Chăm sóc mắt sau thiên tai: Việc các bác sĩ khuyến cáo cần làm ngay

Cảnh báo tình trạng các bệnh về mắt sau lũ và khuyến cáo

Sau những đợt lũ lụt kéo dài, nước ngập mênh mông và ô nhiễm nặng nề không chỉ cuốn trôi tài sản mà còn tiềm ẩn nguy cơ nghiêm trọng đối với sức khỏe, đặc biệt là các bệnh lý về mắt. Tại các vùng chịu ảnh hưởng nặng như xã Tân Khánh, tỉnh Thái Nguyên, nhiều trường hợp bất ngờ được phát hiện qua các chương trình khám mắt thiện nguyện của Bệnh viện Mắt Hà Nội 2.

Một ví dụ điển hình là bé trai 10 tuổi học lớp 5 tại Trường Tiểu học Đào Xá. Bé khẳng định "nhìn rõ" vì một bên mắt vẫn bình thường, khiến gia đình và thầy cô không hay biết. Thế nhưng, kết quả khám cho thấy bé bị cận thị nặng tới 10 độ ở bên mắt còn lại, đến mức khi soi đèn, mắt không có phản xạ – một tình trạng có thể dẫn đến mù lòa nếu không can thiệp kịp thời.

Cơn lũ vừa qua khiến trường ngập. Vết ngập nước còn hằn rõ trên tường

Không chỉ trẻ em, ngay cả người lớn cũng không ngoại lệ. Như trường hợp thầy Đỗ Xuân Thành, Hiệu phó nhà trường, bị đau mắt đỏ do tiếp xúc trực tiếp với nước lũ bẩn, dẫn đến mắt sưng tấy, bầm tím và viêm kết mạc cấp tính.

Tình trạng này không phải cá biệt mà phản ánh vấn đề phổ biến sau lũ: Nước ô nhiễm chứa vi khuẩn, bụi bẩn và hóa chất độc hại xâm nhập vào mắt, gây viêm nhiễm cấp tốc. Theo các bác sĩ chuyên khoa, viêm kết mạc (hay đau mắt đỏ) là bệnh phổ biến nhất, nếu không điều trị đúng cách có thể tiến triển thành viêm giác mạc, giảm thị lực nghiêm trọng, để lại sẹo giác mạc hoặc thậm chí thủng giác mạc – những biến chứng đe dọa thị lực vĩnh viễn.

Trong các đợt khám gần đây tại vùng lũ, tỷ lệ phát hiện vấn đề khúc xạ (cận thị, viễn thị, loạn thị) ở học sinh lên tới 30-40%, trong khi hơn 10% trường hợp bị viêm nhiễm mắt. Những con số này cảnh báo rõ ràng: lũ lụt không chỉ là thảm họa thiên nhiên mà còn là "kẻ thù thầm lặng" của đôi mắt, đặc biệt ở trẻ em – nhóm dễ bị tổn thương nhất do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện và thói quen tiếp xúc môi trường mà không có biện pháp bảo vệ.

Phòng y tế của trường bị ngập nước. Sổ khám sức khoẻ, thẻ bảo hiểm học sinh, hồ sơ sổ sách về bảo hiểm bị ướt hết, phải phơi cho khô

Khuyến cáo phòng ngừa và giảm thiểu rủi ro liên quan đến sức khỏe của mắt

Để phòng ngừa và giảm thiểu rủi ro, các chuyên gia từ Bệnh viện Mắt Hà Nội 2 đưa ra những khuyến cáo cụ thể, dễ thực hiện như:

Tầm soát mắt định kỳ: Đối với trẻ từ 0-6 tuổi, cần kiểm tra sớm các bệnh lý như lác mắt, sụp mi, tắc lệ đạo, tật khúc xạ (cận/loạn/viễn thị, nhược thị), đục thủy tinh thể và bệnh lý võng mạc. Với trẻ lớn hơn và người lớn, nên khám mắt ít nhất 1-2 lần/năm, đặc biệt sau thiên tai.

Xử lý ban đầu khi bị viêm nhiễm: Nếu mắt đỏ, ngứa, sưng hoặc chảy nước, hãy rửa ngay bằng nước muối sinh lý sạch (không dùng nước máy hoặc nước lũ). Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc nhỏ mắt, đặc biệt tránh corticoid vì có thể làm tình trạng nặng thêm, dẫn đến biến chứng không hồi phục. Cần đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa mắt để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.

Vệ sinh và phòng ngừa hàng ngày: Trong mùa lũ, đeo kính bảo hộ khi tiếp xúc nước bẩn, rửa tay sạch sẽ trước khi dụi mắt, và duy trì chế độ dinh dưỡng giàu vitamin A (cà rốt, rau xanh, cá) để tăng cường sức đề kháng cho mắt. Giáo dục trẻ em về vệ sinh mắt cũng rất quan trọng, giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.

Bằng cách nâng cao nhận thức và hành động kịp thời, chúng ta có thể bảo vệ "cửa sổ tâm hồn" khỏi những mối đe dọa sau lũ. Đừng chờ đến khi "nhìn rõ" trở thành ảo tưởng – hãy hành động ngay hôm nay để đôi mắt luôn sáng khỏe!

"Ở mỗi điểm trường, chúng tôi nhận thấy các thông số đưa ra đều rất đáng báo động, đặc biệt là tình trạng tật khúc xạ. Vì vậy, mục đích của chương trình khám thiện nguyện này là giúp các phụ huynh nhận ra tầm quan trọng của việc chăm sóc mắt cho con, nhất là ở độ tuổi cấp 1, 2; cung cấp, phổ cập những kiến thức về mắt cho cộng đồng; và tri ân cộng đồng ", ông Lê Xuân Đức, Phó Giám đốc Bệnh viện Mắt Hà Nội 2 chia sẻ.