Bố chết não hiến thận cứu con trai mắc bệnh mạn tính

Cuối tháng 10, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức tiếp nhận ca ghép thận đặc biệt hiếm gặp: người bố chết não hiến tạng cứu con trai - nam sinh viên Đ.N.K, 21 tuổi, mắc suy thận mạn và phải lọc máu suốt hai năm.

Gia đình khó khăn, chi phí ghép thận luôn là điều vượt ngoài khả năng, khiến K. chỉ biết bám víu vào hành trình chạy thận để kéo dài sự sống.

Biến cố ập đến khi bố K. gặp tai nạn, bị xuất huyết não nặng và rơi vào tình trạng chết não. Giữa những giờ phút tang thương và rối bời, mẹ K. lặng người trước lựa chọn khó khăn nhất đời mình. Chị vừa phải đối diện sự ra đi của chồng, vừa đứng trước cơ hội duy nhất để cứu lấy con trai. Cuối cùng, chị quyết định hiến tạng chồng và xin ưu tiên một quả thận để ghép cho K.

Ê kip ghép thận đối mặt nhiều thách thức vì người nhận chưa từng được đánh giá trước ghép do hoàn cảnh khó khăn. Tuy nhiên, mức độ tương hợp miễn dịch giữa hai bố con khá tốt, giúp K. giảm nguy cơ thải ghép cấp. Ca phẫu thuật diễn ra khẩn trương trong hoàn cảnh gia đình gần như không có sự chuẩn bị nào trước đó.

Sau ca mổ, K. rơi vào tình trạng chậm chức năng thận ghép, phải lọc máu hỗ trợ gần hai tuần. Đến ngày thứ 14, lượng nước tiểu bắt đầu cải thiện, chức năng thận hồi phục dần. Những tín hiệu đầu tiên ấy khiến cả ekip thở phào, người mẹ bật khóc vì lần đầu nhìn thấy con trai tươi tỉnh trở lại sau nhiều năm sống cùng bệnh tật.

Sau hơn hai tuần điều trị, K. được xuất viện với sức khỏe ổn định. Quả thận của người bố giờ tiếp tục sống trong cơ thể con trai, như cách ông lựa chọn đồng hành cùng con thêm một lần nữa, ngay cả khi đã rời xa cuộc đời này.

Những năm gần đây, hoạt động ghép tạng ở Việt Nam phát triển mạnh mẽ, đánh dấu bước trưởng thành của ngành y học trong nước. Bệnh viện Việt Đức giữ vai trò tiên phong cả về số lượng ca ghép lẫn độ phức tạp kỹ thuật. Ngoài thực hiện thành công các ca ghép đa tạng hiếm, bệnh viện còn đào tạo, chuyển giao kỹ thuật cho nhiều cơ sở y tế trên cả nước.

Ghép mô, tạng là thành tựu y học quan trọng, giúp cứu sống và cải thiện chất lượng sống cho hàng nghìn người bệnh suy tạng giai đoạn cuối. Tại Việt Nam, tổng số ca ghép tạng tính từ năm 1992 đến nay là hơn 9.500 trường hợp; tổng số người đăng ký hiến tạng trong cả nước là hơn 102.000.

Trong năm 2024, số lượng người đăng ký hiến mô tạng tăng nhanh, gấp 3 lần so với con số trước đó và số ca chết não hiến mô tạng tăng 173% so với năm 2023.

Hiện nay nguồn hiến tạng từ người chết/chết não vẫn khan hiếm, trong khi nhu cầu ghép tạng ngày càng tăng. Việt Nam có tỷ lệ ghép tạng cao nhất Đông Nam Á (hơn 1.000 ca/năm) nhưng tỷ lệ hiến tạng sau chết lại thuộc nhóm thấp nhất thế giới.

Hiện chưa có cơ chế, chính sách rõ ràng cho hoạt động tư vấn hiến tặng mô, tạng từ người chết não, chết tim. Chỉ một số bệnh viện thành lập được tổ tư vấn, vận động hiến tạng do chưa có chế độ đãi ngộ phù hợp.

Ở nhiều nước phát triển, tư vấn hiến tặng mô, tạng tại bệnh viện là một phần quan trọng trong hệ thống y tế. Đội ngũ tư vấn được đào tạo bài bản, hưởng chế độ đãi ngộ hợp lý, giúp gia đình người bệnh hiểu rõ ý nghĩa nhân văn của hiến tạng và đưa ra quyết định đúng đắn. Đây là mô hình Việt Nam cần nghiên cứu, áp dụng phù hợp.