Bí ẩn sau những hang ma Suối Bàng - Mộc Châu
Những quan tài làm bằng thân cây khoét rỗng đặt lộ thiên trong những hang núi cao rất đáng để khám phá…
Từ trung tâm Mộc Châu, đến Suối Bàng bạn nên đi theo cung đường với quang cảnh hai bên đường rất đẹp. Bạn có thể đi xe máy qua xã Tô Múa bát ngát chè với những con dốc cheo leo đẹp mê hồn đến trung tâm xã, nơi còn khoảng 80 hang ma, mỗi hang thường có từ 1 đến 35 quan tài.
Các cụ kể: Cách đây hàng trăm năm, người Xá và người Thái cùng ở trên mảnh đất Mộc Châu. Do có sự tranh chấp về đất đai họ chọn cách bắn tên để giải quyết. Nếu mũi tên của bên nào bắn cắm vào vách đá nghĩa là thần núi, thần đất thuận cho ở. Họ đã đứng ở núi Cắm Tên, xã Mường Sang bắn tên về Suối Bàng.
Người Xá dùng tên có bịt đồng ở đầu mũi tên nên bắn vào vách đá thì bị nảy ra, còn người Thái lấy sáp ong dính vào đầu mũi tên nên khi bắn vào vách đá, mũi tên đã dính lại. Từ đó, người Thái được ở lại trên mảnh đất này, còn người Xá phải ra đi.
Người Xá đi xa, nhưng khi chết, không dám chôn cất người chết trên đất nữa, đành đưa vào những thân gỗ to, khoét bỏ ruột để đưa người chết vào trong rồi dấu trên các vách đá cheo leo.
Để lên các hang ma Khoang Tuống, bạn sẽ phải chui qua những đám rễ cây, dây leo chằng chịt. Phát đường mà đi trên những lớp lá cây mục. Khi chân đã bắt đầu mỏi, sẽ thấy những miệng hang kiểu vòm ếch, có hang rộng chừng 2m, trần hang thấp, lại có những hang to, chứa tới mấy chục cỗ quang tài.
Ngay ngoài cửa, bạn đã thấy các mộ thuyền nằm ngổn ngang. Cái đã phủ rêu xanh, cái bị nước thấm xuống mục ruỗng. Các quan tài đều được làm bằng một thân cây được khoét rỗng trong lòng theo hình cái bát. Cái lớn dài chừng 2.5 mét, rộng 60 cm, trong lòng khoét rộng chừng 40cm. Đầu mỗi quan tài loe ra hình đuôi én, có các cặp quai đục lỗ hình vuông để nêm chốt khi úp 2 mảnh thân gỗ với nhau. Một số quan tài vẫn còn nguyên những mẩu xương, những đầu lâu khá lớn. Theo các nhà nghiên cứu, chúng có tuổi đời từ 300 đến 500 năm.
Các quan tài trong hang Khoang Tuống.
Nếu đã du sơn, nay còn muốn ngoạn thủy, bạn nên chọn theo đường sông mà về. Cả người cả xe lên đò, ngược Đà giang về bến Trai (giáp bến Vạn- Phù Yên). Giữa sóng nước mênh mang, bạn sẽ thấy 2 bên bờ sông xanh rì hoa cỏ, thi thoảng vài con thuyền nhỏ bập bềnh theo Sông Đà về xuôi.
Bến Trai nhìn xuốngvẫn thấy dòng Đà Giang thơ mộng như thuở nào...
Nếu vẫn say sưa khám phá hang ma, các bạn cũng có thể rẽ vào một hang trên vách đá ven sông. Trong hang có 4 bộ quan tài lớn, 2 bộ quan tài nhỡ, 2 bộ khác nhỏ hơn. Bộ quan tài lớn mỗi đầu có 3 quai, bên ngoài đã mục ruỗng gần hết để lộ một hộp sọ. Theo người lái thuyền, trước đây, hang này cheo leo trên vách đá dựng đứng, cao hơn mặt nước sông Đà, không có đường lên.
Nay do tích nước làm thủy điện Sông Đà mới dễ dàng lên được. Người lái thuyền cho biết, ở bản Pưa Ta nơi ông ở có một hang ma chứa khoảng 20 bộ mộ thuyền còn khá nguyên vẹn, nhưng vách đá khó trèo. Trong hang dựng một thân gỗ đinh thối khắc hình một cô gái đang múa.
Một hang ma trên vách núi ven Sông Đà.
Chuyến đi này thực sự phù hợp với những bạn thích khám phá, phưu lưu mạo hiểm. Đến Suối Bàng ngoài hang Ma, còn rất nhiều thứ để tìm hiểu: từ món ăn của người Mường đến những thứ lạ như ốc đá, ốc mút…