Tuỳ tiện chữa viêm khớp: tàn tật có ngày!
Bệnh nhân viêm khớp phải biết tỉnh táo trước quảng cáo các loại thuốc, phương pháp điều trị viêm khớp… vì rất dễ tiền mất, tật mang.
Thuốc? Không an toàn tuyệt đối
Dùng thuốc điều trị viêm khớp phải rất thận trọng vì dùng lâu dài có thể gây tác dụng phụ với dạ dày và thận. Thuốc aspirin trước đây hay được dùng trị thấp khớp, nay ít dùng vì hay gây xuất huyết dạ dày. Hiện thuốc giảm đau được dùng nhiều là acetaminophen, và những loại kháng viêm ít gây tai biến như celecoxib, etoricoxib hay thuốc kháng viêm không phải corticosteroides khác như meloxicam, naproxen… Tuy nhiên, nên nhớ không thuốc nào an toàn tuyệt đối, khi dùng lâu phải có bác sĩ theo dõi sát sao phòng biến chứng do thuốc gây ra. Tránh dùng thuốc kháng viêm không phải corticosteroides khi bị cấp tính suyễn, loét dạ dày, suy thận, viêm gan… hoặc có tiền căn với những bệnh này.
Một số bệnh nhân cho chích thuốc corticosteroides vào ổ khớp, gân cơ hay nơi gân bám xương, phải hết sức cẩn thận vì đã có những trường hợp đứt gân gót do bác sĩ lạm dụng chích đi chích lại quá nhiều lần làm gân giòn dễ đứt, phải mổ đính lại; ngoài ra, sự teo da thường xảy ra khi chích ở khuỷu, cổ tay hay cổ chân. Chích thuốc vào khớp vai hay gối cũng phải thận trọng, tuy thuốc corticosteroides có thể làm giảm đau, giảm sưng nhưng sự lạm dụng gây ra tổn thương khớp nặng hơn; hội chứng suy thượng thận và gây ra loãng xương cũng hay gặp.
Các sinh tố A, C, D, E có thể được dùng nhưng cẩn thận với liều lượng và sự tương tác với thuốc trị bệnh khác. Chondroitin và glucosamine được chế từ nguồn động vật, được xem như chất dinh dưỡng phụ trợ thông thường; chưa được tin là hữu hiệu trong phòng trị viêm khớp.
Phẫu thuật? Tuỳ mức độ viêm
Phẫu thuật giúp giải quyết tốt một vài loại viêm khớp. Các phương pháp phẫu thuật có thể được áp dụng tuỳ theo mức độ viêm khớp: nội soi khớp, cắt xương sửa trục, thay khớp bán phần hay toàn phần…
Nội soi khớp: được xem như thủ thuật ít xâm hại ổ khớp qua những lỗ rách da nhỏ và dùng đèn nội soi để “dọn dẹp”, lau rửa ổ khớp, gắp các mảnh sụn rời, mài mặt sụn, cấy sụn khớp, kích thích sụn tự tái tạo… Phẫu thuật viên chuyên khoa nội soi có thể dùng phương pháp này điều trị khớp vai hay khớp gối tổn thương.
Cắt xương sửa trục: là phương pháp điều trị cho kết quả tốt các trường hợp lệch trục khớp gối (khớp gối vẹo vào hay vẹo ra). Phẫu thuật này rất hiệu quả, có thể tránh biện pháp thay khớp khá tốn kém, nhiều khi vượt khả năng chi trả của bệnh nhân nghèo.
Thay khớp: có thể toàn phần hay bán phần tuỳ tình trạng khớp tổn thương. Phẫu thuật thay khớp đã đem lại chất lượng sống tốt hơn cho bệnh nhân: giúp hết đau, biên độ hoạt động tốt hơn và gia tăng mức độ sinh hoạt hàng ngày. Ngoài việc thay khớp, nhiều tiến bộ đã đạt được như liệu pháp gen, nuôi cấy mô trong sinh học phân tử, sửa chữa và tái sinh sụn khớp để điều trị và phòng ngừa thoái hoá khớp. Bệnh nhân cần biết rõ bệnh mình, thường xuyên tham khảo ý kiến bác sĩ để có những lời khuyên thích hợp và điều trị đúng đắn.
Dùng thuốc điều trị viêm khớp phải rất thận trọng vì dùng lâu dài có thể gây tác dụng phụ với dạ dày và thận. Thuốc aspirin trước đây hay được dùng trị thấp khớp, nay ít dùng vì hay gây xuất huyết dạ dày. Hiện thuốc giảm đau được dùng nhiều là acetaminophen, và những loại kháng viêm ít gây tai biến như celecoxib, etoricoxib hay thuốc kháng viêm không phải corticosteroides khác như meloxicam, naproxen… Tuy nhiên, nên nhớ không thuốc nào an toàn tuyệt đối, khi dùng lâu phải có bác sĩ theo dõi sát sao phòng biến chứng do thuốc gây ra. Tránh dùng thuốc kháng viêm không phải corticosteroides khi bị cấp tính suyễn, loét dạ dày, suy thận, viêm gan… hoặc có tiền căn với những bệnh này.
Một số bệnh nhân cho chích thuốc corticosteroides vào ổ khớp, gân cơ hay nơi gân bám xương, phải hết sức cẩn thận vì đã có những trường hợp đứt gân gót do bác sĩ lạm dụng chích đi chích lại quá nhiều lần làm gân giòn dễ đứt, phải mổ đính lại; ngoài ra, sự teo da thường xảy ra khi chích ở khuỷu, cổ tay hay cổ chân. Chích thuốc vào khớp vai hay gối cũng phải thận trọng, tuy thuốc corticosteroides có thể làm giảm đau, giảm sưng nhưng sự lạm dụng gây ra tổn thương khớp nặng hơn; hội chứng suy thượng thận và gây ra loãng xương cũng hay gặp.
Các sinh tố A, C, D, E có thể được dùng nhưng cẩn thận với liều lượng và sự tương tác với thuốc trị bệnh khác. Chondroitin và glucosamine được chế từ nguồn động vật, được xem như chất dinh dưỡng phụ trợ thông thường; chưa được tin là hữu hiệu trong phòng trị viêm khớp.
Phẫu thuật? Tuỳ mức độ viêm
Phẫu thuật giúp giải quyết tốt một vài loại viêm khớp. Các phương pháp phẫu thuật có thể được áp dụng tuỳ theo mức độ viêm khớp: nội soi khớp, cắt xương sửa trục, thay khớp bán phần hay toàn phần…
| Gạo lứt muối mè, châm cứu… có cắt cơn đau khớp?
Nhiều liệu pháp khác thường được bệnh nhân viêm khớp mạn tính thử qua
như chế độ dinh dưỡng đặc biệt (gạo lứt muối mè…), yoga, thôi miên, châm
cứu… Tuy không chắc chắn an toàn và hữu hiệu nhưng những biện pháp mang
tính bổ sung này có thể giúp vơi nhẹ cơn đau, ổn định tâm lý. Thái cực
quyền hay yoga được tập luyện cẩn thận, bỏ các thao tác cầu kỳ có thể
giúp gia tăng độ mềm dẻo và sức mạnh cơ quanh ổ khớp, nhờ thế có thể bớt
đau, bớt cứng khớp hay mệt mỏi. |
Nội soi khớp: được xem như thủ thuật ít xâm hại ổ khớp qua những lỗ rách da nhỏ và dùng đèn nội soi để “dọn dẹp”, lau rửa ổ khớp, gắp các mảnh sụn rời, mài mặt sụn, cấy sụn khớp, kích thích sụn tự tái tạo… Phẫu thuật viên chuyên khoa nội soi có thể dùng phương pháp này điều trị khớp vai hay khớp gối tổn thương.
Cắt xương sửa trục: là phương pháp điều trị cho kết quả tốt các trường hợp lệch trục khớp gối (khớp gối vẹo vào hay vẹo ra). Phẫu thuật này rất hiệu quả, có thể tránh biện pháp thay khớp khá tốn kém, nhiều khi vượt khả năng chi trả của bệnh nhân nghèo.
Thay khớp: có thể toàn phần hay bán phần tuỳ tình trạng khớp tổn thương. Phẫu thuật thay khớp đã đem lại chất lượng sống tốt hơn cho bệnh nhân: giúp hết đau, biên độ hoạt động tốt hơn và gia tăng mức độ sinh hoạt hàng ngày. Ngoài việc thay khớp, nhiều tiến bộ đã đạt được như liệu pháp gen, nuôi cấy mô trong sinh học phân tử, sửa chữa và tái sinh sụn khớp để điều trị và phòng ngừa thoái hoá khớp. Bệnh nhân cần biết rõ bệnh mình, thường xuyên tham khảo ý kiến bác sĩ để có những lời khuyên thích hợp và điều trị đúng đắn.
Theo PGS.TS.BS Võ Văn Thành
Chủ tịch hội Chấn thương chỉnh hình Việt Nam,
Chủ tịch hội Cột sống TP.HCM,
nguyên chủ tịch hội Chấn thương chỉnh hình Đông Nam Á
SGTT
Chủ tịch hội Chấn thương chỉnh hình Việt Nam,
Chủ tịch hội Cột sống TP.HCM,
nguyên chủ tịch hội Chấn thương chỉnh hình Đông Nam Á
SGTT