Vàng da bất thường có thể là dấu hiệu ung thư
"Bố tôi 57 tuổi, sức khỏe bình thường, nhưng gần đây thấy mắt và lòng bàn tay hơi vàng so với bình thường. Xin hỏi tôi có cần đưa bố đi khám không?".
Trả lời:
Vàng da (còn gọi là hoàng đản) là biểu hiện của tình trạng tăng chất bilirubin (sắc tố mật) trong máu. Có nhiều nguyên nhân gây nên vàng da, vàng niêm mạc, song có thể kể ra đây ba nhóm nguyên nhân chính sau:
1. Do tắc nghẽn đường mật (còn gọi là tắc mật ngoài gan, chẩn đoán thường dựa vào lâm sàng, siêu âm, chụp CT scanner và chụp mật tụy ngược dòng).
- U đường mật ngoài gan, thường gặp nhất là ung thư bóng vanter, ung thư đường mật. Biểu hiện lâm sàng là vàng da vàng niêm mạc tăng dần kèm những cơn đau quặn gan không điển hình, có sốt.
- Ung thư đầu tuỵ, thường xảy ra ở nam giới trên 60 tuổi, có tiền sử viêm tuỵ mạn hoặc đái tháo đường. Thể trạng bệnh nhân suy giảm, tình trạng tắc mật tăng dần, vàng da đậm.
- Ung thư đường mật trong gan: là loại ung thư đường mật nguyên phát trong gan. Triệu chứng vàng da thường từ từ và rất chậm, hay kết hợp với một bất thường bẩm sinh trong đường mật như nang ống mật chủ, viêm xơ đường mật nguyên phát.
- Sỏi đường mật: khởi bệnh điển hình với đau, sốt, vàng da, khám có gan to, túi mật to và đau.
Ngoài ra còn có một số nguyên nhân khác như ung thư túi mật, ung thư gan nguyên phát hoặc thứ phát, bệnh sán lá gan...
Vàng da (còn gọi là hoàng đản) là biểu hiện của tình trạng tăng chất bilirubin (sắc tố mật) trong máu. Có nhiều nguyên nhân gây nên vàng da, vàng niêm mạc, song có thể kể ra đây ba nhóm nguyên nhân chính sau:
1. Do tắc nghẽn đường mật (còn gọi là tắc mật ngoài gan, chẩn đoán thường dựa vào lâm sàng, siêu âm, chụp CT scanner và chụp mật tụy ngược dòng).
- U đường mật ngoài gan, thường gặp nhất là ung thư bóng vanter, ung thư đường mật. Biểu hiện lâm sàng là vàng da vàng niêm mạc tăng dần kèm những cơn đau quặn gan không điển hình, có sốt.
- Ung thư đầu tuỵ, thường xảy ra ở nam giới trên 60 tuổi, có tiền sử viêm tuỵ mạn hoặc đái tháo đường. Thể trạng bệnh nhân suy giảm, tình trạng tắc mật tăng dần, vàng da đậm.
- Ung thư đường mật trong gan: là loại ung thư đường mật nguyên phát trong gan. Triệu chứng vàng da thường từ từ và rất chậm, hay kết hợp với một bất thường bẩm sinh trong đường mật như nang ống mật chủ, viêm xơ đường mật nguyên phát.
- Sỏi đường mật: khởi bệnh điển hình với đau, sốt, vàng da, khám có gan to, túi mật to và đau.
Ngoài ra còn có một số nguyên nhân khác như ung thư túi mật, ung thư gan nguyên phát hoặc thứ phát, bệnh sán lá gan...
2. Do tổn thương tế bào gan
- Viêm gan cấp do virus: Giai đoạn trước vàng da có các biểu hiện giống cúm, giai đoạn vàng da với các biểu hiện vàng da rõ, phân bạc màu, gan hơi to không đau, lách hơi to.
- Viêm gan cấp do rượu: sốt quanh 38 độ C, bạch cầu và bạch cầu trung tính tăng cao, chẩn đoán dựa vào định lượng men transamilase, GGT và bilirubin.
- Viêm gan do thuốc: Có tiền sử vừa mới dùng thuốc, đặc biệt là paracetamol, Rifamicin... Có thể kèm các biểu hiện khác như ngứa, nổi mề đay, sốt.
3. Do tan máu
Đây là các trường hợp thiếu máu do tan máu bẩm sinh hoặc mắc phải do nguyên nhân tại hồng cầu hoặc ngoài hồng cầu.
Khi phát hiện có dấu hiệu vàng da bất thường, nên đến các cơ sở y tế để khám và được điều trị kịp thời.
BS. Nguyễn Bạch Đằng
Theo Đất Việt