Tránh thai khẩn cấp... vẫn có bầu
Khám sản phụ khoa, Xuyên, 18 tuổi, (Thanh Trì, Hà Nội) giật mình khi bác sĩ nói cô có thai hơn 10 tuần. Cô bé mếu máo: "Cháu đã uống thuốc tránh thai khẩn cấp rồi mà".
Theo lời Xuyên kể, cô và bạn trai yêu nhau được 6 tháng rồi bắt đầu làm "chuyện ấy" từ vài tháng trước.
Lần đầu tiên, vì cảm xúc đến bất chợt, cả hai đều chưa chuẩn bị gì nên sau đó, Xuyên phải vội vàng mua thuốc tránh thai khẩn cấp uống. Lần thứ hai, bạn trai cô có mua bao cao su, nhưng vì thấy bất tiện nên cả hai không sử dụng và Xuyên lại phải viện đến thuốc. Cứ thế, mấy tháng liền, việc này tái diễn và có tháng, Xuyên uống hết 8 viên Postinor (cho 4 lần).
Tháng trước nữa, thấy chậm kinh, Xuyên cũng lo sợ nhưng lại nghĩ đó là do tác dụng phụ của thuốc. Cứ thế, 3 tuần sau, cô có những cảm giác khác lạ nên mới đến phòng khám.
Sau khi được bác sĩ thông báo kết quả, cô bé gục đầu vào vai cô bạn trước cửa phòng khám thút thít: "Giờ tớ biết phải làm sao đây".
Bác sĩ sản phụ khoa Lê Thị Kim Dung, Trung tâm Y tế Lao động (đường Thái Hà, Hà Nội), cho biết, những sự cố như của Xuyên không phải là hy hữu. Có nhiều lý do có thể khiến cô gái vẫn mang thai khi đã dùng thuốc tránh thai khẩn cấp: dùng phải thuốc giả, quá lạm dùng thuốc (dùng quá 2 lần trong một tháng) hoặc sử dụng không đúng cách.
Thuốc tránh thai khẩn cấp thường được xem là "cứu cánh" của nhiều phụ nữ, dùng khi vợ chồng gặp nhau lâu ngày hay khi các biện pháp tránh thai khác bị trục trặc đột xuất (như bao cao su bị rách, quên dùng thuốc tránh thai hằng ngày nhưng không bù kịp, tính sai ngày giao hợp an toàn...) hoặc trong tình huống bị cưỡng hiếp.
Tuy nhiên, theo bác sĩ, người sử dụng thuốc hiện nay hầu hết là các cô gái có hiểu biết, dưới 30 tuổi, phần lớn là chưa lập gia đình.
Bà Dung cho biết, thật ra thuốc tránh thai khẩn cấp (thường là Postinor) cũng có thành phần tương tự như viên tránh thai hằng ngày nhưng liều lượng cao gấp 4 lần. Nó có tác dụng ức chế sự rụng trứng và ức chế trứng bám vào niêm mạc tử cung nên ngăn chặn quá trình thụ thai.
Tuy nhiên, thuốc tránh thai khẩn cấp có hiệu quả không cao lắm (khoảng 75%) và hiệu quả này càng giảm đi nếu dùng nhiều lần. Thuốc gây một số tác dụng phụ như làm rối loạn kinh nguyệt, rong kinh, rong huyết, nhức đầu, chóng mặt.
Theo chỉ định, thuốc này chỉ dùng cho những người khỏe mạnh và không được dùng quá 2 lần trong một tháng. Tuy nhiên, chính bởi sự tiện dụng của nó nên khiến không ít cô gái dùng quá nhiều.
Ngoài việc có thai ngoài ý muốn, bị rối loạn kinh nguyệt là "tai nạn" hay xảy ra nhất đối với những người lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp. Như trường hợp của Huệ (Văn Lâm, Hưng Yên) là ví dụ.
Huệ 25 tuổi, cô và bạn trai thường xuyên quan hệ tình dục nhưng lại ngại sử dụng bao cao su. Cô cũng không muốn phải uống thuốc tránh thai hằng ngày hay đặt vòng vì hai người chưa kết hôn. Cô thường viện đến viên tránh thai khẩn cấp sau mỗi lần "yêu". Có tháng, Huệ đã phải dùng đến 5 lần.
Gần đây, cô thấy mình bị ra máu bất thường giữa kỳ rồi từ đó chu kỳ kinh nguyệt lộn tùng phèo, lúc thấy, lúc không, lúc bị rong kinh mấy tháng liền.
Bây giờ, khi đã kết hôn, hơn một năm rồi chưa có con, Huệ cảm thấy rất lo lắng. Cô đi khám và được bác sĩ cho biết, cần phải theo dõi tiếp, chờ cho hệ thống nội tiết của cô phục hồi dần, sau đó mới tính.
Theo bác sĩ Kim Dung, đến này chưa có kết luận chính thức nào về việc lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp có thể gây vô sinh. Tuy nhiên, nếu dùng thuốc quá nhiều sẽ hạn chế sự phát triển và rụng trứng, khi ngừng thuốc thì buồng trứng cần một khoảng thời gian tương đối dài để hồi phục. Ngoài ra, khi dùng quá liều, thuốc sẽ làm niêm mạc tử cung bị teo lại, niêm mạc mỏng khiến trứng không làm tổ được.
Bác sĩ khuyến cáo, các bạn gái chỉ nên coi viên tránh thai khẩn cấp như một biện pháp cuối cùng khi định tránh thai, chớ nên lạm dụng. Tốt nhất, các bạn nên trang bị cho mình kiến thức về sức khỏe sinh sản, với quan hệ tình dục, cần đứng ở vị trí chủ động. Nếu bạn đã sẵn sàng cho "chuyện ấy" thì cũng phải thể hiện trách nhiệm với bản thân bằng cách sử dụng các biện pháp tránh thai an toàn bởi dù xảy ra bất cứ "sự cố" gì thì chính bạn sẽ là người phải chịu thiệt thòi nhất.
Lần đầu tiên, vì cảm xúc đến bất chợt, cả hai đều chưa chuẩn bị gì nên sau đó, Xuyên phải vội vàng mua thuốc tránh thai khẩn cấp uống. Lần thứ hai, bạn trai cô có mua bao cao su, nhưng vì thấy bất tiện nên cả hai không sử dụng và Xuyên lại phải viện đến thuốc. Cứ thế, mấy tháng liền, việc này tái diễn và có tháng, Xuyên uống hết 8 viên Postinor (cho 4 lần).
Tháng trước nữa, thấy chậm kinh, Xuyên cũng lo sợ nhưng lại nghĩ đó là do tác dụng phụ của thuốc. Cứ thế, 3 tuần sau, cô có những cảm giác khác lạ nên mới đến phòng khám.
Sau khi được bác sĩ thông báo kết quả, cô bé gục đầu vào vai cô bạn trước cửa phòng khám thút thít: "Giờ tớ biết phải làm sao đây".
Không chuẩn bị cho mình kiến thức về tránh thai an toàn, các bạn trẻ rất dễ gặp "sự cố". Ảnh: Hoàng Hà.
Bác sĩ sản phụ khoa Lê Thị Kim Dung, Trung tâm Y tế Lao động (đường Thái Hà, Hà Nội), cho biết, những sự cố như của Xuyên không phải là hy hữu. Có nhiều lý do có thể khiến cô gái vẫn mang thai khi đã dùng thuốc tránh thai khẩn cấp: dùng phải thuốc giả, quá lạm dùng thuốc (dùng quá 2 lần trong một tháng) hoặc sử dụng không đúng cách.
Thuốc tránh thai khẩn cấp thường được xem là "cứu cánh" của nhiều phụ nữ, dùng khi vợ chồng gặp nhau lâu ngày hay khi các biện pháp tránh thai khác bị trục trặc đột xuất (như bao cao su bị rách, quên dùng thuốc tránh thai hằng ngày nhưng không bù kịp, tính sai ngày giao hợp an toàn...) hoặc trong tình huống bị cưỡng hiếp.
Tuy nhiên, theo bác sĩ, người sử dụng thuốc hiện nay hầu hết là các cô gái có hiểu biết, dưới 30 tuổi, phần lớn là chưa lập gia đình.
Bà Dung cho biết, thật ra thuốc tránh thai khẩn cấp (thường là Postinor) cũng có thành phần tương tự như viên tránh thai hằng ngày nhưng liều lượng cao gấp 4 lần. Nó có tác dụng ức chế sự rụng trứng và ức chế trứng bám vào niêm mạc tử cung nên ngăn chặn quá trình thụ thai.
Tuy nhiên, thuốc tránh thai khẩn cấp có hiệu quả không cao lắm (khoảng 75%) và hiệu quả này càng giảm đi nếu dùng nhiều lần. Thuốc gây một số tác dụng phụ như làm rối loạn kinh nguyệt, rong kinh, rong huyết, nhức đầu, chóng mặt.
Theo chỉ định, thuốc này chỉ dùng cho những người khỏe mạnh và không được dùng quá 2 lần trong một tháng. Tuy nhiên, chính bởi sự tiện dụng của nó nên khiến không ít cô gái dùng quá nhiều.
Ngoài việc có thai ngoài ý muốn, bị rối loạn kinh nguyệt là "tai nạn" hay xảy ra nhất đối với những người lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp. Như trường hợp của Huệ (Văn Lâm, Hưng Yên) là ví dụ.
Huệ 25 tuổi, cô và bạn trai thường xuyên quan hệ tình dục nhưng lại ngại sử dụng bao cao su. Cô cũng không muốn phải uống thuốc tránh thai hằng ngày hay đặt vòng vì hai người chưa kết hôn. Cô thường viện đến viên tránh thai khẩn cấp sau mỗi lần "yêu". Có tháng, Huệ đã phải dùng đến 5 lần.
Gần đây, cô thấy mình bị ra máu bất thường giữa kỳ rồi từ đó chu kỳ kinh nguyệt lộn tùng phèo, lúc thấy, lúc không, lúc bị rong kinh mấy tháng liền.
Bây giờ, khi đã kết hôn, hơn một năm rồi chưa có con, Huệ cảm thấy rất lo lắng. Cô đi khám và được bác sĩ cho biết, cần phải theo dõi tiếp, chờ cho hệ thống nội tiết của cô phục hồi dần, sau đó mới tính.
Theo bác sĩ Kim Dung, đến này chưa có kết luận chính thức nào về việc lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp có thể gây vô sinh. Tuy nhiên, nếu dùng thuốc quá nhiều sẽ hạn chế sự phát triển và rụng trứng, khi ngừng thuốc thì buồng trứng cần một khoảng thời gian tương đối dài để hồi phục. Ngoài ra, khi dùng quá liều, thuốc sẽ làm niêm mạc tử cung bị teo lại, niêm mạc mỏng khiến trứng không làm tổ được.
Bác sĩ khuyến cáo, các bạn gái chỉ nên coi viên tránh thai khẩn cấp như một biện pháp cuối cùng khi định tránh thai, chớ nên lạm dụng. Tốt nhất, các bạn nên trang bị cho mình kiến thức về sức khỏe sinh sản, với quan hệ tình dục, cần đứng ở vị trí chủ động. Nếu bạn đã sẵn sàng cho "chuyện ấy" thì cũng phải thể hiện trách nhiệm với bản thân bằng cách sử dụng các biện pháp tránh thai an toàn bởi dù xảy ra bất cứ "sự cố" gì thì chính bạn sẽ là người phải chịu thiệt thòi nhất.
Theo Vương Linh
Vnexpress