Vì sao người lao động rơi vào bẫy "việc nhẹ lương cao" ở Campuchia?

Không cần lao động vất vả vẫn có thể kiếm được hàng chục, thậm chí hàng trăm triệu mỗi tháng – những lời mời gọi “việc nhẹ, lương cao” đã đánh vào tâm lý cần việc, cần tiền của nhiều người, khiến họ rơi vào cạm bẫy của những đối tượng lừa đảo, buôn người sang Campuchia.

Việc người lao động chạy trốn khỏi Campuchia không phải hiếm gặp

Chiều ngày 17/9/2022, trong cơn mưa tầm tã, 60 người Việt tháo chạy khỏi một casino ở tỉnh Svay Riêng, Campuchia- nơi họ cho là "địa ngục trần gian" về phía đồn cửa khẩu Bavet. Trong cuộc tháo chạy này, có 56 người chạy thoát khỏi casino và được tiếp nhận ở cửa khẩu, 4 người bị bắt giữ lại. Ngay sau đó, các cơ quan chức năng đã yêu cầu casino này giao nộp thêm 11 công dân Việt Nam, trong đó có 4 người trong nhóm tháo chạy bị bắt lại, nâng tổng số nạn nhân trong vụ này lên 67 người.

Vụ việc, người Việt tháo chạy khỏi các sòng bạc tại Capuchia không còn mới lạ,  cách đây hơn một tháng, ngày 18/8, 42 người Việt làm tại sòng bài thuộc ấp Chrey Thum, tỉnh Kandal bỏ trốn, bơi qua sông Bình Di (An Giang) về nước. Một người bị nước cuốn thiệt mạng, một người bị bảo vệ casino bắt lại.

Những người này khai trước đó trốn sang Campuchia làm việc tại một số casino. Do bị ép làm việc quá thời gian quy định, cực khổ, không được trả lương, họ tìm cách vượt biên về Việt Nam. Bộ Ngoại giao Việt Nam sau đó đề nghị Campuchia hỗ trợ điều tra nguyên nhân 42 người Việt chạy khỏi casino.

Nhiều người Việt gần đây bị lừa sang Campuchia bán cho các tổ chức đánh bạc hoặc kinh doanh tiền ảo, bị bóc lột sức lao động, muốn về nước, phải nộp 3.000-30.000 USD.

Những vụ việc như trên đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về nạn buôn người với hình thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi. Và nạn nhân một khi đã đưa chân vào, con đường trở về không hề dễ dàng.

Vì sao người lao động rơi vào "bẫy"?

Nhận định về tình trạng này, Thượng tá Đinh Văn Trình, Phó trưởng Phòng phòng ngừa, đấu tranh, chống tội phạm buôn bán người, Cục Cảnh sát Hình sự, Bộ Công an cho biết, nạn nhân chủ yếu của đường dây này là những người trẻ, tuổi từ 18-35. 

Trong đó, một số em đang ở độ tuổi học sinh cũng đã từng bị lừa bán, dụ dỗ sang Campuchia tìm việc nhẹ, lương cao. Nhóm này chủ yếu ở vùng sâu, vùng xa, những vùng có điều kiện kinh tế đặc biệt khó khăn, như Sơn La, Lai Châu, Điện Biên, các tỉnh miền Trung hay tỉnh giáp biên giới với Campuchia…

“Người Việt Nam đi sang bên Campuchia lao động bằng nhiều con đường khác nhau, nhưng thông thường đi qua con đường xuất cảnh trái phép. Sang bên đó họ được chuyển giao cho các chủ lao động và ký kết các hợp đồng lao động. Rất nhiều người không được đọc, hay không đọc được các hợp đồng đó và ký vào” - Thượng tá Trình chia sẻ .

Theo Thượng tá Trình, khi thực hiện hợp đồng đó, hoặc không đạt yêu cầu họ sẽ bị chủ đe dọa, cưỡng bức, hoặc bán đi chỗ khác. Việc xác minh, xác định tại cơ quan chức năng Việt Nam gần như không có thông tin cho đến khi người lao động liên lạc về nhà.

“Nhiều người lao động sau khi rời khỏi Việt Nam trốn cả gia đình, giấu gia đình không nói. Đến khi có điều kiện liên lạc về nhà, họ không biết họ đang ở vị trí nào, cơ quan, công ty ở đâu. Cho nên, việc trao đổi thông tin cũng như hỗ trợ nạn nhân cũng gặp nhiều khó khăn”- Phó trưởng Phòng phòng ngừa, đấu tranh, chống tội phạm buôn bán người phân tích thêm.

Để nhận diện loại tội phạm này, Thượng tá Đinh Văn Trình khẳng định, phần lớn các đối tượng sử dụng mạng zalo, facebook hay nền tảng xã hội khác, giới thiệu việc “tìm việc nhẹ lương cao” tại các khu vực sát biên giới, sang Capuchia, hoặc các nước khác. Các đối tượng này thường xuyên không ra mặt.

Thủ đoạn thứ hai, các đối tượng thường đánh vào các bẫy nợ. Bởi, người lao động vốn dĩ thiếu hiểu biết, không có tiền. Cho nên, các đối tượng này thường đưa ra các thông tin “không phải đóng tiền”, các đối tượng sẽ ứng tiền trước để lo các khoản chi phí. Các chi phí này, sau khi được đưa sang nước ngoài, các đối tượng bắt người lao động ghi giấy nợ với mức nợ rất cao, thường là vài nghìn USD/người.

“Chính vì chi phí này, sau khi người lao động sang nước ngoài phải ký một hợp đồng rất bất lợi, đó là sang bên đó chỉ lao động trong nhà và không được ra ngoài. Và nhiều người khi sang đó không đáp ứng được yêu cầu bị đánh đập, tra tấn, khống chế, bán cho các cơ sở khác. Từ đó, người lao động buộc phải gọi điện về cho người thân đóng tiền chuộc, giai đoạn đầu từ 50-80 triệu, giai đoạn 2 là 100 triệu và càng về sau càng cao hơn” - Thượng tá Trình nói.

Trước thực trạng này, Cục Quản lý lao động ngoài nước, Bộ LĐ-TB&XH đưa ra khuyến cáo, thiếu thông tin và ham những "việc nhẹ lương cao", nhiều người "đi" mà không biết "điểm đến" của mình như thế nào. Cục Quản lý lao động ngoài nước cho rằng, người lao động phải tìm hiểu kỹ thông tin về doanh nghiệp làm dịch vụ và cả quốc gia, vùng lãnh thổ - nơi mình muốn tới làm việc.

Người lao động muốn có việc làm, thu nhập ổn định, hiện nhiều thị trường mở cửa trở lại, tiếp nhận lao động nước ngoài trong đó có lao động Việt Nam. Cụ thể, các nước Châu Âu từ năm 2021; Hàn Quốc từ tháng 5/2021; Đài Loan (Trung Quốc) từ tháng 2/2022... 

Để tìm hiểu thông tin đối với từng ngành, nghề, công việc và các khoản chi phí để đi làm việc ở nước ngoài, người lao động còn có thể liên hệ với trung tâm dịch vụ việc làm trực thuộc Sở LĐ-TB&XH địa phương để tránh “tiền mất, tật mang”./.