El Nino tác động đến Việt Nam, cảnh báo nguy cơ hạn hán khốc liệt và thiếu nước kéo dài

El Nino có khả năng kéo dài đến 2024

Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết, căn cứ trên bộ số liệu quan trắc nhiệt độ nước biển dọc theo vùng xích đạo ở phía đông và vùng trung tâm Thái Bình Dương, hiện tượng El Nino đã chính thức xuất hiện.

Trước đó vào ngày 8/6, Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Hoa Kỳ (NOAA) cũng xác nhận El Nino chính thức xuất hiện khi nhiệt độ nước biển đo được đã cao hơn so với trung bình khí hậu 0,5 độ, ngưỡng để xác lập trạng thái El Nino.

Theo thông tin mới nhất từ cơ quan khí tượng, hiện tượng El Nino sẽ tiếp tục phát triển từ tháng 6 cho tới hết năm 2023 và duy trì đến năm 2024 với xác suất khoảng 80-90%.

Dự báo thời gian đỉnh điểm của El Nino có thể xảy ra trong mùa 3 tháng từ tháng 11/2023 đến tháng 01/2024 với xác suất El Nino có cường độ mạnh vào khoảng 56% và xác suất El Nino đạt cường độ trung bình vào khoảng 84%. Như vậy, nhiều khả năng El Nino sẽ xảy ra với cường độ từ trung bình đến mạnh.

Việt Nam đối diện hạn hán khốc liệt, thiếu nước kéo dài

Về tác động của El Nino đến Việt Nam, cơ quan khí tượng cho biết, hiện tượng này sẽ tác động đến hầu hết khí hậu và thời tiết nước ta. Cụ thể:

Nhiệt độ

Trong điều kiện El Nino, ở hầu hết các vùng trong cả nước nhiệt độ trung bình các tháng có xu thế cao hơn bình thường; nắng nóng có thể nhiều hơn và gay gắt hơn; mùa đông chênh lệch rõ rệt hơn mùa hè, các khu vực phía Nam chịu ảnh hưởng nhiều hơn phía Bắc.

Đặc biệt, khả năng xuất hiện nhiều kỷ lục về nhiệt độ cao nhất tuyệt đối ở nhiều nơi do các đợt El Nino mạnh có thể gây ra. Như trong thời kỳ từ tháng 4 - nửa đầu tháng 6/2023, trên cả nước đã xảy ra 07 đợt nắng nóng diện rộng. Trong đó, đợt nắng nóng từ ngày 17 - 24/4, ngày 4 - 7/5 và 1 - 4/6 đã xuất hiện nhiều nơi có nhiệt độ cao nhất ngày vượt giá trị lịch sử (GTLS) trong cùng thời kỳ.

Ngoài ra, theo dự báo El Nino sẽ gia tăng dần về cường độ vào các tháng mùa đông năm 2023-2024 nên số đợt không khí lạnh ảnh hưởng đến nước ta ít hơn bình thường. Thời gian kết thúc hoạt động của không khí lạnh ở Việt Nam cũng sớm hơn.

Hạn hán, thiếu nước

Ngoài những ảnh hưởng đến nhiệt độ, những tác động của hiện tượng này đến lượng mưa được đánh giá là nghiêm trọng đối với thời tiết, khí hậu Việt Nam.

Mới đây, Cục Thủy lợi - Bộ NN&PTNT cũng đã thông tin về tình hình thủy lợi trên cả nước trong những tháng vừa qua. Theo Cục Thủy lợi, hiện các hồ thủy điện xuống dưới mực nước chết thể hiện khá rõ, song với các hồ thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp, tình trạng này đỡ hơn. Tuy nhiên, các hồ chứa thủy lợi tại Bắc Bộ dung tích bình quân hiện chỉ đạt 45,7% dung tích thiết kế, thấp hơn 23% so với trung bình nhiều năm. Các vùng khác như Bắc Trung Bộ, Nam Trung Bộ, Tây Nguyên, Đông Nam Bộ mực nước các hồ chứa thủy lợi trong vùng đều cao hơn mực nước chết.

Đánh giá về tình trạng xảy ra hạn hán, lãnh đạo Cục Thủy lợi cho biết, trong ngắn hạn trên cả nước chỉ còn khu vực Trung Bộ đang mùa mưa, có nguy cơ xảy ra hạn hán, thiếu nước.

Tuy nhiên, theo nhận định của cơ quan khí tượng cho thấy, El Nino có khả năng sẽ xuất hiện vào nửa cuối mùa hè năm 2023 và duy trì đến năm 2024 với xác suất khoảng 80-90%. Trong điều kiện ảnh hưởng của El Nino như vậy, thường gây thiếu hụt lượng mưa ở hầu hết các vùng trên cả nước, phổ biến từ 25-50% (rõ rệt nhất là Bắc Trung Bộ). Vì thế nguy cơ cao xảy ra khô hạn cục bộ, hoặc diện rộng ở những nơi có nhu cầu dùng nước nhiều cho sản xuất và sinh hoạt vào các tháng mùa khô năm 2023.

Ngoài ra, Cục Thủy lợi cũng đánh giá nguy cơ xảy ra hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn ở cấp độ cao (cấp độ 3-4) tại các khu vực Tây Nguyên, Đồng bằng sông Cửu Long, Trung bộ và Đông Nam trên phạm vi rộng và có khả năng kéo dài từ mùa khô năm 2024 đến năm 2025.

Dù được nhận định gây thiếu hụt lượng mưa nghiêm trọng, nhưng El Nino cũng có thể làm tăng tính biến động của mưa ở Việt Nam như đã xuất hiện nhiều lần trong lịch sử:

Năm 2015 xảy ra El Nino nhưng tại Quảng Ninh đã xuất hiện mưa lớn lịch sử vào cuối tháng 7. Hay vào năm 2009, xuất hiện cơn bão số 9 (Ketsana) gây ra đợt lũ lớn, lũ lịch sử vào cuối tháng 9 năm 2009 tại nhiều tỉnh từ Quảng Bình đến Khánh Hòa và Kon Tum.

Hay gần đây nhất, cơ quan khí tượng nhận định, trong khoảng thời gian từ tháng 7-9, trên các sông suối miền Bắc sẽ xuất hiện lũ với mức đỉnh lũ ở mức báo động (BĐ)1-BĐ2, tương đương năm 2022.

Tuy đón lũ, nhưng trong khoảng thời gian từ tháng 7-9, tổng lượng dòng chảy đến các hồ chứa lớn trên sông Đà vẫn thiếu hụt từ 30 - 50% so với trung bình nhiều năm, thấp hơn năm 2022 khoảng 10-20%.

Ngoài ra, El Nino cũng sẽ ảnh hưởng đến hoạt động của bão/ATNĐ, có thể không nhiều nhưng tập trung nhiều vào giữa mùa, tính chất dị thường hơn, cả về cường độ và quỹ đạo xoáy thuận nhiệt đới thường tập trung vào giữa mùa bão.

Những tác động của El Nino đến khí hậu thời tiết Việt Nam sẽ còn trong khoảng thời gian dài, chính vì vậy, ngay từ bây giờ người dân hãy nâng cao ý thức sử dụng hợp lý, tiết kiệm các nguồn tài nguyên như nước sạch, điện năng,... để đối phó với nguy cơ nguy cơ xảy ra thiếu nước, hạn hán, xâm nhập mặn,... do ảnh hưởng của El Nino.