Nguy cơ từ thói quen giải nhiệt mùa hè

Mát miệng hại thân

Dạo một vòng quanh những điểm vui chơi công cộng và trước cổng trường học trong những ngày nắng nóng này, không mấy khó khăn để có thể mua được những ly đá bào có hương vị của các loại trái cây hay những cây kem đủ màu sắc mà nhiều người tin rằng có thể giúp giải khát, giải nhiệt từ các điểm bán hàng rong vốn được nhiều người xem là “ngon-bổ-rẻ”. Đặc điểm chung của những loại thực phẩm giải nhiệt này là được giữ lạnh hay ướp đá khiến nhiều thực khách bị đánh lừa vị giác mà không biết mình đang nạp những loại hóa chất nguy hại vào người.

Công đoạn vô khuôn kem được thực hiện trên sàn đất bẩn và bằng tay không (ảnh chụp từ clip)

Mua thử một cây kem ống từ một xe bán hàng rong tại công viên 23/9 (quận 1, Tp. HCM) với giá 3.000 đồng, kem được đựng trong chiếc thùng nhựa giữ nhiệt lớn cũ kỹ, cáu bẩn. Thắc mắc vì sao kem không có nhãn hiệu, chúng tôi được người bán giải thích do kem làm theo công thức gia truyền nên tiết kiệm không làm bao bì... Tuy nhiên với những cây kem này chỉ cần đợi một lát, khi tan chảy không ít người giật mình vì thành phần của kem thực tế chỉ là nước và lớp bột màu. Hương vị ít phút trước đó còn thơm mát nhưng cũng nhanh chóng biến mất. Để biết vì sao nhiều loại kem không nhãn mác, không thương hiệu được bán ở khắp các tuyến đường của thành phố lại có mức giá siêu rẻ, chỉ vài ngàn đồng/cây, một đầu mối từng làm kem tại khu vực quận 6 cho hay: loại kem giá rẻ nào cũng chỉ có chung một công thức chế biến, khác biệt nằm trong “bí quyết” dùng nguyên liệu nào để cho ra từng loại khác nhau. Có thể dễ dàng kiếm hàng chục hương vị kem khác nhau ở các cửa hàng tại khu chợ hóa chất. Theo chỉ dẫn của người làm kem, chúng tôi đến chợ Kim Biên và sự thực không khó để hỏi mua những loại dung dịch nhiều màu sắc đựng trong những chiếc can trắng, bên ngoài được viết tay đủ loại hương liệu như: hương dâu, cam, dâu, dừa, đậu xanh, socola... cùng hướng dẫn làm kem không thể sơ sài hơn: trộn với bột và nước theo tỉ lệ cho sẵn.

Dụng cụ đựng kem thô sơ và kém vệ sinh (ảnh chụp từ clip)

“Ngừa hơn chữa”

Theo Cục An toàn thực phẩm, mùa hè được coi là mùa ngộ độc thực phẩm. Ngoài nguyên nhân khách quan do đặc thù thời tiết nóng ẩm tạo môi trường thuận lợi cho các loại vi khuẩn, virus phát triển... còn có nguyên nhân chủ quan khác bắt nguồn từ các loại thực phẩm bẩn, thực phẩm không rõ nguồn gốc do những chủ cơ sở, người buôn bán vì lợi nhuận mà bất chấp những nguy cơ ngộ độc tiềm ẩn đối với người tiêu dùng. Cơ quan này cho biết, không ít trường hợp vi phạm bị phát hiện sử dụng nguyên liệu độc hại, dùng các loại hóa chất không được phép dùng trong chế biến thực phẩm. Đặc thù của những loại nguyên liệu này là chi phí giá thành rẻ, dễ kiếm, quy trình sử dụng đơn giản.

Dụng cụ chế biến tại những cơ sở tự phát hết sức thô sơ, mất vệ sinh, sử dụng nguồn nước bẩn, chưa được xử lý... núp bóng dưới những chiêu thức như sản phẩm nhà làm, cơ sở tư nhân sản xuất theo công nghệ truyền thống. Nếu người tiêu dùng không có kinh nghiệm, không đủ khả năng nhận biết: nhẹ thì ngộ độc cấp tính có thể biến chứng thành những căn bệnh nguy hại do sử dụng lâu dài.

Những loại thực phẩm giải nhiệt mùa hè như kem, nước giải khát... sở dĩ có tính giải nhiệt là do sử dụng nguyên liệu tự nhiên nhưng đòi hỏi phải được chế biến trong điều kiện đảm bảo vệ sinh, công nghệ chế biến đạt tiêu chuẩn mới lưu giữ được sự tươi ngon và đảm bảo an toàn cho người sử dụng. Theo Cục An toàn thực phẩm thì nên lựa chọn những loại thực phẩm có nhãn mác và thương hiệu uy tín, hạn chế sử dụng các sản phẩm do cơ sở sản xuất, không rõ nguồn gốc xuất xứ để đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.