Sốc trước đề thi đánh giá năng lực tiếng Việt cho người nước ngoài: Đến người bản xứ còn hoa mắt, đúng là "phong ba bão táp"

Dạo gần đây, không khó để bắt gặp hình ảnh các bạn nước ngoài bập bẹ "xin chào", "cảm ơn", "em ơi cho anh cà phê sữa đá" giữa lòng Hà Nội hay Sài Gòn. Nhưng bạn biết không, chuyện học tiếng Việt với họ giờ không còn dừng lại ở mức "du lịch cho vui" nữa, mà đã trở thành một nhu cầu nghiêm túc, nhất là khi họ xác định gắn bó lâu dài với Việt Nam.

Từ đi học, đi làm đến… ai cũng cần "mở khóa ngôn ngữ". Và thế là kỳ thi đánh giá năng lực tiếng Việt cho người nước ngoài trở thành một "hot trend" không thể bỏ qua. Chứng chỉ tiếng Việt giờ đây được xem như "tấm vé thông hành" để người nước ngoài có thể đăng ký vào học một số trường đại học tại Việt Nam hoặc ứng tuyển vào các tập đoàn, doanh nghiệp trong nước.

Hiện tại, một số trường đại học và cao đẳng trên cả nước được Bộ GD&ĐT cấp phép tổ chức kỳ thi này, từ Bắc vào Nam luôn! Một số cái tên nổi bật có thể kể đến như: Trường ĐH Ngoại ngữ (thuộc ĐH Huế và ĐH Đà Nẵng), ĐH Sư phạm Hà Nội, ĐH Công nghiệp Hà Nội, ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia TP.HCM), ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) ... Ngoài ra còn có các trường ở Quảng Nam, Nghệ An, Sơn La, Hạ Long, Vĩnh Long cũng được "chọn mặt gửi vàng".

Cấu trúc đề thi thì xịn xò và đầy đủ kỹ năng: Nghe - Đọc - Viết - Nói.

Nghe : Từ những đoạn hội thoại siêu cơ bản kiểu "Bạn tên gì?" đến các tình huống phức tạp hơn.

Đọc : Đọc hiểu các đoạn văn và chọn đáp án đúng.

Viết : Điền từ vào chỗ trống và viết đoạn văn ngắn.

Nói : Trả lời câu hỏi giao tiếp và xử lý tình huống như "Đi chợ bị chặt chém phải làm sao?" hay "Phỏng vấn xin việc bằng tiếng Việt".

Sau khi thi, thí sinh sẽ được cấp chứng chỉ từ bậc 1 đến bậc 6 theo Khung năng lực tiếng Việt dành cho người nước ngoài (do Bộ GD&ĐT ban hành năm 2021).

- Bậc 1: Hiểu và sử dụng được các dạng câu quen thuộc. Biết giao tiếp cơ bản như chào hỏi, giới thiệu bản thân… có thể nghe và hiểu những câu cơ bản khi người đối thoại nói chậm.

- Bậc 2: Đạt được các yêu cầu bậc 1, mô tả được những vấn đề cơ bản xảy ra xung quanh như đi mua hàng, hỏi đường, việc làm,…

- Bậc 3: Đạt được yêu cầu bậc 2. Hiểu được ý chính của các bài phát biểu về các chủ đề như trường học, giải trí, công việc, bệnh viện… xử lý được 80% các tình huống xảy ra bằng tiếng Việt. Có thể kể chuyện và trình bày được những mong muốn, kinh nghiệm một cách cơ bản.

- Bậc 4: Đạt được yêu cầu bậc 3. Hiểu được ý chính của các văn bản phức tạp với các chủ đề khác nhau, đặc biệt là các lĩnh vực chuyên môn của bản thân. Giao tiếp trôi chảy, tự nhiên như người Việt. Viết văn bản rõ ràng, chi tiết với nhiều chủ đề. Giải thích và nêu lý do, ưu – nhược điểm của các vấn đề.

- Bậc 5: Đạt được yêu cầu bậc 4. Có khả năng đọc hiểu các văn bản dài. Phản xạ ngôn ngữ khi giao tiếp nhanh, không gặp khó khăn khi tìm từ để diễn đạt. Sử dụng hiệu quả ngôn ngữ để phục vụ cho các mối quan hệ xã hội, học thuật và chuyên môn. Có khả năng tổ chức văn bản sử dụng tốt từ ngữ nối câu và các công cụ liên kết trong văn bản.

- Bậc 6: Đạt được yêu cầu bậc 5. Nói và viết một cách rõ ràng, rành mạch. Có khả năng tóm tắt lại nội dung thông tin, sắp xếp và trình bày lại 1 cách logic. Phân biệt được những khác biệt về ngữ nghĩa các câu.

Sự gia tăng về nhu cầu học và thi tiếng Việt cho thấy Việt Nam đang ngày càng trở thành điểm đến hấp dẫn không chỉ để du lịch, mà còn để học tập, phát triển sự nghiệp.

"Sốc" trước độ khó đề thi đánh giá năng lực tiếng Việt cho người nước ngoài

Để có hình dung rõ hơn về một bài thi tiếng Việt dành cho người nước ngoài "khó tới cỡ nào", hãy cùng xem thử đề mẫu được công bố bởi Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia TP.HCM. Đây là kỳ thi đánh giá năng lực tiếng Việt dành cho người nước ngoài đang học tập, làm việc tại Việt Nam. Và nếu bạn nghĩ thi kiểu này chỉ cần biết nói "xin chào", "tôi tên là gì" là đủ thì... bạn sẽ phải suy nghĩ lại ngay sau khi mở đề.

ĐỀ THI NGHE

ĐỀ THI ĐỌC

ĐỀ THI NÓI

ĐỀ THI VIẾT

Phần nghe kéo dài gần một tiếng với 55 câu hỏi, gồm hội thoại, tình huống đời sống và bài thuyết trình học thuật. Có câu hỏi đòi thí sinh phải nghe – hiểu – chọn đáp án thể hiện đúng cảm xúc, ý đồ của người nói, thậm chí nhận biết có mấy thanh điệu trong một phát ngôn. Phản xạ không kịp, nghe không đủ nhanh, thiếu kiến thức văn hoá trượt là cái chắc.

Đến phần nói , thí sinh được yêu cầu trả lời các câu hỏi giao tiếp đời thường, bàn luận giải pháp xã hội và trình bày một chủ đề theo kiểu thuyết trình. Từ việc chọn giải pháp “cấm hẳn túi ni lông hay tính phí cao” cho đến ý kiến về "cha mẹ có thể dạy con thành thiên tài", đề thi buộc người dự thi phải tư duy logic, nói mạch lạc và... nói hay nữa là đằng khác.

Phần viết thì yêu cầu từ điền từ đúng chính tả (kiểu "dáng/dạng", "nổi/nỗi") đến viết thư phản hồi tình huống, rồi viết một bài nghị luận xã hội dài ít nhất 200 chữ với các chủ đề như "Phụ nữ chọn sống độc thân để theo đuổi sự nghiệp có phải là một xu hướng tích cực?". Viết đúng đã khó, viết có lập luận rõ ràng, từ vựng phong phú, ngữ pháp chuẩn lại càng không đơn giản, đặc biệt với những ai chưa từng học tiếng Việt theo hướng học thuật.

Phần đọc hiểu cũng không hề "dễ thở". Các văn bản đưa vào đề là truyện ngắn, bài báo, bài bình luận xã hội yêu cầu người đọc không chỉ hiểu nội dung chính mà còn phải phân tích hàm ý, nhận diện thái độ của tác giả, so sánh thông tin, xử lý từ vựng học thuật. Nhiều người học tiếng Việt lâu năm cũng công nhận rằng đề này không thua kém đề thi tiếng Việt dành cho học sinh phổ thông Việt Nam là mấy.

Nói cách khác, đây không phải đề thi "cho có", mà là một bài đánh giá đúng nghĩa với đầy đủ kỹ năng nghe, nói, đọc, viết và cả văn hoá - xã hội Việt Nam. Những ai vượt qua được kỳ thi này có thể hoàn toàn tự tin rằng mình không chỉ học tiếng Việt, mà còn hiểu được tiếng Việt như một phần của đời sống, công việc và tư duy.

Với độ khó và mức độ thực tiễn như vậy, đề thi này chắc chắn là một thách thức lớn nhưng cũng là cánh cửa đáng tin cậy để công nhận năng lực thực sự của người học tiếng Việt ở trình độ cao.