Bác sĩ cảnh báo: Bao bì thực phẩm chứa hóa chất này là tác nhân khiến hàng ngàn trẻ bị bệnh thận
Chất Polyfluoroalkyl (PFAS) dùng nhiều trong đóng gói thực phẩm là một trong những tác nhân gây bệnh thận, đặc biệt là ở trẻ em.
TS.BS Nguyễn Bách, Trưởng khoa Thận học - Lọc máu, Bệnh Viện (BV) Thống Nhất TP.HCM cho biết thông tin này vào ngày 11/11.
Theo thống kê, trên toàn thế giới có 850 triệu người đang mắc bệnh thận. Con số này gấp đôi số bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường và gấp 20 lần số người bị bệnh ung thư.
Loại hóa chất gây ra rất nhiều bệnh
Tuy nhiên bệnh thận ít được cộng đồng chú ý đến nên phần lớn bệnh thận khi được phát hiện đều ở giai đoạn muộn, đã có suy thận nặng. Đáng chú ý, một trong những tác nhân khiến bệnh nhân thận tăng cao là do nhiễm Polyfluoroalkyl (PFAS).
PFAS gồm PFOA, PFOS, GenX. Đây là các hợp chất không phân hủy sinh học (non-biodegradable compounds) được dùng để nhuộm, bôi trơn trong các sản phẩm tiêu dùng như dệt may, giấy, và đóng gói thực phẩm.
PFAS có nhiều trong các sản phẩm từ dệt may như vải không thấm nước.
"PFAS đã được sản xuất và sử dụng trong nhiều ngành công nghiệp trên toàn cầu từ những năm 1940. Hóa chất này rất bền trong môi trường và trong cơ thể con người, nghĩa là chúng không bị phá vỡ và tích luỹ theo thời gian" – BS Bách nói.
Cụ thể, hóa chất này có trong thực phẩm được chế biến bằng các thiết bị sử dụng PFAS, hoặc thực phẩm được trồng trong vùng đất hoặc nước bị nhiễm PFAS; các sản phẩm gia dụng thương mại như vải không thấm nước, các sản phẩm không dính như Teflon, chất đánh bóng, sáp, sơn, sản phẩm làm sạch.
PFAS xuất hiện trong các sản phẩm tiêu dùng như đồ nấu nướng, hộp bánh và thuốc chống vết bẩn. Ngoài ra còn có ở các cơ sở sản xuất hoặc các ngành công nghiệp như mạ crôm, sản xuất điện tử hoặc phục hồi dầu có sử dụng PFAS.
PFAS ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe con người.
BS Bách cảnh báo, PFAS ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe con người như gây bệnh lý ung thư, bệnh lý tuyến giáp, tăng cholesterol máu, tác dụng trên hệ miễn dịch và trẻ sơ sinh bị nhẹ cân.
Chính vì tác hại này, một số hóa chất PFAS không còn được sản xuất tại Hoa Kỳ nhưng chúng vẫn được sản xuất và sử dụng rộng rãi ở nhiều quốc gia khác.
Biện pháp dự phòng bệnh thận
Công bố chính thức mới nhất từ Tuần lễ Thận học Hoa Kỳ tháng 11 năm 2018 tại San Diego, CA cho biết PFAS còn gây ra các bệnh lý thận, nhất là ở trẻ em.
Thận là cơ quan rất nhạy cảm, dễ bị tổn thương nhất với các độc chất từ môi trường, các chất này đi vào dòng máu và được lọc qua thận. Thận phải tiếp xúc với các hóa chất đi vào dòng máu và là nhà máy lọc các chất và đào thải các chất ra khỏi cơ thể.
Đến nay có 74 nghiên cứu về tác hại của PFAS đối với thận gồm 21 nghiên cứu về dịch tễ học, 13 nghiên cứu về dược lý và 40 nghiên cứu về nhiễm độc.
Trẻ em dễ bị tổn thương thận vì PFAS.
Nhiều chuyên gia nhận ra có mối liên hệ chặt chẽ giữa PFAS và các bệnh lý thận như suy giảm độ lọc cầu thận, tổn thương ống thận và ung thư thận.
Tuy vậy cần thêm những nghiên cứu về đo lường sự tích lũy hóa chất này trong cơ thể và các nghiên cứu theo dõi dài ngày để hiểu rõ hơn về tác dụng gây độc của PFAS đối với chức năng thận.
"Ai là người dễ bị ảnh hưởng hoặc dễ mắc bệnh thận do PFAS? Các nhà khoa học đã phát hiện rằng chính trẻ em dễ bị tổn thương thận hơn so với người lớn. Xét nghiệm đơn giản nhất giúp phát hiện sớm bệnh thận là tổng phân tích nước tiểu" – BS phân tích.
Để dự phòng bệnh thận do PFAS BS khuyên người dân và nhà quản lý cần:
BS khuyên người dân cần hạn chế sử dụng các sản phẩm tiêu dùng thường có chứa hóa chất PFAS như thực phẩm đóng gói.
Giữ gìn sạch sẽ môi trường sống, không thải các chất độc hại dùng trong công nghiệp, nông nghiệp chưa qua xử lý vào môi trường.
Kiểm soát chặt chẽ hàm lượng PFAS trong nước sinh hoạt đặc biệt là ở những khu vực khai thác nước gần với các cơ sở như nhà máy sản xuất, bãi rác, nhà máy xử lý nước thải.
Ngưng sản xuất và kiểm soát việc sử dụng hóa chất PFAS trong các ngành công nghiệp và nông nghiệp.
Đối với các hàng hóa tiêu dùng, do các nhà sản xuất thường không công bố việc có sử dụng hóa chất PFAS trong sản phẩm hoặc bao bì đóng gói nên rất khó để phòng tránh.
Do vậy, người tiêu dùng cần xem kỹ nguồn gốc sản xuất của sản phẩm, kể cả bao bì đóng gói.
Nên hạn chế sử dụng các sản phẩm tiêu dùng thường có chứa hóa chất PFAS như thực phẩm đóng gói, các loại vải không thấm nước, các đồ dùng không dính như Teflon, chất đánh bóng, sáp, các loại sơn, các sản phẩm làm sạch bề mặt (thuốc tẩy), dụng cụ chiên nướng, hộp đựng bánh và các thuốc chống vết bẩn.