Kỳ thi tốt nghiệp THPT có vị trí quan trọng

Sau 13 năm tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT theo phương thức “ba chung” (chung đề, chung đợt thi và chung kết quả thi), cho tới năm 2015, Bộ GD&ĐT đã chuyển đổi tổ chức thi tốt nghiệp theo phương thức “hai trong một” (một kỳ thi với hai mục đích: Xét tốt nghiệp tốt nghiệp THPT và xét tuyển vào đại học , cao đẳng).

Đây được xem là bước đột phá trong đổi mới thi cử, khâu quan trọng của lộ trình đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, theo Nghị quyết 29 năm 2013 của Trung ương khóa XI.

Qua 8 năm tổ chức kỳ thi theo phương thức “hai trong một” đã khẳng định được tính ổn định và hiệu quả của kỳ thi, vốn có tầm quan trọng số một trong đánh giá và thi ở giáo dục phổ thông và cho ta cơ sở cho tuyển sinh vào học các cấp sau phổ thông của thí sinh.

Hiện nay, cả nước có khoảng trên 20 phương án tuyển sinh vào đại học. Tuy nhiên năm 2022 có tới 52,38 % học sinh dùng điểm thi tốt nghiệp để đăng ký xét tuyển vào đại học, cao đẳng. Do đó kỳ thi tốt nghiệp THPT có vị trí rất lớn và luôn nhận được sự quan tâm của học sinh, gia đình các em và toàn xã hội.

Hoạt động sửa đổi quy chế thi tốt nghiệp THPT năm 2023 mang tính kỹ thuật và nghiệp vụ cao là việc làm thường xuyên hàng năm, nhất là sau mỗi kỳ thi quốc gia của Bộ GD&ĐT. Từ đó rất cần được tổ chức góp ý một cách tích cực, vừa khoa học và vừa mang giá trị thực tiễn cao.

Dự kiến sửa đổi đáng chú ý

Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2023, Bộ GD&ĐT đã đưa ra lấy ý kiến 10 điểm mới cần sửa đổi, bổ sung so với quy chế thi tốt nghiệp THPT hiện hành. Xin trao đổi và bình luận một số điểm thay đổi đáng chú ý của quy chế thi tốt nghiệp THPT năm 2023:

Thứ nhất: Bãi bỏ quy định đã áp dụng liên tục nhiều năm qua là cho phép thí sinh mang các loại máy ghi âm, ghi hình có chức năng ghi thông tin nhưng không thể nghe, xem, không thể truyền, nhận được thông tin, tín hiệu âm thanh, hình ảnh trực tiếp nếu không có thiết bị khác hỗ trợ.

Sở dĩ có quy định thí sinh được mang máy ghi âm, ghi hình vào phòng thi với hy vọng đó cũng là một biện pháp giám sát và tố cáo gian lận trong phòng thi của thí sinh.

Tuy nhiên việc phát triển các thiết bị, phần mềm công nghệ thông tin và truyền thông quá nhanh chóng theo từng ngày và ứng dụng vào thực tế với tốc độ chóng mặt.

Do đó việc sửa đổi quy định này là tích cực, nhằm ngăn ngừa những tiêu cực dễ xảy ra mà giám thị và người coi thi chưa thể biết và từ đó không thể quản lý được thí sinh trong quá trình làm bài thi.

Thứ hai: Thí sinh không rời khu vực thi sau khi hết hai phần ba thời gian tự luận, phải ở tại phòng chờ trong suốt thời gian còn lại của buổi thi. Các em vẫn phải nộp lại bài kèm đề thi và giấy nháp cho cán bộ coi thi trước khi ra khỏi phòng và di chuyển đến phòng chờ. Theo quy định cũ, thí sinh được rời phòng thi khi hết 2/3 thời gian làm bài thi tự luận. Quy định này rất dễ xảy ra thí sinh đưa thông tin về đề thi ra ngoài rồi đưa lên mạng xã hội, gây hoang mang hay hiểu lầm về tính bảo mật và quản lý đề thi.

Thứ 3: Thí sinh được đăng ký dự thi trực tuyến, ngoài việc đăng ký trực tiếp tại trường nơi học lớp 12 như những năm trước. Đây là quy định rất phù hợp và tức thời là những hoạt động ứng dụng số hóa và chuyển đổi số trong quá trình đăng ký dự tuyển vào đại học, cao đẳng.

Thứ tư: Quy định tại mỗi khu vực thực hiện các khâu tổ chức kỳ thi của Hội đồng thi (bao gồm in sao đề thi, coi thi, làm phách bài thi tự luận, chấm thi, phúc khảo) phải bố trí 1 điện thoại cố định đặt tại phòng làm việc chung hoặc phòng trực hoặc phòng được bố trí riêng bảo đảm an ninh, an toàn. Nếu vì lý do bất khả kháng không thể bố trí được điện thoại cố định ở Điểm thi, Chủ tịch Hội đồng thi quyết định bố trí điện thoại di động không có chức năng ghi hình, không có thẻ nhớ, được ngắt kết nối mạng internet và được niêm phong khi không sử dụng.

Chỉ sử dụng chức năng nghe, gọi của điện thoại để liên lạc với Hội đồng thi, Ban Chỉ đạo thi các cấp. Mọi liên lạc qua điện thoại đều phải bật loa ngoài và nghe công khai. Riêng với Điểm thi, trong một số trường hợp cần thiết, có thể bố trí 1 máy tính tại phòng trực của Điểm thi và bảo đảm máy tính chỉ được nối mạng internet khi chuyển báo cáo nhanh cho Hội đồng thi.

Quá trình sử dụng điện thoại, máy tính tại mỗi khu vực thực hiện các khâu tổ chức kỳ thi của Hội đồng thi đều phải ghi nhật ký và có sự chứng kiến, xác nhận của cán bộ làm nhiệm vụ thanh tra (riêng với khu vực in sao đề thi, cán bộ làm nhiệm vụ giám sát thực hiện việc chứng kiến, xác nhận).

Điều này giúp các địa phương đáp ứng được tính nghiêm túc của kỳ thi vừa đáp ứng để chống lại những mặt trái dễ xảy ra khi áp dụng công nghệ thông tin vào quá trình tổ chức thi.

Ngoài ra, dự thảo cũng đưa ra việc bổ sung thí sinh thuộc diện ưu tiên 0,25 và 0,5 điểm so với quy chế cũ. Thời gian qua, mức điểm ưu tiên áp dụng cho khu vực 1 là 0,75 điểm, khu vực 2 là 0,5 điểm, khu vực 2 là 0,25 điểm và khu vực 3 không được tính điểm ưu tiên.

Riêng chính sách ưu tiên khu vực trong tuyển sinh năm 2023 sẽ giảm tuyến tính. Cụ thể, điểm ưu tiên đối với thí sinh đạt tổng điểm từ 22,5 trở lên (khi quy đổi về điểm theo thang 10 và tổng điểm 3 môn tối đa là 30) được xác định theo công thức sau: Điểm ưu tiên = [(30 - Tổng điểm đạt được)/7,5] x Mức điểm ưu tiên, đã được nhiều chuyên gia đề xuất cũng cần được Bộ GD&ĐT đưa vào dự thảo sửa đổi quy chế thi tốt nghiệp THPT cho năm 2023 .

Nếu vậy, điểm ưu tiên đối với thí sinh đạt tổng điểm từ 22,5 trở lên sẽ bắt đầu giảm dần đến 0 khi thí sinh đạt tổng 30 điểm/3 môn. Với quy định này sẽ chấm dứt thực tế ở một số thí sinh đạt điểm tối đa hoặc gần điểm tối đa vẫn trượt tuyển sinh theo nguyện vọng 1.

Những nội dung liên quan tới hội đồng ra đề thi; in sao, vận chuyển và bàn giao đề thi tại Hội đồng thi; ban làm phách bài thi tự luận và điểm ưu tiên được quy định cụ thể và phù hợp với thực tế hơn.