Viêm mủ màng phổi: Bệnh khi giao mùa cha mẹ có con nhỏ cần đặc biệt lưu ý

Viêm mủ màng phổi là một trong những bệnh có thể phát triển vào thời tiết giao mùa. Nếu bệnh trở nặng, không điều trị kịp thời sẽ rất nguy hiểm đến sức khỏe của trẻ.

Bệnh nhi Đào Duy Kh. (11 tháng tuổi, Hòa Bình) có biểu hiện ho, sốt và phát ban kéo dài 5 ngày, gia đình đưa cháu vào bệnh viện đa khoa tỉnh. Sau 5 ngày điều trị bằng kháng sinh nhưng bệnh tình không thuyên giảm, bé Kh. được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương. Tại đây bệnh nhi được chẩn đoán viêm mủ màng phổi. Các bác sĩ đã tiến hành phẫu thuật làm sạch mủ trong khoang màng phổi kết hợp với dùng kháng sinh. Sau thời gian điều trị bé ổn định và xuất viện.

Viêm mủ màng phổi là tình trạng bệnh lý gây nên bởi quá trình viêm kèm theo tích mủ trong khoang màng phổi do các vi khuẩn sinh mủ. Bệnh thường xuất hiện sau viêm phổi. Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, mủ trong khoang màng phổi sẽ tạo thành các khoang vách, để lại hậu quả lâu dài, ảnh hưởng đến khả năng giãn nở của phổi và chức năng hô hấp của trẻ.

Bệnh nhi được chẩn đoán viêm mủ màng phổi khi có biểu hiện sốt và khó thở, kèm hội chứng ba giảm ở vùng phổi bị tràn dịch: rung thanh giảm, rì rào phế nang giảm và gõ đục. Trẻ nhỏ chỉ có 2 dấu hiệu gõ đục và rì rào phế nang giảm. Chọc dò màng phổi thấy có mủ. Xét nghiệm máu ngoại biên phát hiện sự gia tăng số lượng bạch cầu nói chung và tỷ lệ bạch cầu đa nhân trung tính nói riêng, tốc độ máu lắng cũng tăng. Chụp X quang phổi thẳng và nghiêng thấy hình ảnh góc sườn hoành bị tù (mờ nhiều hay ít tuỳ mức độ tràn dịch) hoặc hình ảnh vách hoá khoang màng phổi. Siêu âm khoang màng phổi thấy hình ảnh tràn dịch toàn bộ hay vách hoá tạo thành ổ cặn.

Nguyên nhân của viêm mủ màng phổi chủ yếu do các vi khuẩn thường gặp hiện nay gây nên là: Tụ cầu vàng, Liên cầu, Phế cầu, các vi khuẩn Gram âm như P.pneumoniae, K. pneumoniae, E. coli...

Mỗi năm Bệnh viện Nhi Trung ương đón nhận hàng trăm trường hợp trẻ em các độ tuổi khác nhau mắc viêm mủ màng phổi, trong đó số lượng trẻ nhỏ không hề thấp. Trong 9 tháng đầu năm 2015 có hơn 40 trẻ nhỏ mắc viêm mủ màng phổi điều trị tại Khoa Hô hấp của bệnh viện. Đa phần các cháu đến viện ở giai đoạn muộn nên cần điều trị phẫu thuật, 

Theo BS Thanh Huyền (BV Nhi TW), trong 90% trường hợp, viêm mủ màng phổi khởi đầu bằng biểu hiện ho và sốt, giống như trong các bệnh nhiễm khuẩn hô hấp thông thường. Những triệu chứng không điển hình này khiến việc chẩn đoán bệnh ở giai đoạn đầu trở nên khó khăn. Nhiều gia đình chỉ đưa con đến khám bác sĩ khi khi khoang màng phổi đã có rất nhiều mủ, gây khó khăn cho quá trình điều trị. Để đề phòng tình trạng này, khi trẻ có biểu hiện sốt, ho và khó thở, gia đình nên đưa bé đi khám bác sĩ để có chẩn đoán chính xác và kịp thời.

Trường hợp trẻ đến viện muộn, khi dịch mủ đã tạo thành các khoang vách, thì chọc hút hay dẫn lưu sẽ không kết quả. Lúc này trẻ cần được phẫu thuật để làm sạch mủ trong khoang màng phổi, phá bỏ các vách ngăn, tạo điều kiện cho phổi dãn nở. Tuy nhiên, phẫu thuật mở ngực ở trẻ nhỏ tiềm ẩn nhiều nguy cơ và về lâu dài vẫn ảnh hưởng đến chức năng hô hấp của trẻ. Ngoài ra, trẻ còn có nguy cơ bị dày dính màng phổi sau này.

BS Huyền khuyến cáo viêm mủ màng phổi là bệnh lý hoàn toàn có thể điều trị khỏi. Nếu trẻ đến viện sớm, việc điều trị có thể bao gồm dùng kháng sinh hoặc kết hợp kháng sinh với chọc hút dịch mủ bằng kim hoặc dẫn lưu mủ khoang màng phổi.

Với kiểu thời tiết như hiện nay, để phòng bệnh cho trẻ cha mẹ nên mặc quần áo vừa phải để trẻ không có cảm giác quá nóng hay quá lạnh.

Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, đeo khẩu trang… để không lây bệnh sang các thành viên khác. Cha mẹ cần hướng dẫn trẻ lớn có ý thức giữ vệ sinh chung, phòng tránh hiện tượng nhiễm chéo bệnh ngay trong cùng một gia đình.

Nên cho trẻ một chế độ ăn phong phú, đủ dinh dưỡng, giàu vitamin C để tăng sức đề kháng cho trẻ.