Vụ nhân viên Shopee Trung Quốc qua đời: Hình ảnh cô gái trẻ nằm bất động dưới gầm bàn làm việc và câu hỏi nghiệt ngã 'cái giá của thành công là bao nhiêu?'

Tuần này, cộng động mạng Trung Quốc lại được phen dậy sóng với thông tin 2 nhân viên tại 2 công ty khác nhau qua đời. Cuộc tranh luận lại nổ ra về vấn đề giờ làm việc kéo dài và những đòi hỏi khắt khe về văn hóa doanh nghiệp của ngành công nghệ Trung Quốc.

Cụ thể, chiều thứ hai tuần này, một phụ nữ làm việc tại văn phòng của nhà bán lẻ trực tuyến Shopee tại Trung Quốc đại lục đã tử vong ngay tại văn phòng. Shopee có trụ sở chính tại Singapore và công ty mẹ Sea Holdings, được hỗ trợ bởi gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc Tencent Holdings.

Những bức ảnh lan truyền trên mạng xã hội cho thấy một phụ nữ trẻ nằm bất động dưới gầm bàn văn phòng, xung quanh là các đồng nghiệp và một vài người mặc bộ đồ y tế. Một thông báo nội bộ do nhóm nhân sự gửi sau đó cùng ngày đã xác nhận cái chết của nhân viên này nhưng yêu cầu các nhân viên khác "không lan truyền bất kỳ thông tin và hình ảnh nào chưa được xác minh".

Truyền thông địa phương dẫn lời các nhân viên hiện tại của Shopee cho biết thông thường họ phải làm việc đến 9 hoặc 10 giờ tối mà không được trả lương làm thêm giờ. Đáng nói, một trong số những người này thậm chí nói thêm rằng điều này "vẫn tốt hơn một chút so với các công ty công nghệ lớn khác".

Cái chết thứ 2 là của một nhân viên tại iFlytek, công ty công nghệ nhận dạng giọng nói được Mỹ phê chuẩn. Công ty cho biết hôm thứ ba rằng một trong những nhân viên của họ đã qua đời vào sáng sớm thứ hai tại nhà do "bị bệnh đột ngột". Người đàn ông này được cho là một kỹ sư cao cấp 38 tuổi. iFlytek dự kiến sẽ phát hành phiên bản mới nhất của mô hình ngôn ngữ lớn dành cho điện toán AI, Xinghuo, vào tuần tới.

Phương tiện truyền thông địa phương đưa tin rằng các thành viên trong gia đình kỹ sư xấu số kể trên đã yêu cầu cái chết được xác định là liên quan đến công việc. Công ty được cho là đã gọi cảnh sát hôm thứ ba sau khi các thành viên gia đình của nhân viên này đến văn phòng biểu tình, họ nằm xuống sàn và chặn lối vào.

iFlytek đã không trả lời yêu cầu bình luận của Nikkei Asia. Shopee cũng từ chối bình luận.

Trên thực tế, vài năm qua đã xảy ra một số cái chết đột ngột của lao động trẻ tại các công ty công nghệ lớn ở Trung Quốc, bao gồm cả ByteDance, Pinduoduo và Bilibili. Một nhân viên iFlytek khác chết vì đau tim vào tháng 8 năm ngoái.

Những trường hợp nghiệt ngã này đã khiến một số người đặt câu hỏi về cái giá của thành công trong ngành công nghệ Trung Quốc.

"Nếu chúng ta tiếp tục thực hành thời gian làm việc kéo dài không ngừng nghỉ này, xem những người lao động trẻ như tài sản dùng một lần vì sự phát triển của công ty, thì phải xảy ra bao nhiêu trường hợp đột tử do làm việc quá sức trước khi các quy định có hiệu lực được ban hành?", một người dùng trên weibo đã đặt câu hỏi. "Đây có thực sự là hướng đi mà chúng ta nên theo đuổi để thăng tiến không? Có vấn đề cố hữu nào liên quan đến cách tiếp cận này không?".

Nhưng điều kiện làm việc khắc nghiệt từ lâu đã được coi là một phần cố hữu của ngành này.

Người sáng lập Alibaba Jack Ma từng gọi phương pháp 996 – làm việc từ 9 giờ sáng đến 9 giờ tối, sáu ngày một tuần – là một điều may mắn. Những người trẻ tuổi đang bắt đầu tránh xa văn hóa làm việc độc hại, nhưng mức lương tương đối cao trong lĩnh vực công nghệ vẫn thu hút nhiều tân binh mỗi năm.

Phương pháp mới gần đây hơn là 11-11-6 - 11 giờ sáng đến 11 giờ tối mỗi ngày, sáu ngày một tuần do PDD Holdings, công ty mẹ của nhà bán lẻ trực tuyến Temu, thực hiện. Nhưng sự thành công của công ty đã khiến những người khác cảm thấy họ có ít sự lựa chọn ngoài việc làm theo.

Cũng phải thừa nhận rằng, sự cạnh tranh trong lĩnh vực thương mại điện tử của Trung Quốc đặc biệt gay gắt. Do mức tiêu dùng của Trung Quốc vẫn yếu trong bối cảnh kinh tế suy thoái một phần do khủng hoảng tài sản, các nhà bán lẻ trực tuyến không chỉ tranh giành thị trường nội địa với tỷ suất lợi nhuận thấp hơn mà còn tìm kiếm thị trường nước ngoài, nơi được kỳ vọng sẽ tạo ra lợi nhuận cao hơn.

Đối mặt với áp lực ngày càng tăng từ các đối thủ thương mại điện tử như PDD, Richard Liu, người sáng lập nổi tiếng của nền tảng bán lẻ trực tuyến JD.com cho biết trong một video lan truyền vào tháng trước rằng công ty không phải là nơi dành cho những nhân viên làm việc kém hiệu quả và đe dọa sa thải bất cứ ai không được coi là làm việc đủ chăm chỉ.

CATL, nhà sản xuất pin xe điện hàng đầu thế giới, có khách hàng bao gồm Tesla, gần đây đã gửi email tới tất cả nhân viên kêu gọi họ "chiến đấu mạnh mẽ trong 100 ngày" khi ngành này trải qua những thay đổi to lớn. Truyền thông Trung Quốc đưa tin CATL đã yêu cầu công nhân làm việc từ 8 giờ sáng đến 9 giờ tối, sáu ngày một tuần.

Tuy nhiên, người phát ngôn của CATL đã phủ nhận các báo cáo và cho biết công ty "chưa bao giờ đưa ra thông báo như vậy".

Làm thêm giờ được quy định chặt chẽ ở Trung Quốc, luật quy định nhân viên không bị buộc phải làm việc quá 8 giờ một ngày hoặc hơn 44 giờ một tuần, với tổng số giờ làm thêm không vượt quá 36 giờ mỗi tháng. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều nhân viên tiếp tục làm việc vượt quá những giới hạn này để đổi lấy nhiều hình thức phúc lợi khác nhau, chẳng hạn như bữa tối miễn phí hoặc đi taxi về nhà.

Theo: Nikkei