"Ngôi nhà ma" ở "bản không chồng"

Cả bản Na Ngum  (Thanh Yên, Điện Biên) có chưa đầy 100 nóc nhà nhưng đã có gần 100 người, chủ yếu là đàn ông, bị bắt vì ma tuý. Vì thế, gần chục năm nay, người ngoài bản gán cho Na Ngum cái biệt danh “bản không chồng”. 

Chập choạng tối, cả bản bắt đầu le lói ánh đèn. Trên cánh đồng lúa vẫn có những phụ nữ nhỏ bé lúi húi cắt, bó, gánh những đụn lúa, chất đầy lên chiếc xe công nông đỗ ở đầu bờ ruộng. Khi xe lúa đầy rồi, lại đích thân những người đàn bà ấy lái về. Tìm mỏi mắt không kiếm ra một người đàn ông nào trên cánh đồng ấy.

Cánh đồng bản Nà Ngum toàn là phụ nữ.

Trưởng bản Lò Văn Dịch là một trong những người đàn ông hiếm hoi, mới nhận chức chưa được hai năm đã tận mắt chứng kiến nhiều “cái chết trắng”. Ông đếm nhẩm những gia đình tan nát vì ma tuý ở Na Ngum, cha mẹ bị tử hình hoặc bị chết vì ma tuý, chỉ còn lại những đứa trẻ bơ vơ giữa bản. Chúng được những người họ hàng nuôi lớn, có đứa tử tế thành người, có đứa chết vì ma tuý, HIV cũng nhiều...

Trên con đường đất trải dài thẳng tắp giữa bản có một ngôi nhà hai tầng cũ kỹ, tàn tạ, bị đồn thổi là nhà ma. Đó là nơi sinh sống của ba đứa con mồ côi người Thái. Ngôi nhà được xây nên từ những đồng tiền vận chuyển ma tuý của nguời cha, đã bị tử hình. Hơn ba năm sau, người mẹ do đi theo “vết xe đổ” của chồng mà bị tù tội. Ba chị em phải tự nuôi nhau gần 10 năm nay. Chị cả  là Vi Thị Tinh, năm nay 20 tuổi, nuôi hai em trong hoàn cảnh vô cùng khó khăn.

Tinh kể, bố bị bắt khi cô còn là một cô bé mới bước vào năm cuối tiểu học: “Hôm đó em đi học về, thấy mẹ đang khóc thảm thiết. Vài ngày sau mẹ bảo, cha con bị bắt vì vận chuyển ma túy cho người chủ khác. Lúc đó em nghĩ, rồi cha cũng sẽ về. Vài tháng sau, mẹ khuân hết đồ đạc trong nhà đem đi bán tháo. Em thắc mắc, mẹ chỉ giải thích là cha bị ốm trong tù, bán đi để chữa bệnh cho cha. Nhà có vài sào ruộng, mẹ cũng phải cắn răng bán hết. Một thời gian sau, mẹ nói, cha của các con đã chết. Lúc đó đứa em gái út mới được 3 - 4 tuổi, em trai kế đang học tiểu học. Mẹ một mình nuôi ba đứa con, cuộc sống rất khó khăn nhưng nhất định không cho bỏ học. Em lên lớp 8 thì đứa em út cũng bắt đầu đi học. Nhà quá nghèo, không còn gạo ăn, mùa đông cũng không có đủ chăn ấm đắp cho các con... đêm đêm em thấy mẹ ngồi như tượng ở đầu giường, giàn dụa nước mắt.

Vi Thị Tinh trước ngôi nhà hai tầng của bố mẹ.

Một sáng, mẹ gọi em ra góc vườn, dặn chăm sóc các em thật cẩn thận, dù có chuyện gì xảy ra đi nữa cũng phải thay mẹ chăm sóc các em. Mẹ bảo mẹ đi chợ đây, rồi đi theo một người đàn ông lạ. Chưa đầy ba ngày sau, em nghe tin mẹ bị công an bắt vì vận chuyển ma túy thuê cho một người bạn của cha”.

Tinh vừa kể vừa khóc. Cô chẳng khóc được thành tiếng, mà nước mắt cứ tràn ra không cách nào ngăn được. Mẹ bị bắt lúc Tinh đang học lớp 9, các em cô cũng đang đi học. Cuộc sống của ba đứa trẻ khó khăn có lẽ ngoài sức tưởng tượng của người cha, người mẹ. Tinh kể: “Bị bạn bè xa lánh vì cả cha lẫn mẹ đều gây tội lớn, có lúc em đã nghĩ đến chuyện bỏ học hẳn ở nhà kiếm tiền nuôi hai đứa em. Nhưng nghĩ đến những đêm trắng của mẹ, nghĩ đến những bữa cơm đạm bạc mà mẹ cố gắng dành dụm nuôi các con mình, bữa ăn mẹ luôn âu yếm ngồi nhìn các con, còn mình thì nhịn đói, em hiểu mẹ đã làm liều vì quẫn bách. Mẹ định đi một lần để kiếm cơm cho các con thôi. Nghĩ đến lời dặn dò của mẹ khi ra đi, em đã cố gắng đi học tiếp và dặn các em tuyệt đối không được nghỉ học. Những đứa em khóc đòi mẹ, em nói dối chúng nó là  mẹ đi làm xa kiếm tiền nuôi chị em mình".

Mẹ Tinh bị xử hơn 10 năm tù giam, cải tạo ở tận Hà Nội.  Ở nhà còn lại ba chị em côi cút, họ hàng đều nghèo khổ cả. Ông nội nghèo nên sự giúp đỡ cũng hạn hẹp. Ba đứa trẻ sống khép mình, toàn đi cửa sau nên ngôi nhà trở nên vắng vẻ như không có người ở. Năm tốt nghiệp cấp ba, Tinh được ông nội cho xuống Hà Nội thăm mẹ một lần. Lần đó cô không nhận ra mẹ, vẻ ngoài của mẹ thay đổi quá nhiều, gầy đi quá nhiều. Mẹ cũng không nhận ra Tinh ngay mà phải một lát sau mới dám nhận. Trông thấy nhau, hai mẹ con đứng ngây ra một lúc rồi nước mắt tuôn như suối. 

"Em và mẹ không nói chuyện được mà chỉ khóc cho hết một giờ thăm. Thời gian xa cách dài bao nhiêu năm, đến khi gặp nhau trong non một giờ đồng hồ thì làm sao kể được chuyện gì? Em mới được gặp mẹ một lần, tính ra cũng đã gần 7 năm rồi. Chúng em muốn được gặp mẹ lắm nhưng tiền ăn còn không đủ thì làm gì có tiền để xuống tận Hà Nội thăm mẹ”, Tinh tâm sự.

Mầm xanh giữa tro tàn

Ba chị Tinh sống trong ngôi nhà vắng lạnh, không có bất cứ thứ tài sản nào đáng giá. Tinh ước có tiền mua vài con gà về làm giống, gây thành đàn gà để thỉnh thoảng thịt cho các em cải thiện. Nhưng đó mới chỉ là giấc mơ. Hiện tại cô vẫn phải động viên các em học xong phổ thông, sau đó kiếm thêm một thứ nghề để kiếm sống. 

Cô em gái 11 tuổi của Tinh phải tự giặt giũ.

Nhà ông nội Tinh có một ao cá. Mỗi tuần một lần, em trai cô sẽ sang đó câu cá cải thiện bữa ăn. Đó là thứ chất đạm duy nhất để duy trì sức khỏe cho ba chị em. Lắm lúc nhà hết gạo, nghe ngóng thấy tình hình nhà ông nội cũng khó khăn, ba chị em Tinh lại cầm hơi bằng cách uống nước canh nấu với rau dại hái ở rìa đường. Mùa lúa chiêm năm ngoái, cả họ xúm vào góp tiền chuộc lại đám ruộng mẹ Tinh đã bán trước khi bị bắt. Có ruộng, Tinh đổi công cho hàng xóm rồi sớm chiều làm lụng, hy vọng sớm vượt qua những cơn đói triền miên. Tinh học lực rất khá nhưng không dám nghĩ đến chuyện thi đại học.

Em trai Tinh năm nay thi tốt nghiệp trung học phổ thông, còn em gái út học lớp 6. Tinh sụt sùi kể: “Em hứa với em trai rằng, nếu thi đỗ với số điểm cao, chị sẽ thưởng cho một chuyến đi Hà Nội thăm mẹ. Nhưng đó mới chỉ là lời hứa mà em biết chắc chắn rằng mình sẽ không thể thực hiện được. Tiền đâu để mua vé xe xuống Hà Nội bây giờ?”. Nói đến đây, Tinh lại khóc òa lên.