Độc đáo tục thờ rắn Thanh Xà – Bạch Xà tại Đền Kỳ Cùng

Mỗi dịp đầu năm, khi người dân khắp nơi đổ về xứ Lạng để du xuân, Đền Kỳ Cùng (thành phố Lạng Sơn) lại trở thành điểm hẹn tâm linh nổi bật. Nét đặc sắc nhất của ngôi đền này chính là tục thờ rắn “Thanh Xà – Bạch Xà” – một biểu tượng tín ngưỡng độc đáo, ghi đậm dấu ấn văn hóa vùng biên. Bước vào đền chính, du khách có thể chiêm ngưỡng cặp rắn lớn cuốn quanh xà nhà, mỗi con dài khoảng 20m, tạo nên một khung cảnh vừa linh thiêng, vừa ấn tượng.

Đền Kỳ Cùng (còn gọi là đền Quan Lớn Tuần Tranh) nằm tại đoạn giao cắt đường Trần Đăng Ninh và đường 17/10, phường Vĩnh Trại, thành phố Lạng Sơn

Hiện nay, Đền Kỳ Cùng thờ Quan Lớn Tuần Tranh

Sự giao thoa văn hóa vùng biên

Lạng Sơn là tỉnh giáp với Trung Quốc, nơi chịu nhiều ảnh hưởng từ sự giao thoa văn hóa Việt – Hoa. Theo nhiều tài liệu dân gian, đôi rắn “Thanh Xà – Bạch Xà” gắn liền với truyền thuyết về việc hai vị thần rắn từng hiển linh, phù trợ người dân địa phương vượt qua dịch bệnh, thiên tai. Những câu chuyện “thần tích” được truyền miệng từ đời này sang đời khác, dần trở thành một phần văn hóa tín ngưỡng của người Lạng Sơn.

Chánh điện của đền thờ Quan Lớn Tuần Tranh

Đầu rắn linh thiêng với sắc xanh, vàng, đỏ và những đường nét chế tác tinh xảo

Cặp rắn được đặt tại gian thờ chính của Đền Kỳ Cùng

Cặp rắn được đan uốn quanh cột, gợi liên tưởng đến long mạch

Cặp rắn là điểm nhấn độc đáo, thể hiện nét văn hóa tâm linh của vùng đất xứ Lạng

Bên cạnh đó, ở nhiều cộng đồng dân tộc thiểu số tại các vùng núi phía Bắc Việt Nam (Tày, Nùng, Dao…), rắn từ lâu đã được xem là biểu tượng linh thiêng gắn với nước, mùa màng và khả năng sinh sôi nảy nở. Tín ngưỡng thờ rắn hoặc vật linh mang hình rắn thể hiện niềm tin vào sức mạnh siêu nhiên, mong ước được che chở, phù trợ.

Nét độc đáo thu hút du khách

"Đây là lần đầu mình đến Đền Kỳ Cùng và cảm nhận đầu tiên mình thấy là nơi đây rất linh thiêng. Mình ấn tượng bởi quy mô rộng lớn của đền. Mình cũng rất ấn tượng với cặp rắn màu trắng, màu xanh. Nếu có dịp đến Lạng Sơn, mình nghĩ du khách nên ghé thăm để trải nghiệm và quan sát. Mình nghĩ đây là một nét văn hóa đặc sắc của người dân Lạng Sơn", anh Hà Gia Bảo, một người dân sinh sống tại thành phố Lạng Sơn, chia sẻ.

Nhiều du khách tới Đền Kỳ Cùng để cầu mong một năm mới bình an, đạt được những kỳ vọng về công việc và cuộc sống

Cũng theo anh Bảo, ngôi đền không chỉ là điểm đến văn hóa tín ngưỡng, mà còn mang lại trải nghiệm mới lạ cho du khách trong và ngoài nước. Nhiều người tới đây để cầu mong một năm mới an lành, đạt được những kỳ vọng về công việc và cuộc sống. Mong ước rằng năm 2025 sẽ thật ý nghĩa và có nhiều niềm vui, hạnh phúc.

Lễ hội và đời sống văn hóa

"Từ khi Quan hiển thánh thì cặp rắn này đã xuất hiện, và đền thờ này cũng được xây dựng để thờ phụng cặp rắn này. Ở nhiều địa phương cũng có tục thờ rắn, nhưng riêng đền này, rắn được tôn kính bởi gắn với long mạch. Đây là một ngôi đền cổ, tôi đã bán hàng ở gần đây hơn 20 năm và thấy du khách về dâng lễ, tham quan rất đông. Hằng năm, vào tháng Giêng (các ngày 12, 22, 27 âm lịch), diễn ra lễ Chính hội. Trong dịp này, đền tổ chức nhiều hoạt động như du thuyền, đua thuyền, hát quan họ và nhiều trò chơi dân gian theo phong tục lễ hội truyền thống. Lễ hội thu hút đông đảo người dân tới tham gia", bà Nguyễn Lan Phương, tiểu thương bán hàng gần Đền Kỳ Cùng, cho biết.

Với nhiều giá trị văn hóa và tâm linh độc đáo, Đền Kỳ Cùng giữ vai trò quan trọng trong đời sống tín ngưỡng của người dân xứ Lạng, đồng thời trở thành điểm du lịch tâm linh nổi tiếng, thu hút đông đảo du khách thập phương

Trải qua thời gian, Đền Kỳ Cùng vẫn giữ được nét linh thiêng và trở thành một trong những điểm đến văn hóa – du lịch nổi bật của tỉnh Lạng Sơn. Tục thờ rắn “Thanh Xà – Bạch Xà” không chỉ thể hiện sự độc đáo về tín ngưỡng, mà còn góp phần tôn vinh giá trị truyền thống, kết nối cộng đồng và thu hút khách thập phương đến khám phá, tìm hiểu.