Mức độ nguy hiểm của vi rút Zika khiến quan chức y tế thế giới phải lo ngại
Đến nay chưa có báo cáo ghi nhận sự xuất hiện của vi rút Zika tại Việt Nam, tuy nhiên nguy cơ vi rút này xâm nhập vào nước ta là hoàn toàn có thể
Trước tình hình dịch do vi rút Zika diễn biến phức tạp, lây lan nhanh tại nhiều nước trên thế giới, Bộ Y tế thường xuyên liên hệ với Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam để nắm tình hình dịch bệnh và các biện pháp phòng chống, đồng thời đã có văn bản chỉ đạo các Viện Vệ sinh dịch tễ/Pasteur tiến hành giám sát và xét nghiệm xác định sự lưu hành của vi rút Zika tại Việt Nam.
Đến nay chưa có báo cáo ghi nhận sự xuất hiện của vi rút Zika tại Việt Nam, tuy nhiên nguy cơ vi rút này xâm nhập vào nước ta là hoàn toàn có thể do tại Việt Nam có loại muỗi Aedes truyền bệnh sốt xuất huyết. Hơn nữa,Việt Nam cũng có giao lưu thương mại, du lịch, lao động rộng rãi với các nước trên thế giới.
Mức độ nguy hiểm của virut Zika
Vi rút Zika vô cùng nguy hiểm. Đó chính là lý do khiến các quan chức y tế trên toàn thế giới đang phải tăng cường kiểm soát:
1. Zika có thể gây dị tật bẩm sinh ở trẻ em
Lần đầu tiên chúng ta thấy mối liên kết trực tiếp giữa bệnh do muỗi đốt với các dị tật bẩm sinh ở thai nhi. Chúng ta vẫn biết rằng vi rút có thể ảnh hưởng đến thai nhi hoặc khiến cho người mẹ sẩy thai sớm nhưng chưa bao giờ có trường hợp virus gây ra biến dạng giải phẫu với một khuynh hướng ảnh hưởng đến não của thai nhi như vi rút Zika. Một đứa trẻ bị ảnh hưởng từ trong bụng mẹ, ra đời với dị tật teo não sẽ phải được theo dõi và chăm sóc suốt đời. Trẻ sẽ bị chậm phát triển cả thể chất và nhận thức vì hiện nay vẫn chưa có thuốc chữa cho bệnh do vi rút này gây ra.
Chưa có bằng chứng cho thấy Zika lây từ mẹ sang con qua sữa mẹ. WHO khuyến cáo phụ nữ mang thai định đến những vùng có dịch Zika nên hỏi ý kiến chuyên gia y tế trước và sau khi đi.
2. Vi rút Zika không chỉ ảnh hưởng đến phụ nữ mang thai
Ngoài việc gây nguy hiểm cho phụ nữ mang thai, vi rút này có thể tấn công các hệ thống thần kinh của người lớn và gây viêm rễ thần kinh ở cột sống. Kết quả là dẫn tới hội chứng Guillain-Barre - một kiểu rối loạn thần kinh gây yếu cơ bắt đầu từ chân, sau đó lây lan đến cánh tay và mặt. Nó có thể khiến bệnh nhân cảm thấy tê liệt các chi, khó đi bộ. Những bệnh nhân nhiễm vi rút này phải chịu nhiều tổn thương thần kinh và có thể mất một vài tuần để phục hồi.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết cơ quan chức năng ở El Salvador đã báo cáo 46 trường hợp mắc hội chứng Guillain-Barre chỉ trong năm tuần (từ 1/12/2015 đến 6/1/2016). Nguyên nhân chính xác dẫn đến sự suy giảm hệ thống tự miễn dịch của hội chứng này chưa được làm rõ. Do vậy, đây như là một lời cảnh báo với mọi người rằng tất cả chúng ta đều cần phải thận trọng, đề phòng muỗi đốt, đặc biệt là khi đi du lịch.
3. Vi rút Zika đang lan rộng nhanh chóng
Các vi rút này đang lây lan quá nhanh. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính, gần 3.900 người bị nghi nhiễm virus Zika tại Brazil, trong đó có 224 trẻ sơ sinh mang virus Zika gây teo não và 49 trường hợp đã tử vong. Hiện 23 quốc gia tại khu vực Mỹ Latinh đã có bệnh nhân lây nhiễm virus Zika, mới nhất là Ecuado và Costa Rica. Ở Colombia, các quan chức đang dự đoán rằng họ có thể phải đối mặt với 600.000 trường hợp.
Những điều tốt nhất cá nhân có thể làm để ngăn ngừa nhiễm trùng Zika là mặc quần áo bảo vệ và đuổi muỗi nếu đi du lịch tới một khu vực bị ảnh hưởng bởi Zika, và liên hệ với bác sĩ ngay lập tức nếu bạn có những triệu chứng khả nghi. Nếu bạn có kế hoạch một chuyến dã ngoại của Mỹ, kiểm tra danh sách du lịch cảnh báo của CDC để bạn có thể đến nơi an toàn cho bản thân.
Một kỹ thuật viên y tế công cộng cho thấy trứng muỗi Aedes aegypti trong một khu vực nghiên cứu. (Reuters)
Các biện pháp phòng bệnh hiệu quả:
WHO khuyến cáo phòng chống bệnh do vi rút Zika
Loại bỏ nơi sinh sản của muỗi bằng cách thu dọn những vật dụng đựng nước nơi muỗi có thể đẻ trứng như thùng, xô, chậu, lọ hoa, lốp xe và đầy nắp kín những nơi đựng nước sinh hoạt. Điều này cũng góp phần khống chế dịch sốt xuất huyết và chikungunya.
Người dân sống trong khu vực lưu hành muỗi Aedes cần phòng muỗi đốt bằng bôi hóa chất đuổi muỗi hoặc mặc quần áo dài để tránh bị muối đốt; đóng các cửa để muỗi không vào nhà, nằm màn khi ngủ kể cả ban ngày (khi muỗi hoạt động).
Phụ nữ mang thai nên được chăm sóc cẩn thận để tránh bị muỗi đốt. Mặc dù bệnh do vi rút Zika chủ yếu có biểu hiện nhẹ nhưng vụ dịch Zika tại Brazil đã trùng hợp với sự gia tăng đáng kể các trường hợp mắc bệnh teo não ở trẻ sơ sinh.
Phụ nữ khi đi đến vùng lưu hành vi rút Zika nên tư vấn cán bộ y tế trước và sau khi trở về; trong trường hợp có phơi nhiễm với vi rút Zika nên tư vấn với cán bộ y tế để theo dõi chặt chẽ trong suốt quá trình mang thai.
Bộ Y tế khuyến cáo các biện pháp phòng bệnh sau:
Người nhập cảnh về từ các quốc gia có lưu hành vi rút Zika chủ động tự theo dõi sức khỏe trong vòng 14 ngày, nếu có biểu hiện sốt đến ngay cơ sở y tế để được khám và tư vấn điều trị. Không tự ý điều trị tại nhà.
Đậy kín tất cả các dụng cụ chứa nước để muỗi không vào đẻ trứng.
Hàng tuần thực hiện các biện pháp diệt loăng quăng/bọ gậy bằng cách thả cá vào dụng cụ chứa nước lớn; thau rửa dụng cụ chứa nước vừa và nhỏ, lật úp các dụng cụ không chứa nước; thay nước bình hoa/bình bông; bỏ muối hoặc dầu vào bát nước kê chân chạn.
Hàng tuần loại bỏ các vật liệu phế thải, các hốc nước tự nhiên không cho muỗi đẻ trứng như chai, lọ, mảnh chai, vỏ dừa, mảnh lu vỡ, lốp/vỏ xe cũ, hốc tre, bẹ lá...
Ngủ màn, mặc quần áo dài phòng muỗi đốt ngay cả ban ngày.
Tích cực phối hợp với ngành y tế trong các đợt phun hóa chất diệt muỗi để phòng, chống dịch.