Thế hệ trẻ em đầu tiên dùng DeepSeek để làm bài tập về nhà đã xuất hiện: AI là ‘vị cứu tinh’ hay ‘cái bẫy’ huỷ hoại tương lai của trẻ?

Bùng nổ tranh cãi giữa các bậc phụ huynh: lo sợ hay tận dụng thế mạnh của AI vào giáo dục?

Chỉ vỏn vẹn chưa đầy nửa ngày, DeepSeek đã giúp một cậu học sinh lớp 4 hoàn thành tất cả các bài toán và bài luận được giao về nhà trong kỳ nghỉ đông. Kiểm tra sách vở của con, bố mẹ cậu bé sửng sốt nhận ra rằng: DeepSeek đã thực hiện tất cả những gì mà đứa trẻ cần suy nghĩ và học thuộc lòng, vậy con họ cần học gì đây?

Hiện tượng này đã khơi dậy một cuộc tranh cãi về việc sử dụng AI trong lĩnh vực giáo dục. Trong khi một số người cho rằng trí tuệ nhân tạo là công cụ giúp trẻ học nhanh hơn, thì số khác lại cực lực phản đối, vì tin rằng con cái họ sẽ bị hủy hoại nếu tiếp xúc với AI quá sớm. Câu hỏi đặt ra là: Liệu đây có phải là "vị cứu tinh" hay "cái bẫy" đối với trẻ em?

Trong lúc các bậc phụ huynh mải tranh cãi và lo sợ AI đang "học thay" con em mình, thì các giáo viên nói rằng: họ đã phát hiện ra sự "gian dối" này ngay từ cái nhìn đầu tiên. Lý do rất đơn giản, Các bài luận được viết bằng DeepSeek hoặc là nhất quán và thiếu cảm xúc, hoặc rõ ràng là không phù hợp với đặc điểm tư duy của trẻ em; Khi yêu cầu trẻ em làm lại các câu hỏi đã được DeepSeek giải quyết, trẻ em hoặc là không biết cách giải hoặc chỉ ghi nhớ câu trả lời.

Ngoài ra còn có tình huống sau đây. Một giáo viên toán cho biết rằng ông đã nhập một bài toán hình học vào DeepSeek. Năm phút sau, DeepSeek đã đưa ra câu trả lời. Nếu bạn chỉ nhìn vào câu trả lời thì nó hoàn hảo. Nhưng khi xem xét kỹ hơn, giáo viên phát hiện ra rằng DeepSeek thực sự đã đoán mò ra câu trả lời vì còn rất nhiều lỗ hổng logic. Nói cách khác, DeepSeek có vẻ mạnh mẽ nhưng không hoàn hảo.

Gần đây, các bậc phụ huynh cũng đã thảo luận sôi nổi về vấn đề này trên mạng. Một số phụ huynh cho rằng việc sử dụng AI để làm bài tập về nhà về cơ bản là  một hành động gian dối đáng lên án và sẽ gây ra vô số rắc rối. Tuy nhiên, chia sẻ của một người dùng tên Xuân Tiêu đã mang đến cho mọi người nguồn cảm hứng mới.

Xuân Tiêu cho biết, con gái cô đang học lớp 5. Đứa trẻ khá thông minh nhưng lại hơi ẩu trong việc làm bài tập. Bởi vậy, Xuân Tiêu đã tìm đến DeepSeek để hỏi cách cải thiện kết quả học tập của con mình trong tình huống này. 15 giây sau, DeepSeek đưa ra câu trả lời rất thực tế: "Xét đến đặc điểm của trẻ "thông minh nhưng bất cẩn" và những thiếu sót của trẻ về các môn học, tôi sẽ cung cấp cho bạn những giải pháp có hệ thống từ ba chiều hướng: rèn luyện thói quen, hoàn thiện môn học và xây dựng tâm lý…"

Sau đó, Xuân Tiêu đã làm theo lời DeepSeek và tình trạng "nhanh - ẩu" của con gái cô đã được cải thiện lên rất nhiều. Trường hợp của Xuân Tiêu cho thấy rằng: Việc tranh cãi DeepSeek là "vị cứu tinh" hay "cái bẫy" đối với trẻ là hoàn toàn vô nghĩa. Điều này phụ thuộc rất lớn vào sự hướng dẫn của cha mẹ.

Cách cha mẹ hướng dẫn con cái phụ thuộc vào tầm nhìn và quan điểm của họ. Trước hết, các bậc phụ huynh nên có một tầm nhìn xa. Thay vì lo lắng về việc có nên cho con sử dụng DeepSeek hay không, hãy tìm cách để tận dụng sức mạnh của nó.

4 yếu tố giúp "sinh tồn" trong thời đại AI, cha mẹ cần dạy con cái càng sớm càng tốt

Theo khảo sát mới nhất, trí thông minh của AI vượt trội hơn con người ở hầu hết mọi bài kiểm tra năng lực. Từ năm 2030 đến năm 2060, 50% số việc làm hiện tại sẽ bị AI thay thế, nhanh hơn khoảng mười năm so với ước tính trước đó. Sẽ không ngoa khi nói rằng trí tuệ nhân tạo sẽ thay thế sức lao động của con người trên quy mô lớn trong tương lai.

Tóm lại, các ngành công nghiệp không dễ bị AI thay thế chủ yếu là các ngành công nghiệp sáng tạo, nghệ thuật và tư duy. Ví dụ, mô hình hóa dữ liệu, tối ưu hóa thuật toán, công nghệ sinh học, tâm lý học, khoa học môi trường, ngành công nghiệp sáng tạo,...

Do đó, có thể kết luận cơ bản rằng, trẻ em được đào tạo bằng cách học thuộc lòng và giải quyết một lượng lớn câu hỏi sẽ khó thích nghi với xã hội tương lai. Ngay cả khi trẻ em sử dụng các công cụ AI để tính toán bài toán, đọc thuộc lòng và làm bài kiểm tra, các khả năng cốt lõi của chúng sẽ không được phát triển và tính cạnh tranh của chúng sẽ không mạnh mẽ. Làm thế nào để tránh bị thay thế bởi trí tuệ nhân tạo, đây là điều mà cha mẹ nào cũng nên cân nhắc.

1. Phát triển kỹ năng giao tiếp

Giao tiếp là siêu năng lực đặc biệt của con người và là lợi thế lớn nhất của con người. Do đó, trẻ em phải học cách thể hiện bản thân, học cách giao tiếp, học cách tác động đến người khác, học cách tương tác và hợp tác.

Trong cuộc sống hàng ngày, ngoài việc hướng dẫn trẻ thể hiện bản thân và hiểu người khác, chúng ta còn cần giúp trẻ hợp tác với người khác. Ví dụ, tiến hành một thí nghiệm nhóm với các bạn cùng lớp, lập kế hoạch cho các hoạt động cộng đồng, tham gia hoạt động xã hội, v.v.

2. Tăng cường khả năng làm việc

Chìa khóa thành công trong tương lai của trẻ em trong xã hội không phải là học một nghề nào đó mà là có khả năng làm được việc. Để làm được điều đó, trước tiên phải có tư duy phản biện và sau đó sử dụng tư duy để hướng dẫn hành động.

Tư duy phản biện là gì? Cuốn sách "Học cách suy nghĩ" nói rằng tư duy phản biện không chỉ là chỉ trích một điều gì đó, mà còn là "lựa chọn điều để tin". Nói một cách đơn giản, đó là khả năng phân biệt đúng sai, khả năng phán đoán mà không chạy theo đám đông, cùng với tư duy và sự lựa chọn độc đáo.

Điều này đòi hỏi chúng ta phải xây dựng kế hoạch đào tạo riêng cho trẻ em dựa trên tài năng và sở thích của các em. Sau đó, trong quá trình đạt được mục tiêu, hãy tiếp tục tạo ra những trải nghiệm thành công để củng cố sự tự tin của họ. Trẻ em có khả năng suy nghĩ và hành động sẽ không bao giờ phải lo lắng về nạn thất nghiệp bất kể chúng làm công việc gì trong tương lai.

3. Bồi dưỡng năng khiếu thẩm mỹ

Nghệ thuật và thẩm mỹ ngày càng trở nên quan trọng đối với trẻ em. Học nghệ thuật và học văn hóa không xung đột nhau mà có thể bổ sung và thúc đẩy lẫn nhau. Khả năng tư duy trừu tượng, khả năng tưởng tượng không gian, khả năng suy luận logic trong toán học... đều có thể được rèn luyện trong thiết kế mỹ thuật. Đặc biệt trong xu hướng trí tuệ nhân tạo, ai có gu thẩm mỹ sẽ chiến thắng.

4. Nuôi dưỡng tình yêu thương

Hãy nuôi dưỡng khả năng yêu thương của con, con sẽ hòa nhập tốt hơn vào thế giới và đạt được hạnh phúc lâu dài. Để đạt được mục tiêu này, không phụ thuộc vào số tiền chúng ta chi cho con cái; điều quan trọng là phải truyền tải tình yêu thương. Khi một đứa trẻ cảm nhận được tình yêu thương vô điều kiện của cha mẹ, trẻ sẽ có thể trao đi tình yêu thương và nhận được sự chăm sóc nhiều hơn khi lớn lên.