam vẫn xếp thứ 8 châu Á.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn cho biết, nhu cầu tiêu thụ bia rượu và các loại đồ uống có cồn tại Việt Nam tăng đáng báo động qua từng năm.

Theo Tổng cục Thống kê, đóng góp của ngành rượu bia và nước giải khát vào ngân sách nhà nước năm 2017 là 50.000 tỷ đồng, tương đương 2 tỷ USD. Chi phí trực tiếp riêng cho tiêu thụ rượu bia đã nhiều gấp 2 lần mức đóng góp vào ngân sách nhà nước của toàn ngành.

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) phí tổn kinh tế do rượu, bia chiếm từ 1,3% -3,3% GDP của mỗi quốc gia, trong đó chi phí gián tiếp thường nhiều hơn gấp 2 lần so với chi phí trực tiếp. Tại Việt Nam, nếu phí tổn kinh tế do rượu, bia ở mức thấp nhất của thế giới (1,3% GDP) thì thiệt hại ước tính khoảng 65.000 tỷ đồng.

Chi phí để giải quyết các hậu quả về sức khỏe cũng rất lớn. Tổng chi phí y tế cho điều trị 6 loại ung thư phổ biến tại Việt Nam liên quan đến sử dụng rượu bia (ung thư gan, đại trực tràng, khoang miệng, dạ dày, vú, cổ tử cung) lên tới gần 26.000 tỷ đồng, chiếm 0,25% tổng GDP năm 2017. Chi phí giải quyết hậu quả của tai nạn giao thông liên quan đến rượu, bia chiếm tới 1% GDP (khoảng 50.000 tỷ đồng theo GDP năm 2017).

Thứ trưởng Sơn cho biết, tỷ lệ sử dụng rượu, bia ở Việt Nam đang ở mức báo động. Bình quân mỗi người Việt Nam tiêu thụ khoảng 6,6 lít cồn/người/năm. Năm 2017, người dân tiêu thụ khoảng 305 triệu lít rượu, tương đương 72 triệu lít cồn và gần 4,1 tỷ lít bia, tương đương với 161 triệu lít cồn. Dự báo đến năm 2025, mức độ tiêu thụ bình quân của người Việt Nam sẽ là 7 lít cồn/người/năm.

"Sử dụng rượu, bia là nguyên nhân trực tiếp của hơn 30 loại bệnh không lây nhiễm và là nguyên nhân của gần 200 loại bệnh tật khác nhau, được xếp vào hàng thứ ba trong số các nguyên nhân dẫn đến tử vong sớm và tàn tật trên thế giới", ông Sơn nhấn mạnh.

Tiến sĩ Kidong Park, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam bày tỏ quan ngại về tình trạng sử dụng rượu, bia tại Việt Nam. Điều tra nguy cơ mắc bệnh lây nhiễm năm 2015 cho thấy, 44% người uống rượu, bia ở Việt Nam uống quá độ, đây là hình thức uống rượu nguy hiểm.

Sử dụng rượu, bia là nguyên nhân trực tiếp của hơn 30 loại bệnh không lây nhiễm và là nguyên nhân của gần 200 loại bệnh tật khác nhau, được xếp vào hàng thứ ba trong số các nguyên nhân dẫn đến tử vong sớm và tàn tật trên thế giới.

Việc sử dụng rượu, bia ở Việt Nam dẫn đến gần 80.000 ca tử vong năm 2016, hàng trăm nghìn người khác phải nhập viện điều trị liên quan đến rượu, bia. Khoảng 15% số giường bệnh tại các bệnh viện tâm thần dành điều trị người bệnh loạn thần do rượu, bia.

Ông Nguyễn Huy Quang, Vụ trưởng Pháp chế, Bộ Y tế cho biết kinh nghiệm tại Thái Lan, sau khi có các luật kiểm soát rượu, bia đã góp phần giảm 50% số vụ tai nạn giao thông (75.000 ca), tiết kiệm được hơn 6 tỷ đô la chi phí khắc phục hậu quả.

WHO tính toán với mỗi một USD chi để thực hiện các biện pháp hiệu quả về phòng ngừa tác hại do sử dụng rượu, bia gây ra thì sẽ thu được lợi ích tương đương 9,13 USD.

Hệ thống pháp luật về phòng, chống tác hại của rượu, bia của Việt Nam còn nhiều khoảng trống. Đến nay, mới có Nghị định số 105 của Chính phủ về quản lý sản xuất, kinh doanh rượu và Quyết định số 244 năm 2014 của Thủ tướng Chính phủ về Chính sách quốc gia phòng, chống tác hại của lạm dụng đồ uống có cồn đến năm 2020. Đây mới là chính sách mang tính định hướng và cần được thể chế hóa thành các quy phạm pháp luật có giá trị pháp lý cao.

Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn cho biết, Bộ Y tế được giao chủ trì xây dựng dự thảo luật. Hiện, dự thảo Luật phòng chống tác hại rượu bia đã được trình Quốc hội cho ý kiến lần đầu và đang được tiếp tục hoàn thiện để trình Quốc hội cho ý kiến lần 2 trong kỳ họp lần thứ 7 của Quốc hội dự kiến vào tháng 5/2019.

Hiện, Bộ Y tế vẫn đang nỗ lực xin ý kiến các đoàn đại biểu quốc hội về dự thảo luật, đặc biệt là các giải pháp để kiểm soát, ngăn ngừa sử dụng rượu bia ở giới trẻ.