Thanh Thanh Hiền: "Tôi không thể sống khác cái tôi của mình"

Khát sống, khát yêu, khát khao cống hiến cho nghệ thuật và dám đi đến tận cùng những khát khao mãnh liệt của mình, không ngại trả giá... Đó là NSCL Thanh Thanh Hiền.

Ảnh: Phùng Huy

PV: Thi sĩ Hồ Xuân Hương trong vở Bà chúa thơ Nôm (BCTN) là một nhân vật (NV) đặc biệt: tài thơ lỗi lạc, tính cách mạnh mẽ, số phận bi kịch… Vở diễn được dàn dựng với sự kết hợp nhiều loại hình nghệ thuật: cải lương, ca trù, chèo, hát xẩm… Đây cũng là lần đầu tiên chị vào vai chính trong một vở diễn lớn với dàn diễn viên là các NSCL miền Nam, diễn trên đất miền Nam - cái nôi của CL… Tất cả những điều này có khiến chị cảm thấy áp lực?

NSƯT Thanh Thanh Hiền: Tôi yêu thơ Hồ Xuân Hương và cũng yêu cả tính cách, thái độ sống của “bà chúa thơ Nôm”. Vì vậy, tôi không hề cảm thấy chút áp lực nào mà rất hào hứng tự tin khi nhận vai Hồ Xuân Hương trong vở BCTN. Tôi cũng thấy rất thoải mái và hòa điệu khi được làm việc với êkíp NSCL người miền Nam trên vùng đất Nam bộ. Điều này giúp tôi học hỏi nhiều kinh nghiệm quý báu và như được khai phá một vùng đất mới.

* Ở chị dường như cũng có nét tính cách giống Hồ Xuân Hương…?

- Hồ Xuân Hương là một phụ nữ sống sâu sắc, quyết liệt, dữ dội. Bà yêu cuộc sống, khát khao tình yêu lứa đôi và dám sống, dám đi đến tận cùng niềm khát khao của mình… Đó là một thái độ sống dũng cảm. Riêng tôi, tôi chỉ là một phụ nữ sống can đảm, dám đương đầu và chịu trách nhiệm với những quyết định và sự lựa chọn của mình.

* Sau 10 năm xa sân khấu CL, chị đã trở lại và thành công rực rỡ với vai cung phi Điểm Bích trong vở diễn cùng tên vào năm 2008 và bây giờ là vai Hồ Xuân Hương. Nếu so sánh, chị thấy vai nào khó hơn và chị hài lòng hơn với vai diễn nào?

- Cả Điểm Bích lẫn Hồ Xuân Hương đều là vai nặng ký. Với hai NV này, tôi đều vắt kiệt sức mình. Tuy nhiên, Điểm Bích là NV có thể hư cấu nhiều và chính sự hư cấu đó đã tạo nên tính hấp dẫn, ngọt ngào của NV. Hồ Xuân Hương là nhân vật có thật, cuộc đời bà được nhiều người biết đến với những cái chốt hôn nhân ngắn ngủi, bi kịch. Với Điểm Bích, tôi tự do bay bổng, thăng hoa trong diễn xuất. Tôi hoàn toàn hài lòng và thấy thành công với vai Điểm Bích. Nhưng Hồ Xuân Hương là một vai khó, vì phải diễn trong một giới hạn bị quy định bởi cuộc đời thật của bà. Cho đến hôm nay, tôi vẫn chưa hoàn toàn ưng ý về vai diễn Hồ Xuân Hương của mình. Tôi đang tiếp tục tìm kiếm một cách thể hiện Hồ Xuân Hương sao cho đầy đặn, hoàn chỉnh như mong muốn.

* Trải qua gần 30 năm gắn bó cùng CL với biết bao thăng trầm, chị nghĩ gì về nghề của mình?

- Tôi chưa bao giờ và sẽ không bao giờ ân hận vì mình đã chọn và gắn bó với CL. CL có số phận thăng trầm cũng như nhiều bộ môn nghệ thuật dân tộc khác. Đó cũng là quy luật bình thường. Tôi tin CL sẽ không bao giờ mất trong lòng người mộ điệu. Bao giờ còn sông nước Nam bộ, thì CL còn. Những NSCL là người miền Bắc như tôi có một trách nhiệm quan trọng là làm sứ giả giới thiệu và phát triển nghệ thuật CL ở miền Bắc – vùng đất xa xôi với CL.

“Tôi tin cải lương không bao giờ mất trong lòng người mộ điệu”

* Theo chị, cần phải làm gì để làm mới CL, tạo thêm sức hút và sự hấp dẫn cho CL, nhất là với khán giả trẻ?

- Nếu ai đó muốn “làm mới” CL thì đó cũng là ý tốt. Tuy nhiên, sự “đổi mới” liệu có hiệu quả hay không lại là cả một vấn đề. Cứ thử nhìn lại sẽ thấy có rất nhiều vở diễn cũ từ nhiều năm trước lại hay hơn những vở trong thời gian gần đây và hiện tại. Tại sao phải “làm mới” CL trong khi chính cái “nguyên gốc” đẹp đẽ của CL chúng ta còn chưa giữ được? CL là một bộ môn nghệ thuật dễ kết hợp với những loại hình nghệ thuật khác như chèo, ca trù, hát xẩm, ả đào, ngâm thơ và cả tân nhạc, thậm chí nhạc giao hưởng… Để tăng tính hấp dẫn cho CL, chúng ta có thể kết hợp CL với các loại hình nghệ thuật khác. Vấn đề là phải có cách kết hợp đạt hiệu quả nghệ thuật, và trong sự kết hợp đó thì CL phải là dòng chảy chính, chủ đạo và xuyên suốt.

* Ngoài những vai bi, chị còn rất thành công khi kết hợp với nghệ sĩ Xuân Hinh trong những tiểu phẩm bi - hài đặc sắc. Chị đã vào những vai bi - hài đó như thế nào?

- Cái bi nếu không đẩy lên đến tột đỉnh thì không thể trở thành bi. Còn cái hài không có đỉnh. Qua vai diễn, người nghệ sĩ thể hiện cấp độ hài hước của mình… Bản thân tôi vốn là người hóm hỉnh. Từ những vai diễn nặng tính bi kịch bước sang bi – hài, tôi cảm thấy như bước vào một thế giới khác, nhẹ nhàng và thú vị.

* Hầu hết những vai diễn của chị là những NV có nội tâm phức tạp, cá tính mạnh mẽ, quyết liệt nhưng số phận lại đa đoan, bi kịch... Những bi kịch của NV có vận vào chị trong đời thực?

- Tất cả các NV là NV điển hình với hoàn cảnh điển hình - số phận trắc trở nhưng bản thân họ không chấp nhận sự sắp đặt của số phận. Tôi có nhiều điểm giống với NV về cá tính, cách hành xử… nhưng không có nghĩa là tôi cũng trắc trở như NV. Tôi không nhìn đời bằng con mắt của NV. Nếu gặp trắc trở mà nhìn nó bằng con mắt đau thương thì sẽ trở thành bi kịch. Tôi nhìn những trắc trở đời mình như những thách thức phải vượt qua… Tôi thấy mình đã được nhiều thứ: được lao động nghệ thuật, được cống hiến, được sống với những đam mê… Tất nhiên, tôi cũng đã phải hy sinh, phải cho đi… nhưng ngay cả sự hy sinh hay cho đi thì đấy không phải là mất mà chính là được.

* Đã bước qua tuổi 40, đã từng yêu, từng đổ vỡ…, bây giờ chị nghĩ gì về tình yêu, hạnh phúc?

- Dù 20 hay 40 tuổi thì khi yêu tôi vẫn yêu bằng trái tim nồng nàn, hồn nhiên, ngây thơ. Trong tình yêu của tôi không có chỗ cho những toan tính của lý trí. Tôi là người dễ tha thứ trong tình yêu. Tôi trân trọng những ưu điểm của người mình yêu và dễ dàng bỏ qua những khiếm khuyết của người ấy. Nhiều người cho rằng tôi “không thực tế” trong tình yêu, nhưng tôi muốn nuôi dưỡng tình yêu bằng chính điều đó.

* Chị đã khóc nhiều trên sân khấu, vậy trong đời thường chị có dễ khóc?

- Trong đời thực, tôi cũng rất dễ khóc. Nếu khóc vì xúc động bởi những hoàn cảnh bên ngoài, chung quanh mình thì tôi không ngượng ngùng khi mọi người nhìn thấy. Còn khi khóc vì chính bản thân mình, tôi hiếm khi để ai nhìn thấy. Tôi thường cố gắng để không phải khóc vì buồn tủi. Thay vì khóc, tôi sẽ cố mà cười. Có lẽ vì vậy mà thành ra người hay cười.

* Hình như chị có thói quen và có khả năng tự gặm nhấm nỗi cô đơn của mình mà không cần chia sẻ cùng ai?

- Âu đó cũng là một cái thú - thú đau thương…

* Yêu mãnh liệt và tin hết mình, độ lượng và hy sinh trong tình yêu…, liệu chị có dễ sụp đổ, ngã quỵ nếu  mất người đàn ông mình yêu ?

- Người đàn ông tôi yêu rất quan trọng đối với tôi. Người đàn ông ấy có thể làm thay đổi nhiều thứ trong cuộc sống của tôi. Tuy nhiên, nếu vì một lý do nào đó mà tôi mất người đàn ông ấy thì chắc chắn một điều là tôi không bao giờ ngã quỵ và cũng không bao giờ đánh mất tình yêu với cuộc sống.

* Sau khi chị ly hôn, hai con gái còn nhỏ của chị đã sống với bố. Chị đã làm gì và sẽ làm gì để bù đắp cho các con trước sự hụt hẫng này?

- Chấp nhận để hai con gái sống với bố sau khi vợ chồng ly hôn -  với tôi đó là một sự hy sinh, nhường cho bố các cháu hạnh phúc được sống gần con. Tôi vẫn thường xuyên lui tới thăm con và đón con về với mình vào những ngày cuối tuần. Tôi cũng chỉ làm được như bao nhiêu người mẹ khác trên đời này: yêu thương con và muốn dành cho con những gì tốt đẹp nhất…

* Chị luôn có một thái độ sống mãnh liệt và trung thực đến tận cùng, không bao giờ đánh mất cái tôi của mình, không quan trọng sự đồng thuận của số đông… Chị có phải trả giá cho thái độ sống đó?

- Trả giá hay không trả giá - tôi không quan tâm đến điều này. Tôi không thể giả vờ sống khác cái tôi của mình; sống như vậy sẽ rất mệt mỏi và vô vị. Tốt nhất là hãy sống một cách đơn giản, đúng với cái tôi của mình, cho dù có phải trả giá.